Acıbadem Maslak Hastanesi Yenidoğan Yoğun Bakım Uzmanı Dr. Gülnihal Şarman, dadı seçmenin zorluklarına işaret ederken, aynı zorlu yollardan kendisinin de geçtiğini, iki çocuğunu büyütürken bakıcılardan destek aldıklarını söyledi. Bir gün eve geldiğinde çocuklarının bakıcısını alkol komasında bulduğunu anlatan Dr. Gülnihal Şarman, "Dadı seçmek çok zor. Sağlık raporundan, bulaşıcı hastalıkların testlerinden tutun da, depresyonda olup olmadığına, alkol ve uyuşturucu kullanıp kullanmadığına kadar ince detayları araştırmanız gerekiyor" dedi. Dr. Şarman, 'doğru dadı seçmenin sırlarını' anlattı.
SİNİRLİ OLMAMALI
Bakıcı sinirli olmayacak! Kolay sinirlenen ve çok mutsuz görünen biri seçilmemeli. Evini ve eğer varsa çocuklarını bırakmanın travması nedeniyle depresyonda olmamalı. Suskun, enerjisi düşük bir bakıcı çocuğun gelişimine uygun bakımı sağlayamaz.
Bakıcının görev tanımı ve sınırlarının çok iyi çizilmiş olması lazım. Çünkü evin her şeyini yaptırıp bir de çocuğa baktırmak doğru olmaz. Görev ve sorumluluk alanı iyi belirlenmeli.
YAŞA GÖRE SEÇİLMELİ
Bebeğin ya da çocuğun yaşına göre seçilmeli. Her şeyden önce kaç yaşındaki çocuğu dadıya bıraktığınız büyük önem taşıyor. Profesyonellik ve beceri derecesini buna göre ayarlamak gerekir.
Eğer bebek 0-6 ay arasındaysa; bebek gelişimini çok iyi bilen, önceden bebek bakmış, deneyimli, bebeğin hastalık sinyallerini algılayacak bilgiye sahip deneyimli bir bakıcı seçilmelidir. Tercihen kendi çocuğu da olmalı.
GÖREVLERİNİ BİLMELİ
Referans gösterilen kişileri arayın. Dadı seçilirken daha önce çalıştığı yerlerle diyalog kurmak çok önemlidir.
Dadının eski çalıştığı yerleri aramaktan çekinmeyin. Tanıdıklarınızın referansı ile gelenlerden genelde iyi sonuç alınıyor.
Dadı işe başlarken görevlerinin çok iyi belirlenmesi lazım. Bebeğin gelişimine uygun neler yaptırılacağı söylenmeli, beslenme saatleri ve beslenme şekli çok iyi öğretilmeli.
KAMERA İLE DENETİM
Tartışılmakta olmasına rağmen video ya da ses kaydı kullanılabilir. En değerli varlığınızı tanımadığınız birine bırakırken; büyük bir sorumluğu başkasına devrediyorsunuz.
Bebeğinizin bakımının sizin denetiminizde olduğunun bilinmesi gerekir. Dadının bunu yaptığınızdan haberi olabilir de, olmayabilir de.
GÜVENLİĞE DİKKAT!
Çocuklar bir yaşından sonra hareketlenmeye ve çok meraklanmaya başladıklarından; bu dönemde kazalara karşı da korunmaları büyük önem taşır. Bu yaş grubunda çok yaşlı bir bakıcının seçilmemesinde fayda var.
Dadıya güvenlik önlemleri açısından tüm bilgileri vermek gerekir. Bakıcı temizlik kovasını dolu olarak ortada bırakmamalıdır. Bu dönemde çocuklar suyla oynamaya bayıldığı için kafalarını içine sokup, boğulma ihtimali hatırlatılmalıdır.
YALNIZ BIRAKAMAZ
Güvenlik önlemleri evin dışında da devam etmelidir. Eğer çocuk bakıcıyla dışarı yollanıyorsa, oyun parkında çok dikkatli olunmalı, çocuk bir an olsun bile yalnız bırakılmamalıdır.
GRİP DEĞİL ALKOLİKMİŞ
Dr. Gülnihal Şarman, bizzat yaşadığı alkollü dadı olayını şöyle anlattı: "Çocuklarımıza bakan dadı ağır grip olmuştu. Eve geldiğimde kontrolünü yaptım, çok uykuluydu. Boğaz muayenesinde koktuğunu anladım, alkol komasındaydı.
KANAPEYE FIRLATMIŞ!
Çocuklarımın biri 4 diğeri 6,5 yaşındaydı ve okuldan sonra karşılanmaları gerekiyordu. Bu olaydan sonra çok daha dikkatli seçim yapmaya başladık." Dr. Şarman, hastasının anlattığı bir olayı da şöyle aktardı: "Hastam tesadüfen evde açık bıraktıkları videoyu açtığında; dadının çocuğunu hırpaladığını, yerinden kalkmasına izin vermediğini, televizyon önünde hareketsiz hapsettiğini, kanepeye fırlatıp attığını görmüş. Tüm bu olaylar çocukların savunmasızlığını ve dadı seçiminin ne kadar iyi yapılması gerektiğini gözler önüne seriyor."
KÖTÜ BAKICIYI ELE VEREN İPUÇLARI VAR
Bakıcı bebekle oynuyor mu? Göz göze geliyorlar mı? Bakıcı dokunduğu zaman çocukta aşırı tepki oluyor mu? Aylar geçmesine rağmen anne-babasından ayrılmıyor mu? İşte; sorunlu bakıcıçocuk ilişkisinin belirtileri:
BAKICI ÇIKIĞI DENİR
Vücuttaki şüpheli izler: Bazen darbe izleri gözle görülemez. Mesela; sarsılmanın etkisiyle göz arkası retina yırtıkları oluşabilir. Beyin içi kanamalar, beyin çevresi damarlarında yırtıklar yaşanabilir. Sık sık kolu çıkan çocuklar, çekiştirilme sonucunda bu durumla karşı karşıya kalır. Bu soruna 'bakıcı çıkığı' denir. Boynunda ip tarzında ya da beklenmedik morluklar varsa dikkat edilmeli. Sigara yanıkları, ütü izleri olabilir.
GÖZLERİ İLE ANLATIR
İletişime kapanıyorsa: Konuşulmamış bir çocuk; sosyal gelişim ve iletişim açılarından geri kalmaya başlar. Dil gelişiminin başladığı dördüncü ayından itibaren onunla konuşmak gerekir. Dokuzuncu aydan itibaren kitaplardan, dergilerden resimler gösterilip; iletişim sağlanmalıdır. Çocuk konuşmaya başladıktan sonra bakıcıyla ilgili verdiği ipuçları da göz ardı edilmemelidir.
OTİSTİK BİLE OLABİLİR
Kısıtlama çok tehlikeli: Çocuk sadece fiziksel değil, sözel travmalara da maruz kalabiliyor. Bakıcının rahat etmesi için sürekli televizyon önünde bırakılabilir. Bu duruma maruz kalan bir çocuk, zaten meyilliyse otistik bile olabilir. Aileler çocuğun iletişim sinyallerini dikkatle takip etmelidir.
KORKU İÇLERİNE İŞLER
Sözlerine dikkat etmeli: 0-3 yaş arasında çocuklara hiç televizyon izletmemeli. Hele saatlerce asla! 3-5 yaş arası çocuklar ise sözlerle korkutulmamalı. Eğer yaramazlık yaparlarsa cadıların geleceği, doktorun iğne yapacağı gibi sözler; korkuların yerleşmesine neden olur. İzledikleri filmler de çok önemlidir.
NEGATİFE YER YOK
Pozitif yüreklendirme şart: 3-5 yaş arası için 'pozitif yüreklendirme' dediğimiz davranış şekli geçerlidir. Örneğin çocuğun zorla tuvalete oturtulup; 'oturmazsa poposunu böceklerin yiyeceğinin' söylenmesi son derece yanlıştır.
BAKICININ SAĞLIK DURUMU İYİ OLMALI
Eğer seçtiğiniz dadının hareket kısıtlılığı varsa; aşırı şişmansa ve eklemlerinde sorun varsa, dokuz aylığın üzerindeki çocuğa bakamaz.
Bakıcının sağlık durumu iyi olmalıdır. Gerekli testlerinin yapılmış olması önemlidir. AIDS, hepatit B ve C taşıyor mu, tüberküloz hastası mı; mutlaka bakılmalıdır.
HASTALIKLAR SİNYAL VERİR
Başka hastalıkları varsa da araştırılmalıdır. Evde bayılma riskine karşı kalbinde ritim bozukluğu olup olmadığına bakılmalıdır. Kan şekeri düşüklüğü sorunu varsa; sık yemek yemesi önerilir. Tiroidi fazla çalışıyorsa aşırı sinirli, az çalışıyorsa hareketsiz olabilir.