Cilt kanserinde kozmetik ürünlerin etkisi

Son yıllarda en çok karşılaşılan kanser türlerinden biri de deri kanseridir. Deri kanserleri iki bölüme ayrılır. Birincisi melanom, ikincisi ise melanom dışı deri kanserleridir. Melanom dışı deri kanserleri de ikiye ayrılır: Bazal hücreli karsinom ve skuamnöz hücreli karsinom. Melanom dışı deri kanserleri, genel toplamda yüzde 1'den daha az görülür. Yüzde 75'ini BHK (bazal hücreli karsinom), yüzde 25'ini SHK (skuamnöz hücreli karsinom) oluşturur. Amerika'da yılda 1 milyonun üstünde cilt kanseri teşhisi konulmaktadır. Bütün dünyada ise bu iki tip cilt kanseri, 3 milyon yeni olgu olarak tahmin edilmektedir.

İLERİ YAŞ ÇOK ÖNEMLİDİR
Melanom dışı deri kanserleri sık görülseler de ölüm oranı binde 1'den daha azdır. Son 10 yılda yüzde 25 oranında artış göstermiştir. Beyaz ırkta, her altı kişiden birinin hayatı boyunca bu tümörden etkileneceği düşünülür. Erkekler kadınlara göre bu hastalığa daha sık yakalanır. İleri yaş en önemli faktördür. Yaşlandıkça cilt ihtiyarlamakta, kendini yenileyememektedir. Ultraviyole ışınlar, radyasyon hasarı nedeniyle önemli bir faktördür. Melanom dışı deri kanserlerinde risk faktörleri arasında; yaşlanmak, güneş ışığına ve radyasyona maruz kalmak, bağışıklık sisteminin zayıflığı, arsenik, hidrokarbonlar, sigara, eski cilt yanıkları gibi devamlı kronik iltihaplar, HPV (human popillama virüsü) ve son zamanlarda kozmetik ürünlerin aşırı miktarlarda kullanılması yer alır. Kozmetik ürünlerinin raf ömürleri uzundur. Bu maddelerde bu nedenle metil, etil, probil, butil paraben ve sodyum benzuatta içeren maddeler bulunur. Bu maddeler, duyarlı kişilerde ağır cilt bulguları, deride kızarıklık, kaşıntı ve ağrıya neden olurlar. Bu kimyasal maddeler petrolden elde edilirler. Petrole ve petrol artıklarına Meksikalılar 'şeytanın pisliği' derler. Bunların da bu kimyasallarla birlikte kozmetik sektöründe bilinçsizce kullanılması kansere hazırlayıcı sebep olabilirler. Bu kimyasallar bebek ürünlerinden şampuanlara, güneş kremlerinden pek çok ürüne kadar kullanılmaktadır. Saç boyaları da tehlike arz edebilir. Saç boyaları organik bile olsa yüzde 20'ye yakın kimyasal madde içerir. En sağlıklısı kınadır.

KAPANMAYAN YARA RİSKİ
Araştırmalar günlük olarak erkeklerin 10, kadınların ise 20 kozmetik kullandıklarını gösteriyor.15 bin bakım ürününde ise yüzde 30 oranında kansere neden olan içerikler yer alıyor. Yapılan deneysel araştırmalarda, sigara kullanımının da kanser riskini arttırdığını saptanmıştır. Özellikle dudak kanserlerinde kesin kanıtlar elde edilmiştir. Organ nakli olan hastalarda deri kanseri gelişimi 250 kat daha fazladır. Uzun süre kapanmayan kronik yaralarda, yüzde iki oranında cilt kanseri riski görülür.

İNCELEN OZON TABAKASINA DİKKAT EDİN!
Bazı kalıtsal hastalıklar da cilt kanseri riskini arttırmaktadır. Ultraviyole radyasyon, BHK ve SHK gelişiminin en önemli etkenidir. DNA hasarı oluşturması, tamir mekanizmalarını bozması ve immün sistemini kısmen baskılaması sebebiyle deri kanserlerinin temel faktörüdür. Milyarlarca sene okyanuslardaki mikro organizmaların meydana getirdiği ozon tabakası, maalesef endüstrinin gelişmesinden dolayı, buradan yayılan gazlarla incelmiş ve delinmiştir. Ozon tabakasındaki yüzde 1'lik incelme deri kanseri riskini yüzde 4 oranında artırmaktadır. Cilt kanserlerinde yüzde 90 vücudun güneşe maruz kalan baş, boyun, el, kol bölgeleri, yüzde 85 oranında yüz bölgesi ve yüzde 30-40 oranında ise burun bölgesinde kanser görülmektedir. Beyaz ırkta, yani mavi gözlü, açık tenli, sarışın, kızıl saçlı ve kolay güneş yanığı olan insanlarda risk yüksek oranda artar. Siyah ırkta ise bu oran düşüktür.

CİLTTE KALINLAŞMA BAŞLAR
Güneş hasarına bağlı olarak; ciltte kalınlaşma, pullanma, pigment değişikliği, kızarıklık, kuru deri ve cilt üzerinde pullanmış kuru derinin zaman zaman kanaması kanserin başlangıç işaretleridir. İyonize radyasyon, sivilce gibi cilt rahatsızlıklarının tedavisi amacıyla kullanıldığı takdirde deri kanseri riskinde yüzde 20 oranında artışa sebep olur.

BHK NADİREN METASTAZ YAPAR
BHK (bazal hücreli karsinom) yavaş büyüyen tümörlerdir. Metastazları nadirdir. Klinikte kenarları zeminden kabarık ve parlak, ortası ülseratif, keskin lezyon şeklinde görülür. BHK, çok nadir metastaz yapsa da (binde birden daha az) komşu dokulara yayılım gösterir ya da enfeksiyon eklenmesiyle ölüme neden olabilir.

İÇ ÇAMAŞIRINI İYİ SEÇİN
Kıyafetlerde kullanılan pamuğun sadece yüzde 17'si organiktir, geri kalan kısım organik değildir. Bu nedenle organik olmayan boyalarla boyanan iç çamaşırları da bir tehdit oluşturur. Bunun dışında kuru temizlemeye verilen ürünlerin de en az 15 gün havalandırılması ve sonra giyilmesi gerekir.

Prof.Dr. ERKAN TOPUZ