Çin ve Türkiye'nin kaderleri ortak

Türkiye'den gece yarısı uçağa bindiğimde bambaşka bir kültüre doğru havalanmıştık. Hani hep herkesin merak ettiği, binlerce kilometre uzakta da olsa kendinize yakın hissettiğiniz ülkeler vardı ya; Çin de benim için öyleydi. Havalimanında beni karşılayan Çinli Dışişleri görevlisi güleryüzle "Bana Belinda" dedi. Yabancılar için Çince isimleri söylemek zor olabildiğinden genelde hepsi Batılı bir isim alıyordu. İlk durağımız Ticaret Bakanlığı. 1.5 milyar nüfusuyla dev bir insan gücüne sahip olan Çin, dünyanın en büyük ekonomilerinden birine de sahip. Türkiye ile kurulan yakın ilişkiler ticaret verilerine de yansımış durumda. 2001'de 900 milyon dolar olan ticaret hacmi 2006'da 10 milyar dolara, 2011'de ise 18.7 milyar dolara ulaştı. 2012 Şubat verilerine göre ise 2.9 milyar dolara çıktı bile. Ticaret Bakanlığı Asya Dairesi Direktörü Liang Wentao ile ekibi bizi kapıda karşıladıktan sonra hemen Çin'in adeti üzere yasemin çaylarımızı ikram etti.

ERDOĞAN BEKLENİYOR
2001-2006 yılları arasında Türkiye'de görev yaptığı için çok iyi Türkçe konuşan Direktör Wentao, Türkiye'ye "İkinci vatanım" diyor. Wentao Türkiye'ye altyapı alanında destek vermek istediklerinin altını çiziyor. AKP hükümetinin tren ve otoban yapımlarına verdiği öneme değinen Çinli yetkili, "Ankaraİstanbul hızlı tren hattına katkıda bulunduk. Çin'de saatte hızı 458 kilometreye ulaşan bir hızlı tren yolu geliştirdik. Bunu Türkiye'ye de taşımak isteriz" dedi. Üçüncü köprü konusunda ise sözleri biraz çekimserdi: "Köprü yapmak çok basittir. Ancak asıl zor olan rehabilitasyon ve otoban yapımı. Bizi bu düşündürüyor..." Başbakan Erdoğan'ın gelişinin Çin için çok önemli olduğunu söyleyen Wentao, iki ülke arasında birçok ticari anlaşmanın da imzalanmasını beklediklerini ekledi.

PORSELEN AÇILIMI
Özellikle karşılıklı kültürel yılların ilan edilmesi beraberinde kültürel tanıtımları da getiriyor. Neredeyse tüm Çinli yetkililer, ülkelerine Topkapı Sarayı'ndan gelecek olan porselenleri görmeyi bekliyor. Çünkü Çin'den sonra dünyanın en zengin Çin porseleni koleksiyonu Topkapı Sarayı'nda yer alıyor. Bir yetkilinin anlattığına göre, bundan yıllar önce Çin'in en zengin ve ünlü koleksiyoncularından biri özel izinle Topkapı'daki porselenleri görebilmiş. Bugüne kadar kimseye gösterilmeyen porselenleri gördükten sonra ise saatlerce ağlamış. Dışişleri Bakanlığı'nda da Batı Asya ve Kuzey Afrika İşleri Genel Müdürü Lv Jian ile yasemin çayı bizi bekliyordu. Jian'ın altını çizdiği ilk nokta ise Türkiye'nin, Batı Asya ve Kuzey Afrika'da Çin'in stratejik işbirliği kurduğu ilk ülke olduğu gerçeğiydi. Jian, "Çin, bu bölgede tarihinde daha önce böyle bir ilişki kurmamıştı" diyor ve ekliyor: "Türkiye ve Çin'in IMF ve Dünya Bankası'nda daha fazla sesi olmalı. Buralarda ortak hareket edersek, daha etkili olabiliriz."

TARİHSEL BAĞLAR...
Çin,Türkiye'den binlerce kilometre uzakta olsa da kültürel, geleneksel ve tarihi bağları bir o kadar yakın... Bu yakınlık özellikle son yıllarda etkisini daha artırdı. Türkiye ile Çin arasındaki ekonomik yatırımlar büyüdü. 2012 Türkiye'de Çin Kültür Yılı; 2013 de Çin'de Türkiye Yılı ilan edildi. Geçen ay Çin Devlet Başkan Yardımcısı Xi Jiping'in gelişiyle artan bağlar, 7 Nisan'da Başbakan Erdoğan'ın bu ülkeye ziyaretiyle daha da sıkılaşacak. Erdoğan, kalabalık bir heyetle başkent Pekin'in yanı sıra Müslüman Türklerin yaşadığı Sincan eyaletinin başkenti Urumçi'ye de gidecek. Önemli ziyaret öncesinde Çin Dışişleri Bakanlığı'nın davetlisi olan Sabah Gazetesi, Pekin'de iki ülke arasındaki ilişkilerin nasıl güçlendirilebileceğini yerinde inceledi.

SURİYE KESKİN BIÇAK
Çin ile Türkiye; ticaret ve kültür konusundaki yakınlaşmalarının yanında dış politikadaki ağırlıklarıyla benzerlikler içeriyorlar. Ancak son aylarda Suriye konusunda farklılaşma yaşanıyor. Türkiye Suriye lideri Esad'a "çekil" çağrısı yaparken Çin bu konuda geri planda kalıyor. Dışişleri Bakanlığı'na bağlı Uluslararası İlişkiler Enstitüsü profesörlerinden Dong Manyuan da konuşmasının tamamını Suriye'ye ayırdı. Oldukça önemli olan Enstitü, aynı zamanda Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu'nun da 2010'daki ziyaret duraklarından birini oluşturmuştu. Geçen hafta İstanbul'da düzenlenen "Suriye'nin Dostları" toplantısına katılmama gerekçeleri olarak "Oraya gelen Suriyelilerin hiçbiri ülkelerinde yaşamamış Suriyeliler" diyen Prof. Manyuan, "Bir ülkenin geleceğine ancak halkı tarafından karar verilebilir. Kimsenin bir lidere çekil demeye hakkı yoktur" diye kesin nokta koyuyor. Biz de yasemin çayımızı içerek bu çetrefilli konuyu iki ülkenin siyasetçilerine bırakıp Yasak Şehir'e doğru yollanıyoruz.