Anayasa Mahkemesi (AYM) Başkanı Haşim Kılıç, 23 Eylül 2012'den itibaren başlayacak "bireysel başvuru" mekanizmasını gazetelerin Ankara temsilcilerine anlattı. Kılıç, temel hak ve özgürlüklerin kamu gücü eliyle ihlal edilmesi halinde AYM'ye başvurulabileceğini belirtti ve şu çağrıda bulundu: "Yasama ve yürütme organına burada çok görev düşüyor. Onlara sesleniyoruz, yargının içinde bulunduğu sorunların çözümü önemli. Yargı organları da işlerini yaparak bu sistemin iyi çalışmasını temin etmeli, mümkün olduğu kadar hak ihlallerini ortadan kaldırmalı. Kılıç, şu bilgileri verdi:
AİHM YOLU 2 YIL KAPALI: AİHM, AYM'nin etkin bir denetim yaptığı sonucuna varırsa, Türkiye'den yapılacak başvuruları kabul etmeyecek. 2014'e kadar doğrudan başvuru mekanizması şu an kapalı gibi.
KARNE KÖTÜ: Hak ihlallerinin yoğun yaşandığı Türkiye'de buna kayıtsız kalınamaz. Türkiye'nin uluslararası anlamda notu kırık.
AİHM SİCİLİ: Türkiye'nin AİHM'de 19 bin davası bekliyor. Yılda 4 bin-4 bin 500'e yakın yeni dava açılıyor.
BİREYSEL BAŞVURU REHBERİ
1- Anayasa Mahkemesi'ne (AYM) bireysel başvuru ne zaman başlayacak? Anayasa'da veya Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nde yer alan temel hak ve özgürlüklerin kamu gücü tarafından ihlal edildiğini ve mağdur olduğunu savunan kişiler, 23 Eylül 2012 tarihinden idari ve yargı yollarının tüketilmiş olması (kararların kesinleşmesi) halinde AYM'ye bireysel başvuru yapabilecek.
2-Kapsamı ne olacak? Yaşama hakkı, işkence ve eziyet yasağı, zorla çalıştırılma yasağı, kişi hürriyeti ve güvenliği, özel hayata, aile hayatına, konut ve haberleşmeye saygı, düşünceyi açıklama ve yayma hürriyeti, mülkiyet hakkı, eğitim ve öğretim hakkı, adil yargılama, uzun tutukluluk vb temel hak ve hürriyetlerin ihlali, başvuru nedeni olabilecek.
3- Başvuru nasıl olacak? Başvuru, doğrudan AYM'ye yapılabileceği gibi yurtiçinde en yakın adliyeye gidilerek, yurtdışında ise diplomatik temsilciliklerin aracılığıyla gerçekleştirilebilecek..
4- Kaç gün içinde yapılacak? İdari veya adli kararın kesinleşmesinden itibaren 30 gün içinde bireysel başvuru mümkün. İdari veya adli başvuru yollarının mümkün olmadığı istisnai hallerde ise hak ihlalinin öğrenildiği andan başlamak üzere bir ay içinde AYM'ye başvurulabilecek.
5- Kimler başvurabilecek? Gerçek ve tüzel kişiler ile yabancılar için başvuru yolu açık. Devlet kuruluşlarının başvurusu mümkün olmayacak.
6- Harç yatırılacak mı? 2012 yılı için 172 TL harç yatırılacak.
7- Nasıl ele alınacak? AYM'de öncelikle 6 komisyon kurulacak. Bu komisyonlar, bireysel başvuruda iddia edildiği gibi hak ihlali olup olmadığına bakacak. Red kararı verirse dosya görüşülmeyecek. Komisyon, hak ihlali olduğuna hükmederse 1 başkanvekili ve 4 üyeden oluşan iki ayrı bölüm bağlayıcı nihai kararı verecek.
8- Başvuru, AİHM'e gidişi engelleyecek mi? AYM'ye bireysel başvuru AİHM yolunu prensip olarak kapatmayacak. Ancak AİHM, 2 yıl boyunca AYM'nin etkin denetim yapıp yapmadığına bakacak. Bu nedenle Türkiye'den gelen başvuruları fiilen bekletecek.
9- "Uzun tutukluluk" gerekçesiyle başvuru mümkün mü? AİHM, tutukluluğun devamına karar verilmesi halinde bir üst mahkemeye yapılan itirazı ve bu mahkemeden çıkan kararı esas alıyor. İtirazı görüşen mahkeme de tutukluğun devamına karar verirse bunu kesinleşmiş karar sayıyor ve dosyayı görüşüyor.
10- "Başörtüsü" meselesi de AYM'ye gelecek mi? Anayasa Mahkemesi Başkanı Kılıç, "Bununla ilgili de başvuru gelecektir. Bağlayıcı, kanaat sarf edemem" dedi.
