TBMM Anayasa Uzlaşma Komisyonu, 8'i daha önce danışmanların üzerinde mutabık kaldığı madde olmak üzere toplam 9 madde üzerinde daha uzlaştı. Böylece AK Parti, CHP, MHP ve BDP'nin yeni Anayasa'da üzerinde mutabık kaldığı madde sayısı 57'ye yükseldi.
Uzlaşma Komisyonu, "Haberleşme hürriyeti", "insanın maddi ve manevi varlığı, bütünlüğü ve korunması", "Çevre hakkı", "Kamulaştırma" ve "Barış içinde ve silahsızlanmış bir toplumda yaşama hakkı" başlıklı maddelerde uzlaştı. "Özel yaşamın ve aile yaşamının gizliliği ve korunması", "sendika hakkı", "adli kolluk" ve "konut dokunulmazlığı" başlıklı maddeler üzerinde ise genel mutabakata varıldı.
"Haberleşme hürriyeti (özgürlüğü)" başlıklı maddeye göre, herkes haberleşme hürriyetine (özgürlüğüne) sahip olacak. Haberleşmenin gizliliği ve dokunulmazlığı esas olacak.
Milli güvenliğin, başkalarının hak ve hürriyetlerinin korunması veya kuvvetli şüphenin varlığı halinde suç işlenmesinin önlenmesi amacıyla usulüne göre verilmiş hakim kararı olmadıkça; ayrıca bu sebeplere ve adli soruşturma gereklerine bağlı olarak gecikmesinde sakınca bulunan hallerde cumhuriyet savcısının yazılı emri bulunmadıkça haberleşme engellenemeyecek ve haberleşmenin gizliliğine dokunulamayacak. Cumhuriyet savcısının yazılı emri 24 saat içinde görevli hakimin onayına sunulacak Hakim, müdahaleyi izleyen en geç 48 saat içinde kararını verecek, aksi halde karar kendiliğinden ortadan kalkacak.
Haberleşmenin denetiminin zorunlu olduğu kurum ve kuruluşlarda uygulanacak usul ve esaslar kanunla düzenlenecek.
"İnsanın maddi ve manevi varlığı, bütünlüğü ve korunması" başlıklı maddeye göre ise herkes, maddi ve manevi varlığını koruma, geliştirme ve buna saygı gösterilmesini isteme hakkına sahip olacak.
Tıbbi zorunluluklar ya da kişinin aydınlatılarak rızası alınmak şartıyla (koşuluyla), kanunda açıkça belirtilen haller dışında, bilimsel ve tıbbi deneyler dahil, vücut bütünlüğüne dokunulamayacak. İnsan bedeni (vücut bütünlüğü), organları (ve uzuvları) (doku), onur (şeref) ve haysiyetine aykırı bir şekilde metalaştırılamayacak.
Çevre hakkı
Komisyon, "Çevre hakkı" başlığında da mutabık kaldı. Buna göre, herkes çevre hakkına sahip olacak. Bu hak, insani gelişimi mümkün kılan, sağlıklı, ekosistem açısından dengeli bir çevrede yaşama, çevrenin etkili biçimde korunmasını isteme haklarını da kapsayacak.
Gelecek kuşaklara yönelik sorumlulukları da gözeterek çevreyi geliştirmek, çevre değerlerini korumak, çevre kirliliğini önlemek, çevre kalitesini yükseltmek ve gıdaların doğallığını sağlamak herkesin ve devletin görevi olacak.
Devlet doğal hayatı ve hayvanları koruyacak. Hayvanlara yönelik eziyet ve kötü muamele yapılmaması amacıyla gerekli tedbirleri alacak.
Maddenin görekçesine göre ise su, hava, gen, tohum ve doğanın diğer unsurları gibi diğer doğal varlıklar bütün canlılara ait olacak, mülkiyete tabi olamayacak, kendileri veya genetik bilgileri patentlenemeyecek.
"Kamulaştırma" başlıklı maddeye göre devlet ve kamu tüzelkişileri; kamu yararının gerektirdiği hallerde, gerçek karşılıklarını peşin ödemek şartıyla, özel mülkiyette bulunan taşınmaz malların tamamını veya bir kısmını, kanunla gösterilen esas ve usullere göre, kamulaştırmaya ve bunlar üzerinde idari irtifaklar kurmaya yetkili olacak. Kamulaştırma bedeli nakden ve peşin olarak ödenecek.
Tarım reformunun uygulanması, çevresel değerlerin, ekosistemin çeşitliliğinin ve kültürel varlıkların korunması, sulama projeleri ile iskan projelerinin gerçekleştirilmesi, yeni ormanların yetiştirilmesi ve kıyıların korunması amacıyla kamulaştırılan toprakların bedellerinin beş yılı aşmamak şartıyla taksitle ödenme usulü kanunla gösterilecek.
"Barış içinde ve silahsızlanmış bir toplumda yaşama hakkı" başlıklı maddeye göre ise herkes, barış içinde ve şiddetten korunarak yaşama hakkına sahip olacak. Devlet bu hakkı güvence altına almak amacıyla silaha erişimini zorlaştıracak önlemleri alacak.
Devlet, toplumsal kesimler arasında veya belli bir toplumsal kesime yöneltilmiş nefreti teşvik eden ve yayan her tür söylem ve faaliyetin önlenmesi için yasal düzenlemeler yapacak ve etkin ve caydırıcı önlemler alacak. Bu madde; savaş kışkırtıcılığı, militarizm ve ırkçılık gibi söylemlerin ve her türden ayrımcılığın önlenmesini ve barış kültürünün geliştirilmesini de içerecek.
