Moskova - Iosif L. Nagle, küçük tiyatrosunda izleyici koltuğunda bekleyen iki genç adam gördü. Yüzlerindeki ifade, onların kanun adamı olduğunu hissettiriyordu. Birkaç dakika sonra üçü votka içerek sohbet etmeye başladı. Konu, Nagle'nin üyesi olduğu halk jürisiydi. Bu jüri, dört aylık ifadeden sonra beraate olumlu bakmaya başlamıştı. Ziyaretçiler böyle suçluların cezasız bırakılmasının korkunç olacağını söyledi. Hastalık gerekçesiyle jüriden ayrılmayı düşünür müydü? 56 yaşındaki Nagle, "Onlara, 'Neden hasta olduğumu söyleyeyim? İşinizi kötü yaptınız çocuklar' dedim" diyor. 1993'te birbiri ardına liberal reformların yapıldığı bir dönemde getirilen jüri sistemi sayesinde Rus mahkemelerine gerçek bir rekabet geldi. Jüriler davaların yüzde 15 ila 20'sinde beraat kararı verirken, bu oran hâkimlerin baktığı davalarda yüzde 1'den az. Ancak devlet büyük davaları sıradan insanların eline bırakmaktan hiçbir zaman memnun olmadı. Bazı jüriler önemli kararların eşiğinde görevden alındı. Beraat kararı verdiklerinde, kararları hep yüksek mahkeme tarafından reddedildi. Bununla birlikte jürilerin bulunduğu duruşmaların sayısı hâlâ az (yılda bir milyonun üzerinde davanın yaklaşık 600'ünde jüri bulunuyor). Jüriler, Sovyet günlerinden bu yana çok az değişen hukuk sistemi içinde yok oluyorlar. Geçen yaz Nagle'nin de dâhil olduğu jürinin üyeleri sıradan Moskovalılardı. Moskova'daki Fransız Tiyatrosu'nun Sanat Direktörü Nagle, hevesle duruşmaya geldi. Vinç sürücüsü Rakhilya Z. Salnikova da öyle. "Bana bu kadar güvenmiş olmaları benim için büyük bir onurdu" diyor Salnikova. Mahkeme salonunda sanık koltuğunda oturan Igor V. Izmestiev, yeni zenginler gibi gürbüz ve gösterişli görünüyordu. Mahkemede onun adına cinayet işlemekle suçlanan 12 sanık daha olsa da, önemli olan bu adamdı. Eski bir senatör olan 44 yaşındaki milyoner Izmestiev, dev ham petrol rezervlerine sahip bir güney cumhuriyeti olan memleketi Başkurdistan'da ün kazandı. Başarısının büyük bir kısmını yirmi yıl boyunca bölgeyi bir derebeylik gibi yöneten Murtaza G. Rakhimov'a borçluydu. Izmestiev 2007'de cinayet şüphesiyle tutuklandı. Yorumcular çeşitli açıklamalarda bulundu. Açıklamaların çoğu mahkemenin Rakhimov'a gözdağı vermek amacıyla işlendiği yönündeydi. Rakhimov geçtiğimiz yaz görevden alındı. Izmestiev'e yöneltilen suçlamalar arasında bir Federal Güvenlik görevlisine rüşvet teklif etmek, suç çetesi kurup yönetmek, beş cinayet ve altı saldırı düzenlemek, bir matbaayı yakmak ve Rakhimov'un oğlu Ural'ı öldürmeye teşebbüs etmek bulunuyordu. Bunlara 2008'de bir terör suçlaması da eklendi. Jüri duruşması halka kapalıydı. Jüri görüş ayrılığı içindeydi. Jüri üyelerinden Lidia S. Vasilyeva'nın söylediğine göre bazen o kadar hararetli tartışıyorlardı ki görevliler ayırmak için içeri girmek zorunda kalıyordu. Vasilyeva, Izmestiev'in yanlış bir şeyler yaptığını düşünüyordu. "Elinizi kirletmeden bu kadar parayı kazanamazsınız. Ancak ona karşı getirdikleri suçlamalar komik olacak kadar fazlaydı" diyor. Savcının söylediklerine ikna olmadığını söyleyen dört jüri üyesinden biriydi Vasilyeva. Beş ay sonra juriden ayrılan işadamı Teimuraz Bagglly, "Bence ne tek kişinin ne de birkaç kişinin suçluluğu kanıtlanmıştı" diyor. Duruşma yarılandığında, Nagle suçlamaların siyasi ve parasal olduğuna inandığını söyledi. "Her şeyi ortaya çıkaracak büyük bir kanıt bekliyorduk ama böyle bir şey olmadı" diyor. Nagle, hâkime emniyet yetkililerinin geri çekilmesi için kendine baskı yaptığına dair bir not ilettiğinde ki bu Rus yasalarını açıkça çiğnemektir, hiçbir yanıt gelmemiş. Vasilyeva iki ay sonra kendisinden de jüriden ayrılmasının istendiğini söylüyor. Bu yılın Şubat sonuna kadar, davanın yedinci ayında, 10 jüri üyesi kalmış. Bir kişi daha ayrılacak olsa, iki veya üç haftası kalmış olan dava düşecekti. Ancak 25 Şubat'ta hâkim davaya konu olan suçlamalardan birinde kurban olarak adı geçen bir kişinin hasta olduğunu ve duruşmanın ertelendiğini bildirdi. Şubat, Mart, Nisan derken 12 jüri, çağrıldıkları günlerde jüri odasında bekleyerek kart oynadı. Görüş ayrılığı devam etse de Vasilyeva 12 üyenin hepsinin davanın sonlanması için güçlü bir istek duyduğunu söylüyor. Sonra bir jüri üyesi Sibirya'ya gideceğini söylemiş ve davanın devam etmesi durumunda geri döneceğini belirtmiş. 12 Mayıs'ta jüri dağıtılmış. Emekli bir santral memuru olan Vasilyeva, konuyla ilgili açıklama yapamayacak kadar kızgın olduğunu söylüyor. "Parayla siyaset bir araya geldiğinde, adalet ortadan kalkıyor" diyor. Izmestiev'in davası büyük ihtimalle birkaç hafta içinde sonuçlanacak. Geçtiğimiz ilkbahar Rus Anayasa Mahkemesi, terör davalarının, tehditler karşısında savunmasız olan sıradan vatandaşlara emanet edilmeyecek kadar önemli olduğuna karar verdi. Kararlar, üç hâkim tarafından verilecek.