Aslen St. Louisli olan 32 yaşındaki Mary Lee Herrington, iki yıl öncesine kadar Londra'da büyük bir hukuk firmasında çalışıyordu. Derken, yılda 250 bin dolar kazandığı ve haftada 60 saat çalıştığı işini düğün organizatörü olmak için bir anda bıraktı. Bu onun B planıydı: bir tutkusunun peşinden gitmek. Ancak ne zaman bir düğün tarihi yaklaşsa günde 17 saat çalıştığını fark etti. Herrington bir düğünle ilgili şunu söylüyor: "Aldığım ücreti saate vurduğumda, saatte yaklaşık 1 sterlin kazandığımı gördüm". (Avukatlık yaparken saatte 274 sterlin veya 450 dolar kazanıyordu.) Kendi işinin patronu olunca, iş günü hiç bitmez. ABD'de girişimcilikle ilgili istatistikleri izleyen Kauffman Vakfı'na göre, 2008'de başlayan Büyük Durgunluktan beri son 15 yılın herhangi bir dönemindekinden daha fazla Amerikalı (2010 yılında ayda 565 bin kişi) kendi işini kurdu. Kendi işini kurmanın özgürlük ve tatmin gibi cazip yönleri olduğu kadar, gizli zorlukları da var: İşi öğrenmek için harcanan zaman, iş güvencesi olmaması, fiziksel yorgunluk ve duygusal çöküşler. İdeal iş, "ideal" olduğu kadar aynı zamanda "iş"tir. Profesyonellere küçük işletmeler açma konusunda danışmanlık yapan New Yorklu yönetici koçu Paul Bernard, "Gerçek şu ki, ekonomik canlılık dönemlerinde bile, yeni kurulan işletmelerin çoğu iflas eder" diyor. Manhattan'daki bir hukuk firmasında avukatlık yapan Rona Economou, 2009'da işten çıkarıldı. Altı ay sonra, New York'taki Essex Street Pazarı'nda Yunan yemekleri sattığı Boubouki adlı bir büfe açtı. 33 yaşındaki Economou az stresli olan bir işe ustaca geçiş yapacağını düşünürken, şimdi aşırı çalıştığını görüyor. Haftanın altı günü sabah 5.30'da kalkıp yemek pişiriyor. Ara sıra parmağını kesiyor. Pazartesileri dükkânı kapatınca, muhasebe kayıtlarını tutuyor. Çalışma saatlerini ve işi çok yorucu bulan birçok girişimci, şaşırıyor. Seattle yakınlarında yaşayan 37 yaşındaki Charan Sachar, yazılım mühendisliği yaparken fırınında Bollywood'dan esinlenmiş tabak ve çömlek üretmeyi düşlerdi. Sachar ürettiği tabakları sattığı Creative With Clay adlı internet mağazasına zaman ayırmak için Ocak'ta işten ayrıldı. Artık kendi işinin sadece patronu değil ayrıca muhasebecisi, satış ve pazarlama müdürü ve sevkiyat görevlisi. Sachar, "Çoğu kez diğer bütün işlerle ilgilendiğim için, atölyemde hiçbir şey üretmediğim günler oluyor" diyor. Gizli zorluklar kimilerine öyle ağır geliyor ki, ideal iş kâbusa dönüyor. 31 yaşındaki Anne-Laure Vibert, saat tasarımcısı Audemars Piguet için New York'ta göz kamaştırıcı partiler düzenlediği pazarlama işini, çikolata üretmek amacıyla bıraktı. Birkaç sene önce, usta bir çikolatacının yanında işi öğrenmek için Paris'e taşındı. Oysa çikolata paketleyip kapları yıkıyordu. Bunları yapmadığı zamanlarda yerleri süpürüyor, hediyeleri paketliyor, telefonlara bakıp sevkiyat emirleriyle ilgileniyordu. Dört ay sonra işten çıktı. C planı neydi? New York'a dönüp eski patronuyla çalışmaya başladı. Vibert, "Açıkçası çok sıkıldım" diyor. Geçen yıl saygın işinden ayrılıp dondurma dükkânı Scoops Westside'ı açan eski banka analisti 26 yaşındaki Los Angelesli Matthew Kang, "Bazen kendimi kapıcı gibi hissediyorum" diyor. Kapıcıların en azından düzenli bir maaşı var. B planı genelde maddi güvence pahasına işliyor. İş istikrarlı olsa bile, yapılan fedakârlıklar hiç akıldan çıkmıyor. Kendi işini kurmak sağlık güvencesi, ücretli izin ve benzin yardımından vazgeçmeye değer mi? Güney Carolina Columbia'dan 28 yaşındaki eski ilaç mümessili AnnaBelle LaRoque, bunu hâlâ düşünüyor. Aldığı ikramiyelerden vazgeçerek LaRoque adındaki giyim markasını yaratan LaRoque, "Birçok kez akşam yemeği yerine yulaf ezmesi yiyip tatlı niyetine meyveli içki içerken bunları düşünüyorum" diyor. Bazen ideal bir işi ayakta tutmak, ikinci bir iş yapmak anlamına geliyor. Herrington başarılı olmadan önce London Business School'da, saatte 18 dolar aldığı yarı zamanlı bir danışmanlık programında çalıştı. Kariyer değişikliği yapanların bazıları için en büyük zorluk, mali veya fiziksel değil duygusal. Beyaz yakalı işlerin güvencesinden vazgeçmek, ailenin geçimine katkıda bulunamamaya yol açabilir. Lüks bir kaplıcada medya ilişkileri koordinatörlüğü yaparken işten çıkarılan, Arizona Tucson'dan 43 yaşındaki Jackie Alpers, aşçılık kitapları ve dergiler için yemek fotoğrafları çekmeye başladı. Yeni işinin ona yaratıcılığını kullanma fırsatı verdiğini söyleyen Alpers, kocasıyla birlikte evin geçimini sağlarken üzerine düşen görevi yapamama ihtimalinden çok korkuyor. Alpers, "Kadınlar yıllar içinde eşitlik uğruna çok çaba gösterdi. Bazen bu konuda geri adım attığımı hissediyorum" diyor. Ancak röportaja kat ı lanların neredeyse tümü, beklenmedik sorunlara rağmen yeni hayatlarını eski işlerine değişmeyeceklerini söylüyor. Şu anda istikrarlı hale gelen işinin ve evlilik bloglarında kendisi hakkında yazılan parlak övgülerin tadını çıkaran Herrington, "Artık omuzlarım hafif çökmüş şekilde yürümüyorum. Stres yüzünden saçlarım dökülmüyor" diyor. Alpers çok çalışmanın ve kaygılarının karşılığını yaratıcılık ve maddiyat anlamında almaya başladığını söylüyor. Alpers, "Tüm sorumluluğu üstlenmekten nefret edip çılgına dönsem de, tamamladığım bir kitabı elime alınca yaşadığım tüm kuşkuları unutuyorum" diyor.
ALEX WILLIAMS
