Son üç yıldır İslam sanatının en değerli hazinelerinin bazıları, New York'taki Metropolitan Sanat Müzesi'nin (MET) yeni inşa edilen odalarında toplanıyor. Müzenin koleksiyonuna ait sanat tarihinin on üç asrına yayılan binden fazla parça yavaş yavaş kendilerini çevreleyen fıskiyelerin ve kemerlerin ortasındaki yerlerini alıyor. Arap, Türk, İran, Orta Asya ve Geç Dönem Güney Asya Sanatları Galerisi adı verilen bu bin 765 metrekarelik gizli bölüm 1 Kasım'da açılacak. Ortadoğu dışındaki en önemli İslam sanatı koleksiyonlarından olan MET sergisi, İslam dünyasının uluslararası arenada etkisini iyiden iyiye hissettirdiği bir döneme denk geliyor. Yaklaşık on yıl önce galeriyi yeniden oluşturma fikri ortaya çıktığında bu çalışmanın, ABD'nin Afganistan ve Irak'taki askeri varlığı, İran'la yaşanan gerginlikler ve Arap Baharı'nın patlak vermesi gibi oldukça yüklü bir ortamda gerçekleştirileceği müzedeki kimsenin aklına gelmemişti. MET, galerideki eserlerin temsil ettiği bölgelerde bulunan yirmiden fazla ülkeyle temasa geçti. Dünyanın dört bir yanındaki kırktan fazla İslam sanatı uzmanının fikirlerine başvurdu. MET'in İslam sanatı bölümünün başına geçmek için British Museum'dan gelen Sheila Canby, "Otuz yıl önce sadece küçük bir uzman grubu bu eserlerle ilgileniyordu. Şimdi ise çok daha büyük bir ilgi ve beklenti var" diyor. 2003'te Yunan ve Roma sanatı galerilerinin genişletilmesi iç in İslam sanat ı bölümünün kapatılması, 11 Eylül sonrasında İslam sanatının gözden düşüşünü simgeler gibiydi. Fakat çok sayıda uzman 1975'te yapılan galerilerin eskidiğini ve yenilenmesi gerektiğini düşünüyordu. Yenileme çalışmalarının boş bir sayfa sunma vaadi projeyle ilgili beklentilerin büyümesine, bununla beraber takvimin uzamasına ve masrafların artmasına neden oldu. Renovasyon çalışmasının maliyeti böylece 50 milyon doları buldu. MET'i masraf larını kısmaya zorlayan ekonomik durgunluğa rağmen renovasyon çalışmasında herhangi bir bütçe kısıntısına gidilmedi. Müze, Mağrip-Endülüs tarzı bir avlu inşa edebilmek için Fas'tan tanınmış zanaatkârlarla anlaştı ve Kahire'den ahşap ustaları getirtti. Tekstil uzmanları üç yıldan uzun bir süre "İmparatorun Halısı" olarak bilinen, önce Deli Petro'ya ve sonra Birinci Leopold'a ait olduğuna inanılan tanınmış bir 16'ncı yüzyıl İran halısını restore edebilmek için uğraştılar. Galerideki on beş oda "İslam sanatı" teriminin fazla bir anlam ifade etmediğini ve esasında bu kavramın nasıl ve nerede kullanıldığının önemli olduğunu gösteriyor. Zira bu bölümde İslam'ın hâkim olduğu fakat tek dini kültür olmadığı bölgelerden gelen eserler, Müslümanların laik amaçlarla yaptığı eserler ve hatta Çin ve Avrupa'daki benzerlerinden neredeyse ayırt edilemez olan İslam eserleri bulunuyor. İslam sanatı galerileri içinde koleksiyonun en ilgi çekici parçalarından biri, İran'ın İsfahan şehrinden gelen, muhteşem renklerle bezeli bir mihrap ön plana çıkarılacak. Yeni düzenleme aynı zamanda İslam sanatının görsel alameti farikaları olan geometrik soyutlama ile hat sanatının nasıl yüzyıllarca bir arada bulunduğunu vurgulayacak. 11 Eylül'ün onuncu yıldönümünden yaklaşık iki ay sonra açılacak olan bu bölüm, Batı ve İslam sanatı arasındaki derin benzerlikleri yeniden gün yüzüne çıkarma ihtimali sunuyor. Koleksiyonun yarısından fazlası İran'dan geliyor ve bu eserler Batıya dönük düşmanlığın simgesi haline gelmiş bir ülkeyle ilgili önyargılar karşısında güçlü bir şekilde duruyor. Canby, "Bir halkı, onları var eden bir tarihleri yokmuş gibi kötüleme eğilimi her zaman olmuştur" diyor ve ekliyor: "Ancak bu eserlerin insanlaştırıcı bir yanları var. Büyük bir kültürün güzelliğini, başarılarını ve hatta espri anlayışını yansıtıyorlar. İnsanların bunu siyasi meselelerle ilgili görüşlerine yansıtıp yansıtmayacakları onların bileceği bir iş. Fakat hiç değilse bazı şeyleri kendi gözleriyle görebilecekler ve kendi yargılarını oluşturabilecekler."
