Isınan bir gezegenle ilgili endişe duyulması gereken konular, yükselen denizlerden, katil fırtınalardan, kuraklıktan, tükenen soylardan, kar küreme makinesi için heba edilen paralardan ibaret değil. Bir de küçülme meselesi var. Bu, ilk at olan Sifrihippus'un başına 56 milyon yıl önce gelmişti. Science dergisinde yayımlanan bir makaleye göre, binlerce yıl boyunca iklim ısınırken, Sifrihippus'un ortalama ağırlığı 5 .4'ten yaklaşık 4 k ilograma kadar düştü. Bu at, şimdilerde mustang türü yaban atlarının koşturduğu Wyoming'in Bighorn havzasında yaşıyordu. Büyüklüğü bir kedi kadardı ve yaprak yiyordu. Aslında sadece akademik olarak at klasmanına giriyor. İlk insanlardan 50 milyon yıl kadar önce yaşamasaydı, b elki s evimli b ir e v hayvanı olabilirdi. Fosillere bakınca, ısının tahminen 5 ila 10 derece yükselip sonra düştüğü "Paleojen-Eosen maksimum ısı dönemi" diye bilinen 175 bin küsur yıllık sıcak çağda boyutlarının değiştiği görülüyor. Bilim insanları, bu dönemde pek çok memelinin cüceleştiğini biliyordu. Bu fenomen Bergmann kuralına da tam oturuyor. Kabaca söylersek, belli bir cins ya da türden memelilerin daha sıcak iklimlerde yaşayanları daha küçük oluyor. Bu kural, coğrafi ve zamansal değişimlerle de uyumlu. S c i enc e'd a yayımlanan fosil araşt ırması Nebraska- Lincoln Üniversitesi'nden Ross Secord, Gainesville'deki Florida Üniversitesi'nden Jonathan Bloch ve onlarla çalışan bir ekibin eseri. Küçük atın söz konusu dönemin ilk 130 bin yılında yüzde 30 oranında küçülmüş olduğunu söylüyorlar. Ve sonra (kilo kaybı durumunda hep gözlendiği gibi) gerisin geri büyüyüp sonraki 45 bin yılda yüzde 75 oranında irileşmişler. Araştırmacılar bu değişimin temelde ısınmadan kaynaklandığı sonucuna vardı. Secord, "Doğal seçilime benziyor" diyor. Muhtemelen ne kadar küçülürlerse aşırı ısıya o kadar kolay dayandıkları için, hayvanların sıcak dönemlerde küçülmeye doğru evrildiğini söylüyor. Milyonlarca yıl önceki ekosistemler ve iklimler konusunda uzman olan Paul L. Koch ise, sebebin doğal ayıklama olup olmadığının hâlâ bir soru işareti oluşturduğu görüşünde. Isınma sırasında ekosistemlerin bozulmasının, daha küçük hayvanların yeni yerlere göç etmesine yol açmış olabileceğini belirtiyor. Şu andaki küresel ısınma, binlerce değil yüzlerce yıl içinde gerçekleşecek. Bu sürede memelilerin küçülüp küçülmeyeceği ise tartışma konusu. Secord, bazılarının küçüleceğini tahmin ediyor. Birkaç araştırmaya göre bazı kuşlar ısınma yüzünden küçüldü bile. Isınmanın mevcut hızda devam etmesi durumunda sorulması gereken bir soru daha var: Memeliler ayak uydurabilecek mi?
JAMES GORMAN