LONDRA - Tullow Oil, Nairobi'nin yaklaşık 400 kilometre kuzeybatısındaki Rift Vadisi'nin sıcaktan kavrulan savanalarında sondaja başlayana dek, Kenya'da ticari olarak işletilebilir petrol rezervi bulunmamıştı. Şirket Mayıs'ta, açtığı ilk kuyudan ümit verici sonuçlar aldığını açıkladı. Tullow'un 1.1 milyar varillik bir rezerv bulduğu Uganda'daki Albert Gölü bölgesiyle benzer jeolojik özelliğe sahip bu sahada, petrol içeren daha fazla kum tabakası keşfedildi. Kenya'nın Uganda gibi olduğu anlaşılırsa, Tullow altı yıl içinde dört yeni petrol havzasının açılmasında önemli bir rol oynamış olacak. Bu sahaların Gana açıklarındaki derin sularda bulunan dev Jubilee sahası dâhil üçü, Sahraaltı Afrika'da. Güney Amerika'da Fransız Guyanası açıklarında bulunan dördüncü saha, Batı Afrika açıklarındaki petrol içeren kayaçların benzerinin Latin Amerika sahillerinde de olduğuna dair iddianın ödülüydü. BP Brezilya'nın petrol arama birimi müdürü Neil Piggott, "Geçmiş performanslarına bakarak başarılı olduklarını söylemeliyiz" diyor. Tullow 1980'lerin ortalarında Aidan Heavey tarafından kuruldu. Geçmişte İrlanda havayolu şirketi Aer Lingus'da muhasebecilik yapan Heavey, Afrika'da büyük şirketlerin önemsemediği ufak petrol sahalarında çalışma düşüncesine merak sardı. L ondra merkezli ş irket, Heavey yönetiminde dev bir petrol arama şirketine dönüşerek 20'yi aşkın ülkede iş yapmaya başladı ve 22 milyarlık borsa değerine ulaştı. Tullow bu yıl keşif ve değerlendirme işlerine 1 milyar dolar, yani neredeyse 2011'deki faaliyet kârı kadar para harcamayı planlıyor. Şirketin petrol ve eşdeğer ürün üretimi, hızla artmasına rağmen 2011 itibarıyla hâlâ günlük 78 bin 200 varil düzeyinde. Uzmanlar Tullow'u, içlerinde Anadarko Petroleum ve Kosmos Energy gibi ABD şirketlerinin olduğu, ileri teknoloji kullanan öncü petrol şirketlerinden biri olarak görüyor. Tullow arama ve değerlendirme kuyularının yaklaşık yüzde 70'inde petrol buluyor. Londra'daki Bernstein Research'ten Rob West'e göre bu oran, sektör ortalamasının neredeyse iki katı. Şirketin önündeki zorluk, büyüdüğü ve petrol bulmakla kalmayıp petrol de ürettiği dönemde gittikçe artan sorunlar ve maliyetlerle karşılaşacak olması. Londra'daki Investec Securities'ten uzman Stuart Joyner, "Shell olmaya çalışıyorlar. Bunu başarmak zor" diyor. Şirketin arama birimi müdürü Angus McCoss, Tullow'un sektördeki sabit fikirleri önemsemeyip "kendi işine baktığını" söylüyor. Örneğin BP, Gana'nın derin sularındaki ilk sondajlara katılmak istemedi. Çünkü Piggott'ın dediğine göre bölgenin jeolojisi yüzünden masraflı kuyuların çoğu boş çıkıyordu. Sonunda Kosmos ve Tullow 2007'de, Afrika'nın en büyük petrol sahalarından Jubilee'yi buldu. McCoss'a göre Jubilee sahası, Batı Afrika sahillerinden Atlantik'in diğer kıyılarına uzanan zengin bir jeolojik oluşum. Onun teorisine göre Latin Amerika karasularının altında, Pangaea adlı eski kara kütlesinin bölünmesinden arta kalan, Batı Afrika'daki zengin petrol yataklarının aynısı var. Tullow Fransız Guyanası açıklarında bir kuyu açınca, McCoss bu teoriyi test etti. Tullow Eylül'de büyük miktarda petrol bulduğunu açıkladı. McCoss'a göre buradan bir milyar varil veya daha fazla petrol çıkarılabilir. Bu ay Fildişi Sahili açıklarında petrol bulduğunu açıklayan Tullow, McCoss'un teorisini destekledi. Kenya'daki keşi f, McCoss'un yönteminin karadaki uygulaması. Uganda'daki keşifle kaynak yaratan Tullow, Kenya ve Etiyopya'daki benzer çöküntü vadilerinde araştırmalara başladı. Şirket sadece 23 milyon dolar harcayarak, 100 bin kilometrekarelik keşif sahası aldı. Ama yerel ortamların ve kültürlerin bozulması bir endişe kaynağı. Örneğin Tullow dünyadaki en zengin insansı tür kalıntılarından bazılarını barındıran kuzey Kenya'nın Turkana Havzası'nda çalışıyor. Bölgede 1968'den beri çalışan paleoantropolog Richard Leakey, Shell'in bölgede geçmişte yaptığı aramaların izlerinin hâlâ durduğunu söylüyor. Ama Heavey'i övüp Tullow'un tutumunun farklı olduğunu söyleyen Leakey, "Heavey böyle bir sahaya yönelik sorumlulukları konusunda çok iyi davranış sergileyen, düzgün bir insan olduğunu gösterdi" diyor.
