Rıchmond, California - Joey Abicca sağ koltuğundaki değneği yere bastırınca sol bacağında çalışmaya başlayan minik motorlar o bacağı kaldırıp ileri hareket ettiriyor. Aynı şeyi soldaki koltuk değneğiyle yapınca da bu sefer sağ bacağı adım atıyor. 17 yaşındaki San Diegolu Abicca aslında bir robot giyiyor. Biyonik giysisi bacaklarına sarılı bir çift mekanik destekten ve yürüme işini yapan elektrikli kaslardan ibaret. Giysinin kontrolünüyse sırtındaki bir bilgisayar ile geleceğin kayak batonlarını andıran iki koltuk değneği sağlıyor. Üç yıl önce bir iş makinesi kazasında yaralanan Abicca'nın omurgası zarar görmüş ve kendi başına yürüyemez hale gelmiş. Ekso Bionics adındaki şirketin ürettiği giysi işte bunu değiştirmeye çalışıyor. Abicca'nın kendi sözleriyle, "İnanamıyorum, tekrar ayağa kalkmak müthiş bir şey. Sırf ayakta dikilmek bile inanılmaz güzel". Engellilere yardımcı olmak veya insan bedeninin kapasitesini artırmak üzere geliştirilen bu giyilebilir robotlar üstünde yalnızca Ekso değil, başka şirket ve araştırma laboratuvarları da çalışıyor. Örneğin 2010'da Raytheon, ağır yük kaldırmaktan kaynaklanan yaralanmaları azaltmak amacıyla bir asker giysisi tasarlamıştı. İsrai l merkezl i Argo Medical Technologies adlı şirket, belden aşağısı felçli olanların yürümesine yardım edecek bir robot giysi üretiyor. Ekso, dışarıdan idare edilmeyen ilk robot giysiyi kendilerinin yaptığını belirtiyor. Bu giysiler şimdilik yalnızca tedavi merkezlerinde kullanılıyor ancak şirket insanların onlarla dışarı çıkabilecekleri günler için sabırsızlanıyor. Nitekim Şubat'ta, fizik terapi gören insanların tekerlekli sandalyelerinden kalkmasını ve kasları erimesin diye belden aşağı larını kul lanmasını sağlayan dış iskeletlerin de dağıtımına başladılar. ABD'de 15 kadar tedavi merkezi şu an bu giysileri kullanıyor. Her giysinin fiyatı 140 bin dolar, yıllık servis kontratının bedeli de 10 bin dolar. Ekso adındaki biyonik giysinin dışı alüminyum ve titanyum. Giysi pille çalışıyor ve 20 kilo ağırlığında. Pillerin ömrü üç saat. Hastanın düşmemesi için bir refakatçi şart, ancak şirket, yüzlerce insanın giysiyle yürüdüğünü ve hiçbirinin şimdiye kadar düşmediğini aktarıyor. Giyside farklı yürüme kademeleri var. Bu kademelerdeki zorluk düzeyleri, hastanın tedavi sürecinde ilerleme sağlamasını kolaylaştırıyor. İlk kademede fizik terapi uzmanı adımların mesafesini ve hızını ayarlıyor, her adımı tetiklemesi için bilgisayarda bir düğmeye basıyor. İkinci kademede hasta, koltuk değneğindeki düğmelerle adımları başlatabiliyor. Daha ileri düzey olan üçüncü kademede de hasta küçük bir vücut hareketiyle giysiyi tetikleyip onun adım atmasını sağlıyor. Ekso Bionics'in İcra Başkanı Eythor Bender'e göre hastalar robot giysilerle yürümeyi şaşırtıcı derecede hızlı öğreniyor. "Bize gelenler uzun yıllardır yürümeyen insanlar. Ona rağmen iki gün içinde kendi başlarına yürümeyi öğreniyorlar" diyor Bender. Akıllı termostatlar gel iştiren Nest'in teknolojiden sorumlu Başkan Yardımcısı Yoky Matsuoka da dış iskeletler için doğru zamanın geldiğini, artık pil teknolojisinin önemli ölçüde geliştiğini, plastik ve karbon fiber gibi malzemelerin hafifleyip daha dayanıklı olduğunu, robot sistemlerinin kontrolünün kolaylaştığını belirtiyor. Matsuoka, "Bu malzeme ve teknolojilerde son 10 yıldır görülen gel işmeyle art ık insanlar için gerçekten güvenli ve uyumlu robotlar yapabiliyoruz" diyor. Fakat dediğine göre bu tip cihazların tıp alanında yaygınlaşması kolay değil, çünkü ihtisas gereçleri olarak küçük miktarlarda sattığı için fiyatları düşürmek zorlaşıyor. Askeri alanda kullanımının yaygınlaşması ise bu anlamda faydalı olabilir. Bir noktadan sonra bazı yasal düzenlemeler Ekso giysileri için bir engel oluşturmaya başlayabilir. Mevcut giysi bu anlamda herhangi bir engel yok. Fakat Ekso'da yasal düzenlemelerle i lgi l i konuların direktörlüğünü yapan John Tugwell'in de belirttiği gibi, evde kişisel kullanım için üretilen giysiler muhtemelen Gıda ve İlaç Dairesi'nin onayını almak zorunda kalacak. Şirket birkaç yıl içinde giysilerin yaygınlık kazanacağını umuyor. Şirketin kurucularından teknoloji baş yöneticisi Russ Angold, dış iskeletlerin şimdiki akıllı cep telefonları gibi incelip güçleneceğini ve ucuzlayarak günlük hayata gireceğini düşünüyor. Angold, "Sonuçta hayalimiz bir spor mağazasına girdiğimizde oradan bir dış iskelet alabilmek. Planlarımıza göre bu ürünler geleceğin kot pantolonları gibi olacak" diyor.
BRIAN X. CHEN