Austrheım, Norveç - Norveç petrol ve doğalgaz sayesinde kısa sürede dünyanın en gelişmiş ve en zengin ülkelerinden biri oldu. Fakat Cezayir'deki ölümlü kuşatmadan beri ülkede hararetli bir tartışma yaşanıyor ve petrol şirketleriyle vasıflı çalışanların kaynak ve kâr arayışını ne kadar zorlamaları gerektiği sorgulanıyor. Radikal militanlar Ocak ortasında, Libya sınırına yakın Amenas'taki bir doğalgaz tesisine saldırdıktan sonra enerji devi Statoil, beş şirket çalışanından dördünün hayatını kaybettiğini doğruladı. Norveç'in ıssız Kuzey Denizi kıyılarıyla Sahra Çölü arasında nasıl bir bağ olduğu sorulabilir. Fakat Mongstad rafinerisinden yükselen gaz alevleri aslında bunu yeterince açıklıyor. Çünkü ülkedeki en büyük rafinerinin burada olmasıyla, Cezayir'de saldırıya uğrayan tesiste bu bölgeden dört kişinin (diğer 13 Statoil çalışanıyla birlikte) bulunmasının sebebi aynı. 1969'da Phi l lips Petroleum şirketi Kuzey Denizi'ndeki Ekofisk yataklarında petrol bulmuştu. O gün bugündür kıyı kesimlerinden giderek daha çok insan balıkçılık ve denizcilik gibi geleneksel meslekleri bırakıp petrol sanayisinde makineciliği ve mühendisliği tercih ediyor. Üstelik yalnızca Norveç'te çalışmakla yetinmiyor, Meksika Körfezi'nden Nijerya'ya kadar dünyanın farklı yerlerine de gidiyorlar. 55 yaşındaki Austrheim Belediye Başkanı Per Leroy, petrol sanayisinin bölge ve ülke için önemini iyi biliyor. "Yüz yıl geriye giderseniz Bergen'in kuzeyindeki toprakların Avrupa'nın en yoksul bölgelerinden biri olduğunu görürsünüz. Şimdi en zenginlerinden biri" diyor. Birçok Avrupa ülkesi artan borç yükünün altında inlerken Norveç'in geleceği, petrol rezervlerine dayanan tahmini 700 milyar dolarlık bir kaynakla daha bir güvende. Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü'ne göre Norveçliler çoğu sanayileşmiş ülke vatandaşından daha uzun yaşıyor, daha temiz bir hava soluyor ve hayatlarından daha memnun. Ancak Kuzey Denizi'ndeki petrol platformlarında kazandıkları hünerleri istikrarsız ülkelerdeki projelere götüren işçiler kendilerini bilinmeyen tehlikelere atabiliyor. Nitekim Amenas'taki militan saldırı ve Cezayir ordusunun sert tepkisi de bu gerçeği tüm çıplaklığıyla gözler önüne serdi. Yaşanan felaket en az 37 yabancı rehinenin hayatına mal oldu. Austrheim'a yakın Radoy beldesinden olan ve mesleği için Angola'dan Azerbaycan'a kadar giden 35 yaşındaki sondaj operatörü Tom Hella, "Petrol işinde oradan oraya giderken bazen savaş bölgelerine de düşüyorsunuz. Ama karm artık bu kadarının yettiğini söylüyor. Bundan sonra beni asla bir yere bırakmaz" diyor. Bu tür konuşmalara Norveç genelinde de rastlanıyor. Nitekim tarihçi ve petrol araştırmacısı Helge Ryggvik, günlük Dagsavisen gazetesine, Norveçl i petrol şirketlerinin riskli ülkelerden çekilmesi gerektiğini söylüyordu. Gerçi şirketler yine de riski göze almak isteyebilir. Fakat güvenlik maliyetlerinin artması, emniyet bilincine sahip kuruluşları caydırmak açısından önemli bir faktör. Enerji ve Ortadoğu uzmanı Henrik Thune, "Batılı şirketlerin çekildiği yerlere Çin, Hindistan ve Rusya gibi ülkelerin kuruluşları yerleşecek" diyor. 2 bin 850 nüfuslu Austrheim ise ölümü kesinleşen petrol işçilerinden ikisinin memleketi. Beldedeki işsizlik oranı petrol sanayisinden dolayı ortalama yüzde 2'nin altında. Austrheim'da yaşayan 22 yaşındaki Kim Vagenes, "Petrolümüz yeterliyse insanlarımızı dışarıya göndermek için de bir neden olmamalı. Ama petrol şirketleri tabii çıkarabildikleri kadar petrolü çıkarmak isterler, o başka" diyor. Siyasiler ve iş dünyasından liderler şimdiye kadar geri adım atmadı ve şiddet eylemlerinin onları yıldıramayacağını açıkladılar. İşe alım firması Mosaique'in İdari Müdürü Helge Kristoffersen, yüksek ücretli ve iddialı işlerde doğan boşlukların yeni adayları çekmeye devam edeceğini ifade ediyor. Kristoffersen, "Bazıları yüksek riskli ülkelerdeki işlerden bir süre uzak kalmayı isteyebilir. Ama bunlar çabuk unutulur" diyor.
NICHOLAS KULISH ve HENRIK PRYSER LIBELL
