BaĞdat - Irak'ta yeniden alevlenen mezhep çatışmaları, son beş yıldaki en büyük can kaybına yol açtı. Şiilere ait bir din okulunda okuyan Iraklı genç din âlimleri, suriye'de sünnilerle savaşmak için gönüllü oluyor. daha batıdaki Lübnan'ın kuzeyinde ulunan trablusşam şehrinde, mezhep çatışması şiddetlendi. malik adl ı suriyeli muhalif eylemciye göre, suriye'deki "Şiiler ana hedef oldu". Lübnan'dan gelen Şii Hizbullah militanlarıyla savaşan erkek kardeşinin hayatını kaybettiği, isyancıların birkaç gün önce geri çekildiği kuseyr'den Lübnan'a gelen malik, "İnsanlar kardeşlerini kaybettiler ve öfkeliler" dedi. suriye'deki iç savaş, ülke dışına taşarak gittikçe yayılan bir mezhep savaşının fitilini ateşliyor ve sünnilerle Şiiler arasında çoktandır yatışan gerginliği yeniden alevlendiriyor. Uzmanlar bu savaşın, Osmanlı İmparatorluğu'nun yıkı l ışının ardından apar topar kurulan devletlerin temelini sarsmasından korkuyor. suriye'deki çatışmalar aylardır bu ülkenin sınırları dışına yayılıyor. ama 8 0 b inden fazla k işinin ö ldüğü suriye'deki savaş, şimdi başka ülkelerdeki sünni ve Şiilerin birbirine saldırmasına neden oluyor. Ortadoğu uzmanı trita Parsi, "sünniŞii çatışmasının yayılmasındaki en büyük etken, Esad'ın suriye'deki sünni leri İran'ın yardımıyla katletmesi" diyor. Esad'a karşı barışçı gösteriler şekl inde başlayan suriye'deki ayaklanma, iki yılda kanlı bir yıpratma savaşına dönüştü. ancak katliamlar artık sadece hükümeti desteklemek veya ona karşı koymakla ilgili değil. Bazı Şiiler dini görev anlayışıyla suriye'ye akın ediyor. Irak'ta sünni camilerine yapılan ve son yıllarda azalan rastgele saldırılar, sünni militanların orduyla çatışması üzerine yeniden başladı. sünnilerin yönetimindeki suudi arabistan, katar ve türkiye, İran ve Hizbullah tarafından desteklenen Esad'ın aleyhindeki ayaklanmaya destek verirken, aBd'nin Irak'ı işgalinden beri artan mezhepsel gerilim bölgenin tümüne yayılıyor. suriye'deki savaş esasen, mezhepten ziyade çatışan jeopolitik ve stratejik çıkarlardan kaynaklanan daha büyük bir husumet tarafından körükleniyor ve bu husumeti besliyor: suudi arabistan ile İran'ın bölgesel güç mücadelesi; İran'ın nükleer programı yüzünden Batı'yla çatışması; Hizbullah ve Esad'ın laik hükümetinin aBd destekli İsrail'e karşı ittifakı. ancak işin içine mezhebe dayalı husumet de girdi. Özellikle Irak çatışmaya açık bir ülke. suriye'deki sünni çoğunluk Esad'ın mensubu olduğu Şi i l iğin nusayri kolu egemenliğindeki rejimi devirmek için savaşırken, Irak'taki sünni azınlığın bazı üyeleri de ülkedeki Şii hükümetini yıkma umuduyla cesaretlendi. Çoğu Iraklı, Saddam Hüseyin tarafından yıllarca ezildikten sonra iktidarı ele geçiren Şii milisler ile rejimin yıkılmasıyla iktidarı kaybeden Sünni militanların yaptığı karşılıklı katliamların doruğa çıktığı 2006-2007 yıllarındaki karanlık döneme tekrar girilmekte olduğunu düşünüyor. Esad'ın Hizbullah ve İran'la ittifakı aslında stratejik bir adım. Esad'ın mensubu olduğu Nusayriler nüfusun yüzde 12'sini oluştursa da rejime sarsılmaz bir destek veriyor. Bunların çoğu laik. Suriye'de çok daha küçük bir azınlık olan, Şiiliğin geleneksel koluna mensup 200 bine yakın kişi, nüfusun yüzde 1'den azını oluşturuyor. Suriye'deki iç savaşta en güçlü iki milis kuvveti olarak Şii Hizbullah ve El Kaide müttefiki radikal Sünni örgüt Nusra Cephesi öne çıkıyor. İki örgüt de mezhep aidiyetinden ve mezhep itt ifaklarından yararlanmaya hevesli. Batı ülkeleri muhaliflere tam destek vermekte tereddüt ediyor. Sünni militanların örgütü Irak El Kaide'since desteklenen Suriyeli isyancılar, cihatçılar vasıtasıyla aşırı İslamcı Sünni bağışçılardan kesintisiz silah ve para yardımı alıyor. Cihatçıların din devleti kurma çağrısı, Suudi Arabistan'daki radikal din adamlarından etkilenen bazı Suriyel i ler taraf ından destekleniyor. Suriye'deki Nusayri militanlar Sünni aileleri katletmekle, Sünni isyancılar ve çeteler de Şiileri kaçırmakla suçlanıyor. Sünni savaşçılar Şiileri "pislik" ve "köpek" diye çağırırken, isyancıların komutanları Hizbullah'ı (Allah'ın partisi) "şeytanın partisi" adıyla çağırmaya başladı. New Jersey'de yaşayan ve Suriyeli yetkililerin militanları örgütlemesine yardım etmek için Şam'a giden Suriye kökenli ABD vatandaşı Refik Lütuf'a göre, Şiilerin dini coşkusu rejimin ayakta kalmasına yardım edecek. Lütuf, "Kontrolü kaybetmeye başlarsak, binlerce İranlı, Lübnanlı ve Iraklının Suriye'ye geldiğini görürsünüz. Bu insanlar olayları izlemeyip savaşır. Bu, inançlarının bir gereği" diyor. Ayrıca birçok dindar Şii Suriye'deki iç savaşı, kıyameti haber veren bir Şii kehanetinin gerçekleşmesi olarak görmeye başladı: şeytansı bir kişi olan Sufyani, Suriye'de bir ordu toplayarak Şiileri öldürmek için Irak'a yürüyecek. Irak'ın Necef şehrindeki Şii medresesinde okuyan Ebu Ali'nin arkadaşlarına göre Süfyani, Suriye'deki Sünni isyancıların ana destekçilerinden Katar'ın lideri. Ali, arkadaşlarının "İslam'ı korumak için" Suriye'ye akın ettiğini söylüyor. Suriye'de hükümet yanl ısı militanların Mayıs'ta sahile yakın Sünni köyü Beyda'da onlarca kişiyi öldürmesinden birkaç gün sonra, bir Sünni "Bugünden itibaren mezhepçiyim. Artık 'barışçı' olmak istemiyorum" dedikten sonra sakinleşerek, "Böyle konuştuğum için kusura bakma" diye ekledi.
