Kadınla adam sabaha karşı 04.00'te uykularının en derin noktasındalar. Adam birdenbire uyanır ve "Kahretsin, çileklerim çürüdü!" diyerek yataktan fırlar... Kadınla adam yorgun argın işten eve gelmiştir. Aralarında gerçek bir işbölümü vardır. Adamın kapıdan girer girmez ilk cümlesi "Sen sofrayı kur, ben hasatı toplayıp geliyorum!" olur. Kadın, adama telefon eder: "Hayatım dışarıdayım şimdi ama benim domateslerin sulanması lazım." Adamın cevabı: "Tamam ama sen de eve gidince benim koyunları gütmeyi unutma!" Dışarıdan bakan biri için hiçbir anlam ifade etmeyen veya komik bulunan bu diyaloglar, Facebook'un en popüler oyunu haline gelen FarmVille tutkunları için gündelik hayatın bir parçası. Kimi ekinlerini zamanında toplayabilmek için üç günden fazla seyahat programları yapamıyor, kimi kabaklarını toplamak için iş toplantısından erken ayrılıyor, kimi de sevgilisi tarlasına çok zaman ayırdığı için onunla kavga ediyor. Çevirmen Bahar Ulukan'a göre FarmVille'e ayrılan vakit, oyunda ilerleme seviyesine göre değişiyor: "Gerçek zamanlı bir oyun olduğu ve basamak basamak ilerlediğin için en başlarda ne kadar hevesli olsan da 15 dakikadan fazla oynayamıyorsun. Ama giderek oyuna daha çok dahil oluyorsun; ekme, dikme, hasat toplama, arkadaşların tarlalarına yardım etme, gübreleme, hayvanlar derken bir saatten fazla zamanını almaya başlıyor. Günün hangi aralığında boşsan ve tarladan hasat toplayabileceksen, o saate göre tarlanı ekiyorsun. Geçenlerde bir sağlık ocağına gitmiştim, veznedeki kadın ara verdiğinden bilgisayarından FarmVille'i açtı ve hasadını bir güzel topladı!" Bahar Ulukan'ın bu oyunun neden patladığı konusunda da bir tezi var: "FarmVille sayesinde insanların bir hobisi oldu. Günümüzde insanların hayatında artık yaratıcı ve oyalayıcı kişisel hobilere yer yok. Boş vakitler malum gezme tozmalar, televizyon ve internetle doluyor. Ayrıca oyun insanların, özgün olma hislerini körükledi. Mesela benim tarlamda nişanlımın ve benim ismimin baş harflerinden oluşan küçük bir aşk mabedi bölümü var!"
Farmville sayesinde sigarayı bıraktı
Gerçekten bu oyun sayesinde 'FarmVille sanatı' diye bir akım bile oluştu. Herkes kendi zevkine göre tarlasını dekore ediyor. Tarlasını Mona Lisa'ya benzeyecek şekilde ekip biçen de var, Atatürk şekli veren de... Tabii pek çoğu da arkadaşlarıyla buluştuğunda tarlasını anlatmadan duramadığını da itiraf ediyor. Diyetisyen Sevgi Neylan Bakım bu oyunun kendisini beş dakikalığına bile olsa yoğun iş temposundan uzaktırıp dinlenmesine yardımcı olduğunu söylüyor. "Bir aralar gece kalkıp ekinlerimi topladığım oluyordu ama artık ustalaştım." Ayrıca FarmVille'in kendisi için bağımlılık olduğunu belirtiyor: "İki ay önce sigarayı bıraktığımda, canım sigara istediği zaman çiftliğime girip oyalanıyordum. Bir nevi sigara yerine koydum bu oyunu ve işimi çok da kolaylaştırdı. Şimdi sigara tiryakisi değilim ama FarmVille tiryakiliğim var." Gıda sektöründe yöneticilik yapan Başak Akgün ise "Ben bir FarmVille bağımlısıyım ve kurtulmak da istemiyorum!" diye itirafta bulunuyor. Ardından da bağımlılığının boyutlarını anlatıyor: "Dışarıdaysam ve ekinlerim çıktıysa korkunç bir panik içinde arkadaşlarımı arıyorum ve 'Lütfen benim ekinlerı toplayın' diyorum. Facebook'a girmemin tek amacı, bu oyun oldu. Daha çok para kazanıp, kocaman evler alıp satıyım, daha büyük arsa sahibi olup, daha çok ekim yapıyım diye sapıtmış durumdayım. Artık dışarı çıkma saatlerimi çiftliğime göre ayarlıyorum. Bazen de her ihtimale karşı yanıma bilgisayarımı alıyorum." Profesyonel bir bilgisayar oyuncusu olduğunu söyleyen sosyolog Özcan Yaren ise "Bilgisayar oyunlarındaki tecrübeme dayanarak söylüyorum (ki bu konuda iddialıyımdır) Facebook'taki oyunların çoğu komplike bilgisayar oyunlarının gelişmemiş halleri," diyor ve ekliyor: "İster spor ister adventure oyunu olsun, insanların bir kısmı bilgisayar oyunlarını sever, mevcut her oyunu az da olsa oynarlar... Bir kısmı da içindeki çocuğu bu küçük salak oyunlarla tatmin eder. Bence bu oyun pastoral sevdasından değil, içindeki çocuğa ulaşma sevdasından dolayı sevildi." Bu arada işin ironik yönü de var tabii... Gerçek hayatlarında ellerine bir kez çapa almamış, belki de bir tarlaya adım atmamış, elma ağacıyla erik ağacını birbirinden ayırt edemeyen binlerce kişi, hayatını sanal âlemde çiftçilik yapmaya adamış durumda. Annelerin ortak şikâyeti; "Odasını toplamaz ama çiftliğini düzenlemek için saatlerini harcar!" Hatta bu oyun için tedavi merkezleri kurulmasını isteyenler bile var.
Her şey komşu olmak için!
Haziran ayından beri oynanan FarmVille'in yaratıcısı Zagna'ya göre oyunun şimdiye kadar 62 milyon üyesi olmuş ve 22 milyon kişi her gün en az bir kere FarmVille için Facebook'a giriyor. Bu rakamın önemli bir bölümü Türkiye'deki kullanıcılara ait. Felsefe grubu öğretmeni Zeynep Çetinbağ Aşkın "Bir ara yasaklandı, ekinlerim çürüyecek diye ödüm koptu," diyor ve ekliyor: "İnsanda sanal bile olsa bir sorumluluk duygusu yaratıyor. Yalnızca FarmVille'de bir tarlaları daha olsun diye yeni hesap açanlar, orada komşu olmak için tanımadıkları kişilerle arkadaş olanlar var."