Avrupa'nın birçok ülkesi ile Türkiye'nin batı bölgelerinde hava sıcaklıkları mevsim normalleri üzerinde seyrederken, Rusya ve Türkiye'nin doğu bölgelerinde dondurucu soğuklar etkisini sürdürüyor. Uzmanlar, Rusya'da çok sayıda kişinin ölümüne neden olan bu dondurucu soğuklara, jet stream hava akımının neden olduğunu söylüyor.
'SİBİRYA'DAN GELİYOR'
Doğu Avrupa'da 2011'de ılıman bir kış geçmesine neden olan jet stream (jet akımları), bu yıl başta Rusya olmak üzere, Türkiye'nin doğusu ve Doğu Asya'daki dondurucu soğuklara neden oluyor. Fransız meteorolog François Jobard yaşanan bu hava olayıyla ilgili olarak, "Rusya'da günlerdir devam eden soğuklarda, bulutsuzluk nedeni ile güneş enerjisi, uzaya geri yansıyor. Bu da havanın daha soğumasına neden oluyor ve özellikle Sibirya'dan daha çok hava kütlesi geliyor. Aynı zamanda Atlantik üzerinde yoğun hava çöküşü var, bu durum Avrupa'nın batısında havayı yumuşatıyor. Avrupa'nın Batısı ve Doğusu arasında ciddi hava sıcaklıkları farkına neden oluyor" derken, Oxford'dan Fizik Profesörü Tim Palmer ise şunları söyledi: "Bu durum jet-stream ile açıklanır. Şu anda 6 ila 15 kilometre yüksekliği arasında güçlü hava dalgalanmaları oluyor. Bu da Kuzey'den gelen soğuk havayı Rusya'ya doğru geri püskürtüyor. Bu Rusya'yı daha soğuk yapıyor ve Fransa ve çevre ülkelere de sıcak hava getiriyor."
SOĞUK VE SICAK HAVAYI TAŞIYOR
Türkiye'deki uzmanlar da, dondurucu soğuk havaların jet-stream etkisi ile yaşandığının altını çiziyor. Çanakkale 18 Mart Üniversitesi Coğrafya Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Murat Türkeş, şöyle konuştu: "2011-2012'de Doğu Avrupa'da ılıman bir kış yaşanmasının nedeni, jet akımlarıydı. Bu sene de Batı Avrupa ve Akdeniz havzasında ılıman koşullar hâkimken, Rusya ve Doğu Asya'da soğuk hava koşulları etkili olmaktadır. Bu jet akımlarının bu yılki konumuyla alakalıdır. Doğu'dan Atlantik'in kıyılarına kadar taşınıp, Rusya'nın içlerine kadar gitmiştir. Türkiye'de geçen hafta etkili olan soğuk hava, jet akımının etkisiyle taşınarak, ülke genelini etkiledi. Türkiye'yi etkileyen bu jet akımı şu anda doğu bölgelerinde etkili olmaya devam ediyor. Bir kısmı da İran'ın üzerinde. Rusya'da etkili olan soğuklarsa İngiltere üzerinden gelip, etkili olmuş durumda."
JET STREAM NEDİR?
HER iki yarıkürenin orta ve tropikalaltı enlemlerinde yılankavi dolaşan yüksek hızlı rüzgâr nehirleri... Normalde (10 kilometre) yükseklikte olurlar. Alçak basıncın oluşumu ve hareketleriyle bağlantılı olan jetler, normal enlemlerinin dışına çıktıklarında mevsim dışı hava koşullarının oluşmasına yol açar.
