Giderek gerileyen nüfus artış hızına karşı düşünülen tedbirler ilk açıklandığında, maddi teşvik gündeme gelmişti. Ancak kadının fikri pek sorulmadan hazırlandığı anlaşılan teşvikler şimdi "ayağı yere basar" hale geliyor.
Nakit yerine vergi desteği yanı sıra çocuğu belli yaşa gelinceye dek yarı zamanlı çalışma modeli, kreş imkânları ve diğerleri... Son şekli ne hal alır bilinmez ama bunun işe yarayıp yaramadığını anlamamızın zaman alacağı kesin.
Daha önceki tartışmalarda kadınların doğum teşvikine getirdikleri 2 temel eleştiri vardı: 1- Sağlık, eğitim ve istihdam desteği verilsin, daha fazla doğuralım. 2- Hem çocuk hem kariyer yapmak istiyorum, buna imkân oluşturulsun.
Birinci istek: Geçinmeye dair temel kaygılara dayanıyor. Her çocuğun bebeklikten yetişkinliğe vardığı süreçte karşılaşılan maddi güçlükleri adresliyor. Sonuçta "çocuk eşittir maliyet" ve bunu karşılayacak sürdürülebilir gelirden mahrumiyet, temel kaygıdır.
Fert başına milli gelirin yükseldiği ve bütçeden eğitime, sağlığa ayrılan payın arttığı ortamda kadınların bu kaygısı, zaman içinde giderilebilir nitelikte... Sağlık, eğitim imkânlarına paralel genç istihdamındaki gelişmelere bağlı bir durum bu...
İkinci istek, giderek doğurmaktan vazgeçen kadınların, artan kent nüfusu içindeki davranış modelini yansıtıyor. Kadın, doğum(lar) ile kariyerinin bölünmesini istemiyor. Son 12 ayda bu alanda yığınca araştırma okudum, toplantı izledim. Anladığım, kadınların doğumu "kariyere mola veren" unsur olarak görmeye başladığıdır.
Teşvik paketinin son sürümünde, bu kaygıyı gidermeye dair adımlar olmakla birlikte, "kadını daha fazla çocuk doğurmaya özendirecek" düzeyde cesaret verici noktadan henüz uzaktır. Kanaatime göre bu alanda en kritik teşvik esnek çalışma ve kreş imkânları olacaktır.