Türkiye'de Roman kültürü ve müzikleri birkaç Yeşilçam filmi ve komedi dizisine yüzeysel ve 'eğlencelik' konu olmanın ötesinde pek gündeme gelmiyor. Belki son zamanlarda Sulukule'nin yıkılışı ve Çingene müzikleriyle ilgili çıkan bir iki kitap dışında 'çıt yok'. Kentlerin, özellikle de İstanbul'un çöküntü alanlarında hayatlarına devam etmeye çaışan bu kültürün müzikleri, yeni ve kaliteli bir çalışmayla karşımızda.
Gayda İstanbul topluluğunun Balkanlardan Gelen Hep Soğuk Hava Olmaz A!.. adını verdikleri Kalan Müzik etiketli albüm, Balkanlar, Trakya, İstanbul ve genel olarak Roman kültürünün melodileriyle örülü. Gayda İstanbul, Boğaziçi Gösteri Sanatarı Topluluğu'nun da katkıda bulunduğu ve Kardeş Türküler'den tanıdığımız vokalist Fehmiye Çelik'in önayak olduğu bir proje.
Eski bir Roman çalgısı: Gayda
Gruba adını veren 'gayda' ise, bildiğimiz tulumu andıran ve hayvan derisine kamış takılarak çalınan eski bir Roman enstrümanı. Zamanla müzikte keman ve klarnet gibi enstrümanlar öne çıktıkça kullanımı azalmış gayda artık 'hava' anlamında kullanılıyor.
Albümde, söz ve müzikleri geleneksel olan şarkıların dışında yeni şarkılara da yer verilmiş. Özellikle yeni şarkılarda Romanların İstanbul'daki gündelik hayatlarından kesitlere, acı ve mutluluklarına yer veriyor. Kentin hayhuyunda her gün hızla yanlarından geçilen, çiçek, lavanta alınan, fal baktırılan ama dertleri nasıl yaşadıkları düşünülmeyen, Eyüp, Samatya, Kâğıthane, Dolapdere ve Tarlabaşı Çingeneleri, albümde konu ediliyor. Eser, klarnet, akordeon, keman, gitar, bas, darbukalar ve trombon gibi düzenlemelerle reggae, ska ve rock müzik arasında gidip gele gele, müthiş bir uyum yakalayarak, Gogol Bordello ya da Taraf de Haidouks'un yaptığı işleri anımsatıyor.
Albümde bilhassa Oğlan Oğlan ve Karanfil Beyaz şarkıları, geleneksel melodilerin modern düzenlemeleriyle 'kır düğünü' havası yaratıyor. Hareketli yapısı ve protest sözleriyle Bum Bum da, dikkati çeken bir başka parça. Roman müziklerine sadece 'eğlence mezesi' muamelesi yapanlara inat, Gayda İstanbul albümü Roman kültürü ve müziğinin içlerinde, bugününde gezmeye çalışmış. Romanlarla gülmek, üzülmek ya da onlara bir adım daha yaklaşmak istiyorsanız Gayda İstanbul albümü sizlere hararetle tavsiye edilir.
