Bundan tam 161 yıl önce yine Rusya savaş ilan etmeden Osmanlı toprakları olan bugünkü Moldova ve Romanya'yı işgal etti. Osmanlı, 4 Ekim 1853'te Rusya'ya topraklarından çekilmesi için nota verdi ve 15 gün süre tanıdı. Rusya bu notaya kayıtsız kaldı ve verilen sürenin sonunda savaş başladı. Ve Batum'a yardım götüren Osmanlı donanması Sinop açıklarında batırıldı. Rusların bu ani hareketi İstanbul'u tehlikeye düşürdü.
Bunun üzerine Fransa ve İngiltere devreye girerek tarafları uzlaştırmak istedi. Fakat Rusya uzlaşmayı kabul etmedi ve Tuna Nehri'ni geçerek Osmanlı topraklarında ilerlemeye başladı.
Bunun üzerine Türkiye, Fransa ve İngiltere Rusya'yı barışa zorlamak için Kırım yarımadasında cephe açtılar. 20 Eylül 1854'te 60 bin Osmanlı, 30 bin Fransız ve 21 bin İngiliz askerinden oluşan müttefik kuvvetler 89 harp ve 267 nakliye gemisiyle Kırım yarımadasına çıktılar. 1855 ilkbaharında 140 bin müttefik kuvveti daha Kırım'a çıkarıldı.
Ruslar mağlup oldu ve çekilmek zorunda kaldı. Hemen bu arada önemli bir mali konuyu hatırlatalım, Türkiye imparatorluk döneminde ilk dış borçlanmasını Kırım harbi nedeniyle yaptı. Ve 1854'te Paris ve Londra'daki Palmer ve Goldschmid isimli iki banka grubuna yüzde 7.5 faiz, 33 yıl vade ile 5 milyon İngiliz sterlini borçlandı.
Niye anlattık 161 yıl önce olanları? Şundan anlattık yine aynı Rusya önceki gün bağımsız bir devlet olan Ukrayna topraklarına girip Kırım'ı işgal etti. ABD, dün Rusya'yı uluslararası hukuk kurallarını çiğnediği için suçladı. İşin nerelere gidebileceğini kestirebilmek henüz mümkün değil.
Belki NATO harekete geçebilir.
Gelelim Kırım'ın işgalinin ekonomik etkilerinin neler olabileceğine... Şunlar olabilir: Ukrayna gerginliğiyle küresel piyasalarda hisse senedi fiyatlarında ve döviz kurlarında oynaklıklar yaşanabilir. Bu arada hemen belirtmekte fayda var Rus rublesi ABD doları karşısında son beş yılın en düşük düzeyine geriledi. Bir dolar yıl başında 33.1 ruble ederken son işlem gününde 35.9 ruble oldu. Bir de Rusya'nın yıl başında 2.46 olan risk primi 2.71'e yükseldi.
Bu arada önemli bir tahıl üreticisi olan Ukrayna'da tahıl ulaştırması aksayabilir bu nedenle tahıl fiyatlarında yükselme olabileceğini hatırlatalım. Yine bildiğiniz gibi Rusya bir petrol ülkesi, Ukrayna'yı haksız işgali nedeniyle, Rus petrol ve gazına uygulanacak bir ambargo ya da Ukrayna'nın savaşa girişip boru hatlarını işlevsiz hale getirmesi enerji arzında sorun yaratıp, fiyatları birdenbire yukarıya taşıyabilir. O halde ABD Merkez Bankası'nın varlık alımlarını azaltmasının etkisiyle piyasalarda yaşanan oynaklığa bu defa Kırım işgalinin olumsuz etkisi yansıyabilir. Yatırımcıların Ukrayna'yı dikkatle izlemesi gerekiyor. Hisse senedi fiyatlarında gerileme, emtia ve kıymetli maden fiyatlarında özellikle altın fiyatlarında yükselme olabilir. Kısaca, Ukrayna ve NATO'nun göstereceği reaksiyona göre küresel piyasalarda varlıkların yeniden fiyatlanabileceğini söyleyebiliriz.
