Cilt altındaki yüzeyel toplardamarların kabarık ve kavisli görünüm alması varis olarak adlandırılır. Varisler pratik anlamda en çok bacak toplardamarlarında görülürler ve damar çaplarına göre üç tipe ayrılırlar; telanjiektazi (1 mm çaplı ipliksi varisler), retiküler varisler ( 2-4 mm), geniş varisler (5 mm-2 cm) . Kirli kanı kalbe geri taşıyan bu damarlarda kanın kalp yönünde ilerlemesini ve geri kaçmamasını sağlayan kapakçıklar bulunur.
Özellikle ailesel yatkınlığı olan kişilerde mevcut aşırı şişmanlık, geçirilmiş damar iltihabı, gebelik, ayakta çalışılan bir meslek yapıyor olmak, kronik akciğer hastalığı, kronik kabızlık gibi durumlar kapaklarda yetmezliğe, dolayısıyla kanın bacaklarda geri kaçarak damar çapında genişleme ve varis oluşumuyla sonuçlanır. Varisler; bayanlarda erkeklere göre 1.5 kat daha sık görülmesi ve oluşturduğu kozmetik şikayetler nedeniyle bayanlar tarafından daha çok kalp damar cerrahisi poliklinik başvurusuna neden olur.
HANGİ ŞİKAYETLERE NEDEN OLUR?
Varisli hastalarda gece krampları, kaşıntı, bacaklarda şişlik, ayakta kalma ile ağrı sıkça görülen şikayetlerdir. Bu şikayetler varislerin büyüklüğü veya sayısı ile orantılı değildir. Bayanlarda bu şikayetler özellikle hamilelik ve adet dönemlerinde oluşan hormonal değişikliklerle ciddi derecede artar.
NE YAPMALI-YAPMAMALI?
Varisi olanlar kişilerde baldır kaslarını güçlendiren yürüyüş, yüzme ve bisiklete binme gibi sporlar önerilmekle birlikte ıkınmaya neden olan tüm ağır sporlardan kaçınılmalıdır.
Ayakta uzun süre durulan meslek gruplarında çalışan kişilerin gün içinde fırsat buldukça ayaklarını uzatarak oturmaları veya yukarı kaldırarak dinlendirmeleri gerekir. Doktoru tarafından önerilen uygun basınç ve seviyedeki varis çorabı ayakta durulan saatlerde muhakkak giyilmelidir.
Bu hastaların kabızlık veya öksürmeye neden olan hastalıklarını biran önce tedavi ettirmeleri, aşırı sıcak teması dolayısıyla sıcak kum, kaplıca ve benzeri yerlerlerden uzak durmaları, topuklu ayakkabı ve dar pantolon giymemeleri gerekir. Özellikle uyumadan önce bacakların çeşme suyunda yıkanması gece kramplarında azalma ve rahatlama sağlar. Varis için özel bir beslenme tipi yoktur ancak kilo alınmaması önerilir.
NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Varis tedavisinde seçilecek yöntemde hastaya ait özellikler (yaş, cinsiyet, kilo, meslek vb), hasta şikayeti, mevcut varisin tipi ve doppler ultrasonografi bulguları belirleyici olur. Bu tedavi yöntemleri yüzeyel lazer, termokoagülasyon, köpük skleroterapi, kapalı cerrahi (endovenöz lazer, radyofrekans) ve açık cerrahi olarak sayılabilir.
Uygulanacak tıbbi tedavinin yanı sıra hastanın belirtilen günlük yaşama dair önerilere uyması ve varis çorabını düzenli kullanması tıbbi tedavinin başarısını arttırır.
