Divanü Lügati't Türk,Türkçe kelimelerin arapça karşılıklarını barındıran bir sözlük.Kaşgarlı Mahmud'un, 1072'de çalışmalara başlayıp,5 yıl sonra tamamlayarak hükümdarına sunduğu böyle bir eseri kaleme almasının iki önemli nedeni var.
Birincisi Ön Asya'nın neredeyse tamamını elinde tutan Türkler'in, Araplar'la daha kolay konuşmalarını sağlamak, ikincisi de Türkçe'nin en az Arapça kadar zengin bir dil olduğunu ispatlamak.Ancak Divanü Lügati't Türk,basit bir sözlük değil yalnızca.Tüm sözcükler,Türkler'in yaşayış biçimlerini,geleneklerini,göreneklerini anlatan dörtlükler ve atasözleriyle, cümle içinde kullanılarak sunuluyor okuyucuya.Yani eser,bir yandan Türkçe'nin cümle yapısına ,gramerine ışık tutarken,bir yandan da Türk boylarının inançlarını ve kültürlerini tanıtan bir kaynak olarak çıkıyor karşımıza.
Koşma tarzında kafiyelenen dörtlüklerde en fazla yer alan konu savaş.Otağların kurulup davulların vurulmasından,atların kuyruklarının düğümlenerek okların havada uçuşmasına kadar tüm ayrıntılar öyle canlı bir dille anlatılıyor ki,gerçek bir savaş meydanında olduğunuzu duyumsuyorsunuz.Doğayı şenlendiren bahar mevsimine dair neşeli mısralar da göçebe Türk boylarının yaşam tarzlarını yansıtan bir diğer ayrıntı.
Kara kaşlı kara gözlü sevgiliye duyulan ilk aşkın hüznünü ya da gençlik çoşkusuyla çıkılan avların heyacanını bulmak da mümkün,şairi belirsiz bu dörtlükte.Kaşgarlı Mahmud'un son eseri Türkçe-Arapça sözlük,Divanü Lügati't Türk yalnızca Türkçe'nin zenginliğini göstermekle kalmıyor,savaşlar,aşklar,av şölenleri sözlüğün maddeleri arasından taşarak yaşamı taşıyor okuyucuya.
