TRT Haber'de yayınlanan "Neler Oluyor" programına konuk olan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, Türkiye'deki petrol üretimiyle ilgili de önemli açıklamalar yaptı. Yıldız, "Bizim kuyu sayısımız Suudi Arabistan kadar, ancak o 10 milyon varil çıkartıyor. Biz 50 bin varil çıkarabiliyoruz verim az" dedi. Abdülhamit'in 100 yıl önce yaptırdığı petrol haritası çalışmasına dikkat çeken Yıldız, "Bu harita gerçek olabilir. Bu harita ile bugünkü bilimsel çalışmalar örtüşüyor. İlginç olan bu" diye konuştu. Bakan Yıldız, TRT Haber Genel Yayın Yönetmeni Ali Ahmet Böken'in sorularını cevapladı. Yıldız'a ilk olarak gündemin sıcak konusu Cilvegöz Sınır Kapısı'ndaki patlama soruldu.
Yıldız: Tabi bir ülkenin istikrarının önündeki en büyük engel terör. Suriye'den zaman zaman riskler gelebileceğini söylemiştik. Öncelikle orada ölenlere rahmet diliyoruz. Yaralılara acil şifalar diliyoruz. Şu ana kadar somut bir durum yok. İçişleri Bakanımız tarafından inceleniyor. Eksik bilgilerle aydınlatmaya çalışırken, muğlak alanlar oluşabiliyor. İçişleri Bakanımızın açıklamalarını bekliyoruz.
Enerji oyunları mı oynanıyor?
Yıldız: Enerji gerginliğin kaynağı olarak algılanıyor. Odun ve kömürle başlayan, petrol ve doğalğazla süren bu enerji devinimi hidrojenle devam edeceğe benziyor. Konumumuz olarak çok stratejik bir bölgedeyiz. Ortadoğu'daki gelişmelerin enerji üzerinden yapıldığı bir gerçek. Afrika ülkelerinde, Güney Amerika ülkelerinde yaşanalar enerjiden bağımsız değildir.
Türkiye OECD ülkelerinde enerji kullanımında birinci sırada sevinmeli miyiz?
Yıldız: Türkiye büyüme kararını verdi. Bazı ülkeler büyümeyi tercih etmeye de biliyor. Büyüyen Türkiye'de küçülen enerji olmazdı. Kişinin refah seviyesi arttıkça, teknoloji kullanımı artıkça enerjiye olan talep artıyor. Tasarruflu kullanarak bunu yapmamız gerkiyor. Hala istediğimiz seviyede tasarruf yapamıyoruz. Tasarruf bir kültür, bu kültüre ulaşmamız lazım. Toplam tasarruf miktarı hesaplandı. 15 milyara kadar tasarruf yapabiliriz.
Türkiye'nin geleceğini hangi enerji türünde görüyorsunuz? Yıldız: Petrol doğalgaz yok diye torup ağlayacak halimiz yok. Her ülkenin kendine ait avantajları var. Katar kadar doğalgazmız yok, ancak su kaynaklarımız, kömürümüz, rüzgar alabilen yüksek alanlarımız var. Doğalgaz elektrik üretimindeki payı düştü. Yüzde 54'ten, yüzde 45'lere düştü.
"Bizim kuyu sayısımız Suudi Arabistan kadar, ancak..."
Geçmişte Batılı ülkelerin geldiği, petrol aradığı ve betonlayıp gittikleri söylenir. Bunlar gerçek mi?
Yıldız: Ham petrol 22 dolardı şimdi neredeyse 122 dolar. 30 dolar masraf yapıyorsunuz, satışınız 22 dolarsa satmamayı tercih ediyoruz. Böyle kuyular var. Türkiye'de 1100 kuyu var 80'e yakın bu durumda kuyu var. Günde 5 varil üreten kuyu var. 5 varil bir ülke için çok büyük rakamlar değil. Bizim kuyu sayısımız Suudi Arabistan kadar, ancak o 10 milyon varil çıkartıyor. Biz 50 bin varil çıkarabiliyoruz verim az.
"Doğalgazın yarısını Rusya'dan alıyoruz, Rusya'dan bağış almıyoruz"
Doğalgaz anlaşmaları ne kadar yapılıyor?
Yıldız: 20 yıllık, 25 yıllık ülkeye bağlı. Cezayir'le yeni yaptık 10 yıl süreli. Doğalgazımızın yüzde 10'unu karşılayacak. Şu anda doğalgazımızın yarısından fazlasını Rusya'da alıyoruz.
Rusya'ya bu kadar bağlı olmak endişelendirmeli mi?
Yıldız: Biz alternatifleri artırmaya çalışıyoruz. Kimseye koşulsuz bağlı değiliz. Rusya'dan bağış almıyoruz. Parasını veriyoruz alıyoruz. Bugün aldığımız fiyatın bir buçuk katına da doğalgaz var. Ancak vatandaşımızı da düşünmemiz gerekiyor.
"Abdülhamit'in 100 yıl önce yaptırdığı petrol haritası gerçek olabilir"
Sınır komşularımızda petrol var, biz de niye yok?
Yıldız: Her şeyin bir sınırı var. Bir yerden sonra olmaması normal. Ancak biz araştırmalarımızı genişleterek devam ediyoruz. Biz sınırdaki mayınlı arazılar dahil olmak üzere her yerde bu aramaları sürdürüyoruz. Abdülhamit Han'ın 100 yıl önce yaptırdığı bir çalışması var. Bu bir petrol haritası. Bu harita gerçek olabilir. Bu harita ile bugünkü bilimsel çalışmalar örtüşüyor. İlginç olan bu. Hatta bir zamanlar sınırların yer altı kaynaklarına göre çizildiği iddiası bile var. Biz siyasi sınırlarımızdan sıkıntımız yok. Kimsenin toprağında gözümüz de yok. Ancak ekonomik sınırlarımızı genişletebiliriz. Üçüncü ülkelerde de bizim enerji operasyonlarımız var. İşbirliklerimiz var. Irak'ta biz 25 milyar dolar iş aldık. TPOA'nın hissesine 5,5 milyar düşüyordu. Çıkarılan varil başına pay alıyoruz. Irak şu anda 100 miyar dolar petrol geliri var. Ancak bunu 4 katına çıkarabilecek kapasitesi var. Bu rakamlar Irak'ı yeniden inşa etmeye haliyle yeter.
"O sondaja sessiz kalamayız"
Kıbrıs'ın sondaj çalışmaları hangi aşamada?
Yıldız: Bir kere net bir teşhis koyabiliriz. 200 mili geçmemek kaydıyla her ülkenin tasarruf hakkı var. Tartışmalı bir alanda çalışma yapılıyor. İki şık var: uluslar arası hukuka aykırı iş yapıyorsunuz. Ancak yapılan çalışma Kıbrıs'ın tamamıyla paylaşılacaksa sıkıntı yok. Biz eşit oranla paylaşılmasından yanayız. Aksi takdirde hukuk ihlali yapılmış demektir. Buna sessiz kalamayız. Ekonomik süreç iyi değerlendirilirse siyasi politikaları da yumuşatabilir.
Türkiye'den Kıbrıs'a su projesi ne durumda, ne amaçlanıyor?
Yıldız: Kıbrıs'ın kendi ayakları üzerinde durabilmesini istiyoruz. Kömürü var, rüzgarı var. Özel sektöre diyoruz ki yatırım yapmak isteyen varsa. Özel sektörden bu konuda görüşenler oldu. Kıbrıs'ın tamamına bir master çalışması yaptık. Rumlara da 'ihtiyacınız varsa yararlanabilirsiniz' dedik. Ancak her hangi bir cevap gelmedi.
