Vücudumuzda yer alan birçok hormonun üretilip salgılanmasından sorumlu hipofiz bezindeki rahatsızlıklar, ciddi sağlık problemlerine neden olabiliyor. Bu problemlerin başında da beyinde karşılaşılan tümörlerin yaklaşık %10'unu oluşturan, hipofiz bezi adenomları geliyor. Memorial Ankara Hastanesi Beyin ve Sinir Cerrahisi Bölümü'nden Doç. Dr. Gökhan Bozkurt, hipofiz bezi adenomları ve güncel tedavi yöntemleri hakkında bilgi verdi.
HORMONAL DEĞİŞİKLİKLER
Hipofiz bezinin ön kısmında yer alan hücrelerden kaynaklanan hipofiz bezi adenomları, genellikle iyi huylu olmakla beraber bazı durumlarda kötü seyirli de olabilirler. Hipofiz bezi adenomu olan hastalarda görülen hormonal değişiklikler, aşırı hormon salınımı ya da yetersizliğine bağlı. Aşırı prolaktin salınımının olduğu "prolaktinoma" denilen hastalık, kadınlarda memeden süt gelmesi, adet düzensizliği veya adet görememe, cinsel isteksizlik ve kısırlığa; erkeklerde ise cinsel isteksizlik ve cinsel fonksiyon kaybına neden oluyor. Erişkin yaş grubunda ortaya çıkan büyüme hormon adenomlarında aşırı büyüme hormonu salınımına bağlı el, ayak, çene ve burunda genişleme ve büyümenin eşlik ettiği akromegali, çocukluk yaş grubunda ve boy uzamasını sağlayan epifiz hatlarının kapanmasından önce gelişen büyüme hormon adenomlarında da devlik hastalığı görülmekte.
Teda vide eki p yaklaş ımı
Hipofiz bezinin adenomları, aşırı hormon salınımı veya yetersizliğinin yanı sıra boyutlarına göre değerlendirilmektedir. Adenomun büyüklüğü arttıkça hipofiz bezinin kendi içerisinde yer alan hücrelere ve hipofiz bezinin etrafında yer alan görme sinirlerine, göz hareketlerini sağlayan sinirlere ve beyin omurilik sıvısının dolaştığı boşluklara bası ve kitle etkisine bağlı değişiklikler ortaya çıkabilir. Hipofiz adenomlarının erken tanı ve tedavisi, tedavi sonrası hasta yönetiminde beyin ve sinir cerrahisi, endokrinoloji, nöroradyoloji, nöropatoloji, radyasyon onkolojisi, göz hastalıkları ve kulak burun boğaz bölümlerinin birlikte çalışma anlayışı ve bu anlayışın devamlılığının sağlanması çok önemli. Hipofiz adenomu olan hastaların tedavi şekillerinin planlanmasından önce detaylı bir fizik ve nörolojik muayene yapılmalı. Özel kan testleri ile vücuttaki hormon düzeyleri saptanmakta. Endokrinolojik değerlendirmenin ardından ilaçlı hipofiz MR ile hipofiz bezi ve çevresindeki yapılar görüntülenmekte. Eğer cerrahi tedavi planlandıysa burun ve sinüs denilen boşlukları da içeren 3 boyutlu beyin tomografisi yapılmaktadır.
İlaç tedavileri yetmezse cerrahi yöntem uygulanır
Hipofiz adenomu ameliyatları günümüzde çok büyük oranda (% 95) burun boşluğundan girilerek yapılan "transsfenoidal" adı verilen yaklaşımlarla gerçekleştirilmektedir. Hipofiz adenomlarının çok daha az ve sınırlı sayıda bir hasta grubu ise kraniotomi ile yani kafatası kemiği açılarak tedavi edilmektedir. Günümüzde mikroskopla yapılan cerrahiler çok büyük bir hekim grubu tarafından gerçekleştirilmekte ve iyi sonuçlar elde edilmektedir. Bu arada gelişen teknolojiye cerrahların uyum sağlaması hızla gerçekleşmektedir. Bu süreç içerisinde endoskopik olarak hipofiz adenomlarının cerrahi tedavisinde cerrahın artan deneyimi ile bağlantılı olarak daha iyi tedavi sonuçları elde edilmektedir.
