Mesnevi'sinde insan ilişkilerinin üç ayak üzerinde durduğunu söyler Hz. Mevlâna… Bu, bilgidir.. ilgidir.. ve illaki sevgidir.. Sevgisiz nasıl bir ilişki kurulur ve bu ilişki nasıl olur o da ayrı bir bahis mevzu tabi ki.. Sözü edilen, insan ilişkileri açısından dikkat çekilen bir durum ama esas itibariyle kurumsal anlamda ya da ülkelerarası ilişkilerde bunların yeri olmaz demek doğru değil; Her türlü ilişkinin temel umdesidir bilgi, ilgi ve sevgi..
***
Vaktiyle bir görevle Bangkok'a yolumuz düştü. Türkiye'nin Tayland ile diplomatik ilişkilerinin 50. yılıydı, TRT'den, RTÜK'ten, Anadolu Ajansı ve Basın-Yayın'dan teşkil edilen dört kişilik bir heyetle gitmiştik. Türkiye'deki resmi iletişim kurumlarının temsilcileri olarak Tayland'ın mütekabil kuruluşlarını ziyaretti maksadımız. Bu münasebetle çeşitli etkinlikler tertiplenmiş karşılıklı hatıra pulları filan bastırılmıştı. Asıl gayemiz uluslararası ajans, gazete ve TV kanallarını araya sokmadan iki ülke arasında doğrudan haber akışını milli kuruluşlarımız vasıtasıyla sağlamaktı bir bakıma.. Yani dost ülkelerle aracısız, doğrudan ilişki.. Daha sonra yeni adımlar atıldı mı, girişim öylece kaldı mı bilmiyorum. Biz koptuk ancak bu konu bugün ülkemizin uluslararası ilişkilerinde belki çok önemli diye düşünüyorum. Çünkü başkaları sizi kimseye doğru anlatmaz ve her zaman kendi amacını esas alır.
***
Çoğunluğu Budist olan Tayland'ın ilgili diplomatlarıyla resmi görüşmeler oldu. AA'nın yönetimindeydim o tarihte ve bana 'sen başlatıyorsun konuşmayı' dedi arkadaşlar. Ne diplomatik ne bürokratik tecrübemiz vardı, itiraz edecek oldum fakat 'en yaşlı heyet üyesi' sıfatıyla görev üzerimde kaldı ve sebeb-i ziyaretimizi uygun lisanla anlattım, ama nasıl? Her zaman olduğu gibi Hz. Pîr imdadıma yetişti. İnsan ilişkileri dedim "üç temel üzerinde yükselir ve gelişir.." En başta ifade ettiğim, Mevlâna Hazretleri'nin Mesnevi'sindendi söylediklerim, Budist dostlar konuşmamı dikkatle dinliyorlardı, sevgisiz, bilgisiz, ilgisiz hiçbir şeyin başarılamayacağını filan derken sözümü tamamladım. Sonra onlar ve bizim arkadaşlarımız teyiden görüşler dile getirdiler, bunun nasıl olacağını ve teknik detayları görüşüldü.
***
Görüşme tamamlanıp Taylandlı dostlarımıza veda ederken, görüşmelere katılan diplomatlardan birinin benden bir ricası olduğunu söyledi tercümanımız.. Buyursun dedim.. Başka ülkelerle ilişkilerinde bizim ÜÇLÜ FORMÜL'ümüzü kullanmak için izin istiyordu. Formülün bana ait olmadığını, Hz. Mevlâna'nın öğütlerinden aldığımı ve bunun da insanlığın ortak malı olduğunu söyledim. Ayrılırken dostumuz bu defa Mevlâna'nın kim olduğunu sormasın mı, tam da el sıkışırken, on saniye içinde nasıl anlatacaktım Koca Pîr'i?! O da dedim bizim Budhamız!..
