Tohumculuk Sektörünün 2023 Hedefi: Bir Milyon Ton Üretim, 500 Milyon Dolar İhracat

Tohum Dağıtıcıları Alt Birliği Başkanı Ayhan Bilgin, Antalya’da düzenlenen Tohumluk Bayileri İstişare Toplantısı’nda yaptığı konuşmasında, Türkiye’nin 2023 hedeflerinin 1 milyon ton tohum üretimi ve 500 milyon dolarlık ihracat olduğunu kaydetti.
Tohum Dağıtıcıları Alt Birliği (TODAB) tarafından düzenlenen Tohumluk Bayileri İstişare Toplantısı Antalya’nın Belek turizm merkezindeki Bellis Otel’de düzenlenen açılış töreni ile başladı. Toplantıya, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü Genel Müdür Yardımcısı Ayhan Karayama, Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü Tohumculuk Daire Başkanı Mehmet Sığırcı, Antalya İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürü Ahmet Dallı, Türkiye Tohumcular Birliği Başkan Yardımcısı ve TODAB Yönetim Kurulu Başkanı Ayhan Bilgin ve çok sayıda tohumluk bayisi katıldı.
2023 HEDEFİ
Toplantının açılış konuşmasını yapan TODAB Başkanı Ayhan Bilgin, "Küresel ölçekli devam eden, ülke, kıta, coğrafya tanımayan gıda savaşları içindeyiz ve bu acımasız ortamda tarımsal olarak Avrupa 1’incisi, dünya 7’incisiyiz. Bu bakanlığımız ve bizler gibi sivil toplum kuruluşlarının sayesindedir. Hepimiz üretiyor, istihdam sağlıyor, katma değer oluşturuyoruz" dedi. Türkiye tohum üretiminin son 10 yılda yüzde 5, ihracatının ise yüzde 8 arttığına işaret eden Bilgin, 2002 yılında 145 bin ton olan tohum üretimin, 2014 yılında 776 bin tona, ihracatın ise aynı dönemde 17 milyon dolardan 150 milyon dolara yükseldiğini kaydetti.2023 hedeflerinin 1 milyon ton üretim, 500 milyon dolar ihracat olduğunu kaydeden Bilgin, “Tarım topraklarını genişletemeyeceğimize göre artan nüfusun gıda ihtiyacını karşılayabilmek için tarım teknikleri yanı sıra ıslah edilmiş tohumların da üretime sokulması gerekmektedir" ifadelerini kullandı.
ANTALYA’DA 64 TOHUMCULUK KURULUŞU
Tohumun bitkisel üretimin kaynağı başlangıcı ve olmazsa olmaz unsuru olduğunu dile getiren belirten İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürü Ahmet Dallı, Antalya’da bu sektörde çok önemli konumda olduğunu vurguladı. Antalya’da ikisi kamu kurumu olmak üzere 64 kuruluş tohumculuk faaliyet gösterdiğini belirten Dallı, bunlardan 43’ünün Bakanlık tarafından yetkilendirilmiş özel sektör araştırma kuruluşu olduğunu söyledi. Dallı, "Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü sebze ve mısır tohumluğu, Boztepe TİGEM ise ağırlıklı olarak hububat tohumluğu üretimi yapmaktadır" diye konuştu.
Tohumculuk sektörünün gelişimini hakkında bilgi veren Dallı, şunları kaydetti:
"1980’li yıllardan sonra uygulanmaya başlayan serbest piyasa ekonomisi, 1983 yılında tohumluk fiyatlarının ve 1984 yılında tohum ithalatının serbest bırakılmasıyla sektör üzerinde etkisini hissettirmiş ve izleyen yıllarda sektör hızla gelişmiştir. Son on yılda kamu ve özel sektör tarafından çok sayıda hibrit çeşidi geliştirilerek kayda alınmıştır. Sektörde ithalatçı konumdan ihracatçı konuma geçilmiştir. Antalya’da 412 tohum bayi bulunuyor. İki yıl önce 70 bayi TODAB’a üye iken İl Müdürlüğü tohumluk kontrolörlerinin yoğun çalışmaları ile üye bayi sayısının 209’a yükseldi."
TOHUMCULUK SEKTÖRÜNÜN STRATEJİK ÖNEMİ
Tohumculuk Daire Başkanı Mehmet Sığırcı ise tohumun en temel üretim faktörlerinden biri olduğunu belirterek, tohumun stratejik önemine ve tarımsal açıdan güçlenmek için ülkelerin tohumculuğunu güçlü kılması gerektiğini bildirdi. Sığırcı, "Tohumculuk sektörü tarımsal üretim değeri yanında, toplumsal, sosyal ve ekonomik açıdan ele alınması gereken stratejik bir sektördür. Bu nedenle bu sektörün sevk ve idaresi, bölge ve ülke sınırlarının ötesinde küresel bir vizyonla ele alınmalıdır" dedi. Yeterli ve güvenilir gıda temini konusunda başarılı olan ve projeksiyonlarını iyi bir biçimde ortaya koyan ülkelerin tarımda söz sahibi olacağını ifade eden Sığırcı, "Sektörün bir bütün olarak bu işe sahip çıkması ve katkıları ile bu noktalara gelindi. İhracatın ithalatı karşılama oranı son 14 yılda önemli ölçüde arttı. Sertifikalı tohum kullanımı yanı sıra üretimi de destekleme kapsamındadır. Kendi nüfusu yanında, Türkiye’yi ziyaret eden turistlerle birlikte, dünyanın en fazla karşılıksız yardım yapan ikinci ülkesiyiz. İnsanların artan gıda ihtiyacını karşılama noktasında yapılacak tek şey daha fazla üretmektir. Bunu da sadece verimi arttırmakla sağlayabiliriz. Gübreleme ve diğer hususlarla verimi belirli bir noktaya kadar arttırılabiliriz ama asıl olanın tohumdur" ifadelerini kullandı.
10 YILDA 944 BİN ÇİFTÇİYE 518 MİLYON TL TOHUM DESTEĞİ
Tohumculukla ilgili projelere de destek sağladıklarını kaydeden Sığırcı, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Bakanlık olarak 149 firmaya özel sektör tarımsal araştırma kuruluşu yetkisi verildi. Verilen destek ve kamu yatırımları ile sektör desteklenmeye devam edilmekte. 2005 yılından bugüne kadar 944 bin çiftçiye 518 milyon TL sertifikalı tohum kullanım desteği verildi. İlerleyen dönemde bunun artması en büyük temennimiz. Türk tarımı olarak sertifikalı tohumun öneminin farkındayız ve inşallah bu farkındalık Türk tohumculuğunu çok farklı noktalara getirecek. Sektöre kapılarımız sonuna kadar açık. Sektörü ne kadar çok dinler ve sorunlarını yakından takip edersek çözme noktasında da o kadar hızlı hareket edebiliriz. TODAB üyelerinin hepsini aynı zamanda bir yayımcı olarak görüyoruz."
BUĞDAY ÜRETİMİNDE YÜZDE 16 ARTIŞ
TİGEM Genel Müdür Yardımcısı Ayhan Karayama ise, tohumun tarım sektörü için ne derece önemli olduğuna vurgu yaparak, "Tohumun önemini bilen bir ülke olarak, mevzuat anlamında 2006 yılında kanun çıkarıldı ve bu sektörde bir atılım sağlandı. Sertifikalı tohum kullanımının yaygınlaştırılması noktasında da çalışmalarımız devam ediyor.Türkiye buğday üretiminde yüzde 16, arpa ve mısır üretiminde de önemli seviyede artışlar yaptık. Bu artışta Bakanlık politikalarının yanı sıra en önemli ve temel etken sertifikalı tohum kullanımıdır" dedi.
2014 YILINDA 140 BİN TON TOHUM
TİGEM olarak sertifikalı tohum konusunda görev yaptıklarını aktaran Karayama, "Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğümüz ile birlikte tohum ıslahı ve üreticilerimize ulaştırılması noktasında ciddi çalışmalar yapılmakta. Türkiye’de kullanılan tohumun yüzde 36’sı, arpa tohumlarının yüzde 27’si, yem bitkisi tohumlarının ise yüzde 50’si TİGEM tarafından üretilmektedir. Ülke genelindeki tohum hazırlama tesislerini modernize ettik. Son beş yılda dağıtılan tohum miktarı iki katına çıktı. 2013 yılında 175 bin ton tohum, 2014 yılında kuraklığa rağmen 140 bin ton tohum üretimi gerçekleştirdik" diye konuştu. Tohumun Türkiye’de en çok speküle edilen konulardan biri olduğuna dikkat çeken Karayama, tohum ithalatı ile ilgili spekülatif haberler çıktığını ancak son yıllarda Türkiye’nin tohum ihracat eden ülke konumuna gelmiş durumda olduğunu dikkat çekti. Tohumda gelişen ülkelerin tarımda da geliştiğine vurgu yapan Karayama, ABD ve Brezilya’nın buna en iyi örnekler olduğunu söyledi. Türkiye’nin tarım alanında dünyadaki yerini korumak için sertifikalı tohum kullanımını arttırmak ve tohumluk konusunda söz sahibi olmak gerektiğini de sözlerine ekledi.
"İYİ BİR TOHUM İÇİN 10-15 YIL GEREKLİ"
Tohumculuk Daire Başkanlığı’nda Koordinatör olarak görev yapan Alper Şahin ise, Türk tohumculuğu hakkında bilgi verdi. Dünya tohum ticaret hacminin 45 milyar dolar olduğunu işaret eden Şahin, Türkiye tohum üretiminin ticari değerinin ise 2 milyar 150 milyon TL değerinde olduğuna kaydetti. Tohumculuk sektörünün Türkiye’de gelişmeye açık olduğuna değinen Şahin, "İyi bir tohum, çeşit ortaya çıkarmak 10-15 yıllık bir çalışmanın ürünü. Bir ıslahçı tarafından yoğun emek harcanarak ortaya koyulan bir çalışmadır. Dolayısıyla böyle bir materyal ıslahçı için altın değerindedir. Tohum üretimle birlikte koruma altına alınıyor. Islah on yıllık bir süreç. Aynı zamanda koruma altına alınması da işin diğer bir boyutu. Her ki süreç için de önemli kaynak ayrılmakta. Sertifikalı tohum piyasaya arz edilene kadar pek çok süreçten geçmekte. Bu değerli materyalin uygun koşullarda muhafaza edilmesi bu noktada ayrı bir önem kazanmakta" dedi. Bakanlığın tohumculuk sektörü ile ilgili politikaları hakkında bilgi veren Şahin, "İhtiyacın yurt içi üretimle karşılanması temel politikalarımız. Tohum üretiminde hedef bir milyon ton. İthalat ihracat dengesini sağlamak, ar-ge yatırımlarını desteklemek sektörü maddi olarak desteklemek, tohumculuk sektörünü örgütlemek, uluslar arası tohumculuk sektöründe söz sahibi olmak diğer politikalarımız" diye konuştu. Üreticilerin kaliteli tohum kullanmalarının temel hedef olduğunu kaydeden Şahin bu noktada denetimlerin çok önemli olduğunu ve 2013 yılında 15 bin 644 denetim yapıldığını söyledi.
Konuşmaların ardından TODAB Başkanı Ayhan Bilgili, TİGEM Genel Müdür Yardımcısı Ayhan Karayama, Tohumculuk Daire Başkanı Mehmet Sığırcı ve İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürü Ahmet Dallı,’ya katkıları için plaket takdim etti.