Ekimizin
de yazarı beslenme ve sağlıklı yaşam uzmanı Selahattin Dönmez uzaktan uzağa hayranlıkla ve kıskanarak izlediğim biri. Çünkü her daim fit, her daim çakı gibi. Son toplantıda "Garanti ederim benim daha çok yağım vardır" dedim, başıma iş aldım. Yayın yönetmenimiz Şengül Balıksırtı beni ölçüme gönderdi: "Selahattin'le seni bir karşılaştıralım bakalım" dedi. Her yaz başında olduğu gibi kilo verme telaşında olduğum için, bu fikir cazip geldi. Soluğu Dönmez'in ofisinde aldım. Ölçümler yapıldı. Sonuç fiyasko! Selahattin'in yağ kitlesi olması gerekenin alt sınırında, benim ki üst sınırda! Selahattin'den tamı tamına 10 kilo daha yağlıyım. Bu acı gerçeğin üstüne Selahattin bana bir saatlik beslenme dersi verdi, zayıf kalma sırlarını anlattı:
- Senin kilolu olduğun bir dönem oldu mu?
- Üniversiteden mezun olduğumda 67 kiloydum. Yüksek lisans sırasında 72'ye çıktım. Yıllar içinde çok seyahat ettim, her şeyden yedim ve sekiz yılda 78 kilo oldum. O gün kendi kendime dedim ki; "Sen bir beslenme uzmanısın, sağlıklı beslenmenin önemine vurgu yapıyorsun, buna bir dur demelisin!" Kendime bir program uyguladım ve bir ayda sekiz kilo verdim. 2007 yılından beri hayatıma düzenli sporu da ekledim.
- Nasıl bir spor düzeni bu?
- Her gün 10 km koşuyorum. Vücut şekillendirmek için çalışmaya başladım. Sıfır karnım var. Vücudumun proporsiyonu çok değişti tamamen evrimleştim. Vücut yağ yüzdemi bu düzeyde tutmak için kırmızı eti tamamen hayatımdan çıkardım. Onun yerine yumurta ve balık yiyorum. Tavuk ve hindi etini haftada bir gün yiyorum. Geri kalan günlerde ya yumurta ya balık yiyorum. Her öğünümde buğday yemeye özen gösteriyorum. Her gün süt tüketiyorum ayrıca bir su bardağı da yoğurt tüketirim. Sınırsız sebze yiyorum. İskenderunluyum. 18 yaşıma kadar kereviz diye bir bitkiden haberimiz yoktu. Enginar nedir bilmezdim. Enginarı artık çok seviyorum.
-
Arkadaşlarınla çıktın, masaya tereyağında karides güveçler geliyor, kalamarlar havada uçuşuyor. İçin gitmiyor mu?
- Hepsini yiyorum. Kilo kontrolünü sağladıktan sonra arada bir böyle yiyebilirsiniz. Bundan maksimum bir kilo alırsınız. Normal düzene geçince verirsin zaten o bir kiloyu. Ama durmadan böyle yersen bir seyahatte beş kilo alıp dönersen, onu da bir haftada vermeye uğraşırsan olmaz. Sen ancak bir ya da iki kiloyu bir haftada verebilirsin. Bir öğününde pizza, makarna, karides, kalamar tükettin diyelim. Diğer öğünlere dikkat et. Akşam böyle bol kalorili bir yemek yiyecekseniz, sabah ve öğlen ona göre dikkat ederek tercihlerde bulunacaksınız. Zamanla yediğiniz yemeklerdeki kalite artınca geçmişe bakıp, "O yağlı şeyleri niye yemişim?" diyor insan
- Akşam dışarıda yiyorsan mönüye adam akıllı bakman gerekiyor değil mi?
- Tabii. Balıkçıya gidiyorlar, hemen ortaya karides, kalamar. Üzerine bir de balık ama ortaya sağlıklı salata! Üstüne de tatlı. Ohhh üç bin kalori cepte. Bak bakalım mönüye: orada ne mezeler var? Yoğurtlu patlıcan var, humus var, ızgara kalamar ye! Karidesi tereyağında değil domatesli güveçte iste. Niye midene ihanet ediyorsun? Balıkçılar en güzel enginarı yapar. Onu ye! Triliçe yeme, kabak tatlısı ye.
- Kebapçılar da büyük tehlike değil mi?
- Çok güzel bir Adana yanına bol Toros salatası, kepekli lavaşını yanına al. Ohhh afiyetle ye. Fava var, kimse favanın yüzüne bakmaz. Türkiye'deki restoranlar çok lezzetli ve sağlıklı yiyecekler yapıyorlar. Bireyler restoranda sağlıklı seçim yapamıyor.
Doğru bilinen yanlışlar
İnsanlar diyet yaptıklarında kas kitlem kaybolacak diye korkuyor. Böyle bir şey olamaz, su kaybediyorlar.
Detoks çok zararlı! İki, üç günlük sıvı detoks uygulamak bile hayati tehlikeyi arttırır. Zayıflatmaz, su attırır!
Yüksek protein diyetleri vücutta ödem oluşturur, şişlik yaratır! Karaciğer için zararlıdır. Kas kitlesini korur, yağdan az atar, su kitlesini daha çok atar. Fazla et yemek yararlı bir şey değil.
Kral gibi kahvaltı etmeyin! Bu en çok yağlandıran kahvaltıdır.
Tereyağı sağlıklı değildir. Köyden de alsan sağlıklı değil.
Mayalı yiyecekler şişiriyor deniyor ya, benim de sinirlerim şişiyor. Mayalı yiyecekler insanı şişirmez! Gluten sorunu olanların glutensiz ekmek yemeleri doğal ama sağlıklı kişiler glutensiz ekmek yediklerinde B1 vitaminleri ve çinko düzeyleri düşüyor ve sinir sistemi hastalıkları oluşuyor.
Bunları yapın
Dengeli yemek şart! Tüm besinlerden yeterli derecede yemek en önemli kural.
Sağlıklı kilo vermek istiyorsan, yediğin yiyeceğin kalitesi ve miktarı önemli.
"Kırmızı eti bol ye" demek bir felaket! Kırmızı et sağlıklı beslenmek istiyorsanız nadir yiyeceğiniz yiyecekler kategorisinde olmalı. Kalp hastalıklarına, böbrek sorunlarına neden olur.
İdeal kırmızı et tüketme oranı: haftada bir kadınlar 150 gram, erkekler 200 gram. Kırmızı etin alternatifi yumurtadır. Bir köfte kadar et, bir yumurtaya eşittir.
Kırmızı etin yerine tavuk ya da hindi eti ve balık tüketebilirsin.
İKİ AYDA SEKİZ KİLO GARANTİLİ FORMÜL
- İki ayda kaç kilo verebilirim Selahattin?
- Beşle-sekiz kilo arasında verebilirsin. Dört kilo fazlan var, halledersin. Bundan daha fazla kiloda olanlar yaza iki ay kala ideal kilosuna kavuşmayı unutsun!
- Eeee ne yapacağız bu kiloları vermek için? Kahvaltıdan başlayalım mı?
- Kahvaltı günün kral öğünü falan değil. Hikaye bunlar. Kahvaltıda bir protein kaynağı seç: peynir, yumurta ya da süt. Bunların hepsi değil ama! Bir tanesini seç. Bir tane karbonhidrat kaynağı koy bunun yanına, ekmek, yulaf ya da taze meyve ya da ceviz, fındık... Kahvaltıyı kral gibi yaparsan yağlanırsın.
- Aaaa ben burada hata yaptım demek ki. Ben bildiğin krallar gibi kahvaltı yapıyorum.
- Hemen vazgeç! Kahvaltıda bir yumurta veya bir dilim peynir veya bir su bardağı süt, yanına bir dilim ekmek veya kahvaltılık gevrek. Bunların yanında bol sebze. Erkekler bunun iki katına çıkabilir.
- Ara öğün veriyor musun?
- Ara öğünün besleyici değeri çok olmalı. Süt ya da ayran yanına da fındık, ceviz gibi sağlıklı yağlı tohum ya da taze meyve. Yani süt içtin yanında meyve yiyebilirsin ara öğünde. Ya da ayran içtin yanında badem ye. Ben ikindi ara öğünümde yoğurdun içine taze meyve karıştırmayı alışkanlık haline getirdim. Mis gibi tok tutuyor. Bir dilim peynirle üç beş ceviz öğlen ve akşam yemeği arasında sihirli biçimde tok tutar. Al sana tüyo (gülüyor).
- Gelelim öğle yemeğine...
- Yüksek proteinli diyetleri çöpe atıyoruz. Öğünlerimizde her protein kaynağının yanına sağlıklı karbohhidratları koyacağız.
- Karbonhidrat ve sağlık... Emin misin?
- Tabii. Beyazlatılmamış tüm tahıllar, beyaz olmayan tüm ekmek çeşitlerini yiyebilirsin. İster çavdar ekmeği ye, ister kepekli... Beyaz pirinç yeme! Beyaz makarna yeme! Beyazdan uzak dur kısacası. İki kaşığı geçmeyecek biçimde tahıllardan tüketebilirsin, iki kaşık bulgur pilavı mesela. Erkekler dört kaşığa çıkabilir. Öğlen 150 gram beyaz etin yanında yiyorsun bunu. Yanına çiğ sebzelerden istediğin kadar koyabilirsin. Nar ekşisinden korkma, salatana istediğin kadar koyabilirsin. Kişi başına birer kaşık zeytinyağı hakkın var. Öğlen öğününü düzenli olarak böyle yersen iki ayda sekiz kiloya kadar veririsin.
- Hadi canım. Ne diyorsun?
- Yağdan gider hem de... Gereksiz suyu atmazsın, vücut sıvını da korursun üstelik.
- Gelelim akşama...
- Akşam hafif yiyeceksin bunu bil. Akşama ne kaldı: ya sebze yiyeceksin, ya kurubaklagil. Bunun yanında nefis bir çorba ve bol salata. Dört kaşık sebze ya da kurubaklagil yiyebilirsin. Erkekler altı kaşık. Çorbayı yaz kış içebilirsin. Zayıflamaya çok katkı sağlar. Gün içinde tüm besinleri aldın. Sıkıntı var mı?
- Yok gibi... Sen böyle anlatınca yapabilirim gibi geldi...
- Tabii yaparsın. Akşamdan sonra yemek yok. Akşamdan sonra bir şey yersen kilo veremezsin.
- Başka tüyolar yok mu?
- Olmaz mı... Yemeklerden önce iki bardak su içersen daha kolay kilo verirsin. Her gün bir tatlı kaşığı elma sirkesini ılık suya koy, istediğin zaman iç. Tereyağını unut. Zeytinyağı tüket.
- Tatlı konusuna da girelim mi?
- İyi kilo kontrolü olanlar ve haftada dört kez fiziksel aktivite yapanlar haftada iki kez tatlı yiyebilir. Taze meyve tatlılarını, sütlü tatlıları öneririm.
