Suriye'de yaklaşık 6 yıldır devam eden iç savaşın durdurulması amacıyla muhalefet ve Esad rejimini ilk kez aynı masada buluşturan tarihi toplantı dün Kazakistan'ın başkenti Astana'da başladı. Türkiye, Rusya, İran, ABD ve BM Genel Sekreteri Suriye Özel Temsilcisi Staffan de Mistura'nin katılımıyla düzenlenen toplantıda muhalifler adına masaya 14 kişilik heyet oturdu. Türkiye ile Rusya'nın öncülüğünde gerçekleştirilen görüşmelerin verimli geçmesi için katılımcı ülke sayısı sınırlı tutulmuştu.
DİREKT TEMAS YOK
Türkiye'yi Dışişleri Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Sedat Önal'ın, İran'ı Dışişleri Bakan Yardımcısı'nın temsil ettiği toplantıda, ABD heyetine ülkenin Astana Büyükelçisi başkanlık ediyor. Rus tarafı adına Devlet Başkanı Vladimir Putin'in Suriye Özel Temsilcisi Alexander Lavrentiev ile Dışişleri Bakan Yardımcısı Mikhail Bogdanov yer alırken, rejim adına masada BM'deki temsilcisi Beşar el-Caferi bulunuyor. Toplantıda ilk olarak, 30 Aralık'ta ilan edilen ateşkesten sonraki ihlaller masaya yatırıldı. Muhalifler dünkü görüşmelerin başında kuşatmaların devam etmesi nedeniyle Esad rejimi temsilcileriyle direkt görüşmedi. Oval masa çevresinde toplanan heyetler, kapalı kapılar ardında devam eden görüşmelerde iki farklı tarafa ayrıldı. Türk heyeti muhaliflerin, İran rejimin görüşlerini aldı. Yüz yüze görüşme olmasa da "Silahlı muhalifler ve rejim ilk kez bir araya geldi. Bu çok önemli bir adım" yorumları yapıldı. Muhalefet heyeti, Türkiye, Rusya ve Birleşmiş Milletler (BM) delegasyonlarıyla yaptığı ortak toplantıda rejimin ateşkesi ihlal ettiği bölgelerin ayrıntılı şekilde haritada işaretlendiği bir rapor sundu. Muhalefet heyeti, rejimin ve İran destekli Hizbullah milislerinin 30 Aralık'ta ilan edilen ateşkesten sonra ele geçirdiği yerlerden çekilmesi talebini yazılı olarak iletti. Rejim kuşatmasındaki bölgelere insani yardım ulaştırılmasını da talep eden muhalifler, Esad yönetiminin cezaevinde tuttuğu 13 bin kadın siyasi mahkumun da bir an evvel serbest bırakılmasını kayıtlara geçirdi. Ayrıca, ülkedeki İran askerlerinin ve Tahran destekli yabancı grupların da ülkeden çıkartılması taleplerini sundu.
'Çok verimli görüşmeler yapıldı'
Muhaliflerin görüşmeleri tamamladığı ilk günün bitiminde gazetecilerin sorularını yanıtlayan muhalefetin sözcüsü Yahya el-Aridi, "Muhalifler, Türkiye, Rusya ve BM ortak heyetiyle çok verimli bir görüşme yaptı. Ülke genelinde gerçek, doğrulanabilir bir ateşkese varmak konusunda tarafların görüş ve yöntemlerini geliştirmeleri istendi." dedi. Ablukaların kaldırılması ve siyasi mahkumların serbest bırakılmasının da görüşüldüğünü aktaran Aridi, "Toplantının ürünü iyi olursa, BM Güvenlik Konseyi kararları ve Cenevre Bildirisi çerçevesinde gerçek bir siyasi çözümün önü açılabilir" ifadelerini kullandı. Aridi, görüşmelerin ana gündeminin ateşkesin kalıcı hale getirilmesi olduğunu vurguladı.
"Şimdi Rusya'yı test ediyoruz"
Görüşmelerde yer alan Suriye Askeri Muhalefeti Heyeti üyesi Mamun Hac Musa, "Şimdi Rusya'yı test ediyoruz. 30 Aralık'tan beri Rusya savaşan taraftan, görüşmelerde garantör bir ülkeye dönüştü. Şu an, Rusya (İran destekli) bu milislere sözünü geçirebilecek mi onu bekliyoruz. " dedi. Rus yetkililere ateşkes ihlallerinin bölgeleri anlattıklarını kaydeden Musa, "Ruslar az da olsa olumlu yaklaştılar. Ama kafalarında bazı sorular vardı. Bunlara açıklık getirdik. Barada Vadisi'nde Şam'ın Fethi Cephesi (eski adıyla Nusra Cephesi) değil Özgür Suriye Ordusu gruplarından Güney Cephesi ve diğer askeri grupların olduğunu Ruslara açıkladık.?
"PYD'nin DEAŞ'tan farkı yok terör listesine alınsın"
Muhalefet heyetinin başkanı Muhammed Alluş, "Ateşkes sağlanmadıkça, ikinci adıma geçmeyeceğiz. Gerçek siyasi çözüm, Esad ve destekçilerinin ülkeden ayrılmasıyla gerçekleşecek. PYD'nin, İran milislerinin DEAŞ'tan farkları yok. Bu grupların da terör listesine alınması gerekiyor. Biz savaşa da barışa da hazırız. Astana çökerse, savaş devam eder" dedi.
440 gazeteci var
Toplantının bugün de devam etmesi bekleniyor. Astana görüşmelerini 320 yabancı, 120 yerel basın mensubu takip ediyor.
