İranlı General Kasım Süleymani'nin ABD operasyonu ile öldürülmesinin ardından, gerilim giderek artıyor. ABD ve İran'dan peş peşe açıklamalar gelirken bölgedeki stratejik yerlere yönelik adımlar da gerçekleştiriliyor. Bu bağlamda, İngiltere donanmasına ait iki geminin, Hürmüz Boğazı'nı kullanan İngiliz bandıralı gemilere eşlik etmek üzere boğaza gönderileceği bildirildi. Tam bu noktada da, bölgedeki son dakika gelişmeleri hakkında bilgi sahibi olmak isteyen vatandaşlar 'Hürmüz Boğazı nerede, haritada hangi kıtada ve önemi nedir?' sorusuna yanıt aramaya başladı.
HÜRMÜZ BOĞAZI NEREDE, HANGİ KITADA YER ALIYOR?
Hürmüz Boğazı, Umman Körfezi ile Basra Körfezi'nin arasındadır. Boğazın kuzey kıyısında İran, güney kıyısında ise Umman toprakları bulunur. Genişliği 38.90 kilometre kadardır. Ortadoğu petrollerinin %40'ını (ABD, Batı Avrupa ve Çin'e gönderilen petrolün yaklaşık yarısı) bu boğazdan transit geçen gemiler taşır.
HÜRMÜZ BOĞAZI HARİTA
HÜRMÜZ BOĞAZI ÖNEMİ NEDİR?
Hürmüz Boğazı enerji taşımacılığı açısından alternatifsizdir. Kuveyt, Irak, İran, Suudi Arabistan, Bahreyn, Birleşik Arap Emirlikleri ve Katar ihraç ettikleri petrolü Hürmüz'den uluslararası pazarlara ulaştırmaktadır. Dünya sıvılaştırılmış gaz (LNG) ihracatının %66'sı Hürmüz Boğazından geçmektedir.
Hürmüz Boğazı güvenliğinin sağlanması bazı sorunları barındırır. Zayıf askeri güce sahip körfez ülkeleri boğazın güvenliğini sağlamakta yetersiz kalmaktadır. Bu durunda güçlü devletlerin bölge ile ilgilenmesi zorunlu olmaktadır. ABD İran İslam Devrimine kadar Suudi Arabistan ve İran ortaklığı ile boğazın güvenliğini sağlamaya çalıştı. 1979 devriminden sonra Amerikan karşıtı politikalar yürüten İran, Hürmüz Boğazını tehdit etmeye başladı. Körfez İşbirliği Ülkeleri (Suudi Arabistan, Bahreyn, Katar, Kuveyt, Umman, Birleşik Arap Emirlikleri) buna İran tehdidine karşı 2000 yılında savunma paktı imzaladılar. NATO'ya benzer şekilde 'üye ülkelerin birine yapılan saldırı, tümüne yapılmış sayılır' kuralını kabul edildi. İKÖ güvenliğin sağlanması amacıyla NATO ile de iş birliği yapmaya çalışmaktadır. ABD körfez ülkeleriyle çeşitli savunma anlaşmaları yapmış, askeri üsler kurmuştur.
Hürmüz Boğazı'ndaki bir diğer sorun ise karasuları meselesidir. İran ve Umman'ın karasularını 3 mil olarak uyguladığı zamanlarda, 21 mil genişliğindeki boğazdan geçişte herhangi bir sorun bulunmuyordu. Boğazın orta kısmında geniş bir uluslararası suyolu bulunuyordu. Fakat İran'ın 1959, Umman'ın 1972 yılında karasularını 12 mile çıkarmaları geçişlerde sorun oluşturmuştur. Bu durumda boğazın uluslararası su alanı kalmamış, tüm sular İran ve Umman'ın karasuları haline gelmiştir.
