Tam beş yüz yıllık gelenek olan Tire'nin Beledi dokumaları beni büyüledi. Beledi dokumalarını Tire Belediyesi desteklemiş. Ethem Tıpırdık Tire Belediyesi Beledi dokuma ustası; heyecanla anlatıyor Tire Belediye Başkanı Tayfur Çiçek'in bu kültür mirasına nasıl sahip çıktığını. Belediyede böyle bir kültür için kadro açmak bence ayakta alkışlanmalı. Ethem usta eşi ile birlikte öğrenci yetiştirip gelecek nesillere aktarma çabasında. Bildiğiniz gibi sevgili okurlar; Osmanlı İmparatorluğu'nun, dutluklarıyla ve ipekçiliğiyle meşhur şehri Tire, aynı zamanda dokumacılık merkezlerinden de biriydi. Tire 1500'lü yıllarda geliştirdiği bir tezgahta, "beledi dokuma" yı keşfetti. Bu tezgahtan çıkan kumaşlarla, Osmanlı'nın, Avrupa'nın sarayları giydirildi. Yeniçeri Ocağı'nın iç zıbınlıkları (gömleklerini) dikildi. Evlerde giysiler, perdeler, divan ve yatak örtüleri Beledi'den hazırlandı. Zamanla Beledi Dokuma'yı öğrenen Bursa, ahilik bayraklarını bu kumaştan üretti. Dünyadaki jakarlı dokumanın atası sayılan Beledi, Tire'de 16'ncı yüzyıldan bu yana üretiliyor. Rivayet o ki; bu işin ilk ustası, bir gün kendi geliştirdiği tezgâhı çalıştıramıyor. Mekiği atınca öbür tarafa geçiremiyor. Oğlunu çağırıyor. "Oğul" diyor, "Ben bu tezgâhı sıfırdan yaptım ama ilerletemiyorum. Sen yap." Oğlu "Tamam baba" diyor "ama ikimizin adıyla anılması şartıyla..." Oğul babasının yaptığına iki küçük çubuk ekliyor ve tezgâh çalışır hale geliyor. "Veledi" olarak anılan dokuma türü, zamanla "beledi" ye dönüşüyor. 13 ayaklı tezgâhı, ustası tarafından bir ayda sıfırdan kurulan; çözgüleri, bir hafta10 günde hazırlanan Beledi Dokuma, tüm gün çalışılarak en fazla üç metre dokunabiliyor. Bu yönleriyle bir aile işi ve ortaya çıktığından bu yana da tezgâhlar hep evde kurulmuş. En önemli özelliklerinden biri, kumaşın iki yüzü- nün de dokunması ve çift taraflı kullanılabilmesi. Diğer önemli özelliği ise; 60 cm enindeki dokuma tezgâhında, kumaşın boyunun uzatılmasıyla sınırsız sayıda desen oluşturulabilmesi.
60 TEZGAH VARDI
1900'lerin başında Tire'de 60 tezgâhta üretim yapıyor. Şimdi geriye eskilerden bir tek Saim Bayrı usta ve tezgahı kalmış. Bereket versin ki, Saim ustanın meslek aşkı ve verdiği emek sayesinde Beledi tezgahı, önceleri Mesleki Eğitim Merkezi son olarak da Tire Belediyesi bünyesinde genç kuşaklar tarafından yaşatılacak gibi. Tire Belediyesi geleneğin en eski ustası Saim bayrı ustadan bayrağı teslim alıp Ethem Tıpırdık ustaya devrediyor. Ticaret Odası da tezgahı Saim ustadan satın alıp Belediye bünyesinde kurslara devrediyor. Yani tam bir dayanışma örneği gerçekleşerek kültür mirası geleceğe emenete hazır hale geliyor. Sevgili okurlarım Tire'ye yolunuz düştüğünde mutlaka Tire Tahtakale Hamamı El Sanatları Alanı'nda Beledi Dokuma Merkezi'ni de ziyaret edin. Hepinize doyumsuz kültürlerin içinde tat alacağınız güzel günler dilerim.
*
GÜLÜMSEDİM
23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı haftasında başlayacak kampanya ile çocuklarda fuar farkındalığı yaratılması hedefleniyor. Projede çocuklara yönelik masal ve öykü yarışması, 100'üncü yıla mektup, ilk ve orta öğretim okullarında fuarcılık kulüpleri kurulması, 23 Nisan haftası etkinlikleri ve fuarcılık çocuk atölyeleri gibi çalışmalar yer alacak, bu habere çok sevindim yürekten gülümsedim.
*
ÜZÜLDÜM
Sivrisinekler için önlem alınmasında geç kalındığını belirtiyor okurlarım.. Foça, Çeşme, Alaçatı, Dikili Kemalpaşadan arayan okurlarımın isteğini aktarıyorum. Geç kalınırsa yazın bir felaket yaşanır. Üzüldüm, çok üzüldüm.
*
GÜNÜN SÖZÜ
İyi ağaç kolay yetismez; rüzgar ne denli güçlü eserse, ağaç da o denli sağlam olur.
(J.Willard Marriot)