Türkiye, 2023'te dünyanın 10 büyük ekonomisinden biri olmak istiyor. Ekonomi yönetimi, bu hedefe ulaşmak için ortaya şöyle bir rasyonel koydu:
Orta ve ileri teknolojide Avrasya'nın üretim üssü haline gelmek. Bu amaca hizmet için sanayiden ihracata pek çok alanda strateji belgeleri hazırlandı, teşvik paketleri açıklandı. Eğer işler istendiği gibi gider ve küresel ekonomi de kötü bir sürpriz yapmazsa Türkiye'nin 2023'te 2 trilyon doları aşkın milli geliri ile dünyanın 10 büyük ekonomisi arasına gireceği hesap ediliyor.
Peki bu tabloda İzmir'in yeri ne olacak ya da İzmir nasıl bir rol üstlenecek? Görünen o ki; İstanbul finans merkezi, Ankara yönetim merkezi, Bursa ve Kocaeli sanayi merkezi, Antalya ise turizm merkezi olarak, pek planlı olmasa da gelecek için yol almaya başlamış durumda. Türkiye'de İzmir gibi dünya çapında metropol olma kapasitesi bulunan kentlerin temel meselesi, İstanbul'un obez büyümesi ve bu tür kentler için stratejik kararların Ankara'dan alınmasıdır.
Avrupa'da kendisini takip eden kentlerle arasını İstanbul kadar açan başka kent neredeyse yok. Bugün de tüm büyük yatırımlar İstanbul eksenli yürüyor. Aradaki fark kapanacağına hızla açılıyor. Ama bu gerçekle yaşama zorunluluğumuz var.
İzmir, geçmişten bugüne bir tarım, sanayi, ticaret ve turizm kenti.
Bu özellikler bizi yüzyıllarca Akdeniz çanağının en önemli liman kentlerinden biri yaptı. Ama bugün gelecek vizyonumuzu belirlemek için güçlü bir kaldıraca ihtiyacımız olduğu ortada. Gidebileceğimiz beş yol var önümüzde.
Sıralayalım:
Sağlık kenti İzmir: Bu kaldıraç için en güçlü motivasyon unsuru EXPO 2020 idi, ancak olmadı.
Fakat bu deneyimle bu yolda EXPO hedefinden bağımsız olarak da yürüyebilmeliyiz. İzmir, ünlü zincir hastanelerin kente çekilmesi, yeni eğitim ve tedavi merkezlerinin kurulması, modern termal sağlık tesislerinin inşa edilmesiyle, sadece 3 saatlik uçuşla erişilebilen bir buçuk milyar nüfus için bir sağlık başkentine dönüşmeli.
Lojistik üs İzmir: Liman kenti olmak, sekiz bin 500 yıllık İzmir'in var olma nedenlerinin başında geliyor. Günümüzde; uluslararası bin 500 şirketi, dört binden fazla ihracatçısı, 13 organize sanayi bölgesi ve iki serbest ticaret bölgesiyle İzmir, tüm Ege'nin, hatta tüm Anadolu'nun Batı'ya açılan kapısı olma özeliğini Çandarlı gibi yeni yatırımlarla taçlandırmalı.
Yenilik merkezi İzmir: İzmir'deki işletmelerin sadece yüzde 15'inde Ar-Ge bölümü var. İzmir'deki işletmelerin sadece yüzde 25'i inovasyon, yani yenilikçi aktivite yapıyor. Sadece yüzde beşi köklü, yenilikçi değişikliklere gidebiliyor.
Çoğu statükocu; mevcut yapıyı korumakla yetiniyor. İzmir'de yedi farklı sektörde faaliyet gösteren 722 işletmede yapılan incelemeye göre, sadece 30 işletmede, toplam 45 doktoralı araştırmacı çalışıyor. Bu manzarayı değiştirecek planları ivedilikle hayata geçirmek zorundayız. Aksi takdirde İZKA'nın öncelediği yenilikçi kent olma iddiamızı buruşturup çöp kutusuna atmak zorunda kalabiliriz.
Tarım kenti İzmir: İzmir, dünyada eşine az rastlanan ürün desenine ve verimli topraklara sahip. Nüfusun yaklaşık yüzde 20'si tarımla uğraşıyor.
Değişen dünyaya ve teknolojilere kolay adapte olabilen bilinçli bir üretici profiline sahip.
Bu sayede de en verimli tarımsal üretimi gerçekleştiren illerin başında geliyor. Tarım ve gıda ürünleri ihracatından İzmir'in aldığı pay yüzde 11'in üzerinde... Balık ürünleri ihracatının yüzde 22'si; işlenmiş sebze ve meyve ürünleri ihracatının yüzde 20'si; süt ürünleri ihracatının yüzde 18'i İzmir'den yapılıyor.
Ancak markalaşma sorunumuz var... Belli alanlarda ihtisaslaşma sorunumuz var... Lojistik sorunumuz var... Bu sorunlar çözüme kavuşturulursa İzmir; organik tarımın, agro-turizmin ve fidancılığın küresel merkezi olabilir. Acilen bir İzmir Tarım Stratejisi hazırlamamız şart.
Hizmet kenti İzmir: Olmamız mümkün. Ama eğitim imkanlarını uluslararası düzeye taşıyamazsak; diğer illere ya da yurtdışına okumak için giden öğrencileri İzmir'e döndürmeyi başaramazsak, bu alanda sıkıntı yaşarız.
