Gümrü Antlaşması, uluslararası olarak TBMM'nin taraflarından biri olduğu ve imzaladığı ilk antlaşma niteliğini taşımaktadır. Aşağıda Gümrü Antlaşması Maddeleri, Önemi ve Tarihi: Gümrü Barış Antlaşması Kimler Arasında Ne Zaman İmzalandı? Gibi soruların yanıtlarını bulabilirsiniz.

Gümrü Antlaşması Hangi Savaştan Sonra İmzalandı?

Türk ordularının doğu komutanı Kazım Karabekir, 15. kolordu ile birlikte Ermenistan'ın Gümrü şehrine girmiş, Kars, Ardahan, Artvin, Batum, Iğdır, Sarıkamış'ı almıştır. İki ülkenin barış görüşmeleri bu olay üzerine 22 Kasım 1920'de başlamış, bu askeri başarı akabinde 3 Aralık 1920'de Gümrü Antlaşması Ermenistan'la imzalanmıştır. Kazanılan Askeri başarı; diplomatik başarı ile taçlandırılmış ve Gümrü Antlaşması olarak sonuçlandırılmıştır.

Antlaşmayı imzalayanlar: Ermenistan adına Aleksandr Hatisyan ve Türkiye adına Kazım Karabekir.

Türk Heyeti; Gümrü antlaşması ön şartı olarak "Sevr Antlaşmasını reddedilmesi" ni talep etmiş olup, Ermenistan delegeleri yazılı olarak "Sevr Antlaşmasını reddettiklerini" beyan etmişlerdir

Gümrü Antlaşması Maddeleri

• Gümrü Antlaşması ile 3 Eylül 1920'de Oltu (Erzurum), Bardiz (Şenkaya)'yı işgal eden Ermeniler, Gümrü Antlaşma şartları dahilinde Arpaçay (Kars), Iğdır ve Kulp (Tuzluca) bölgelerini Türklere bırakmış olup, akabinde de Mondros Mütarekesi ile kaybedilen Kars, Artvin ve Ardahan vatan topraklarına geri katılmıştır.
• Doğu cephesinde 1920/Aralık ayında elde edilen zafer, askeri kuvvetlerin Batı cephelerine kaydırılarak o bölgedeki işgal kuvvetlerinin bertaraf edilmesinde büyük önem arz etmiştir.
• Antlaşma maddelerinin en önemli kısımlarından biri "I.Dünya Savaşı'nda Osmanlı'ya karşılı silah kullanmamış ya da kırıma katılmamış göçmenler" in 6 ay içinde Anadolu topraklarına dönmelerine onay verilmiştir.

Gümrü Antlaşması Sonucunda Ne Oldu?

• Doğu Cephesi Milli mücadele döneminde kapanan ilk cephedir.
• Doğu Anadolu Ermeni işgalinden kurtulmuştur.
• Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin ilk diplomatik zaferi ve imzaladığı ilk uluslararası antlaşma niteliğini taşımaktadır, TBMM Uluslararası antlaşma imzalamak suretiyle hukuken tanınmıştır, ayrıca ilk defa bir sözleşmede "Türkiye" adı kullanılmıştır.
• Antlaşma akabinde Rusya ve TBMM görüşmeye başlamış, Rusya yardımları için bağlantı kurulmuştur.

• Ermenistan ile sınırlar çizilmiş olup, sözleşme şartlarından bazıları şunlardır:

1- İki ülke arasında diplomatik ilişkiler başlayacak,

2- Ermenistan; TBMM aleyhine sözleşme/antlaşma imzalamayacak,

3- Her iki taraf birbirine savaş tazminatı ödemeyecek,