Mektup, geçmiş dönemlerde telefon olmadan önce tek iletişim biçimiydi. Sevgiliye, aileye, arkadaşa veya herhangi bir kuruma haber vermek veya haber almak için posta yoluyla mektup gönderilirdi. Günümüzde teknolojinin gelişmesi ile beraber geleneksel mektup anlayışı geri planda kalmıştır. Geleneksel mektubun yerini sanal mesajlaşma almıştır. Bu nedenle günümüz teknolojinin içerisinde büyüyen bireyler, mektup yazma ile ilgili detaylı bilgiye sahip değildir. Günümüzde daha çok resmi işler için mektup önem kazanmıştır. Kişiler arası veya kişi ile kurum arası gerçekleşen mektuplaşmanın birçok çeşidi vardır. Edebi mektup nasıl yazılır sorusunun yanı sıra; iş, referans, motivasyon, niyet mektubu örneği de merak edilmiştir. Mektup örnekleri bu noktada önem kazanmaktadır.
Mektup geçmiş zamanda en sık kullanılan iletişim aracıydı. İletişim araçlarının yaygınlaşmasıyla beraber mektup kültürü geçmişte kalmıştır. Elbette günümüzde mektuplaşmanın tamamen bittiğini söyleyemeyiz. Kimi durumlarda mektuplaşmanın halen var olduğunu söyleyebiliriz.
Mektup yazarken dikkat edilmesi gereken bazı noktalar vardır. Eğer mektup resmi bir kuruma yazılacaksa, daha resmi bir dil kullanmaya özen gösterilir. Bu durum edebi mektupları gibi mektup çeşidinde değişiklik gösterir. Bu gibi durumlarda resmiyetten uzak yazı biçimleri tavsiye edilir.
Mektup kalemle ya da elektronik yöntemlerle yazılabilir. Mektup yazmadan önce bazı noktalara dikkat etmek gerekecektir. Hangi mektup çeşidi olursa olsun hitap, giriş, gelişme ve sonuç bölümlerine dikkat etmek gerekecektir.
Hitabet bölümünde, mektubu yazacağınız kişiye hitabetle başlamalısınız. Bu hitabet şekilleri, 'sevgili arkadaşım', 'sayın müdür' şeklinde olmalıdır. Giriş bölümünde mektubun neden yazıldığı kısaca belirtilmelidir.
Mektup çeşitlerinden birisi de edebi mektuptur. Bu mektup türü, edebiyatçıların birbirine veya hayatındaki diğer insanlara gönderdikleri mektup türüdür. Edebi mektuplar, edebiyatçıların birbirine sanat görüşlerini aktarma konusunda işlevsel bir role sahiptir.
Tarihi bir belge taşıyan bu tür mektuplar, geçmişten günümüze ulaşmıştır. Önemli bir edebiyatçı olan Cahit Sıtkı Tarancı'nın yazdığı bir mektup örneği aşağıdaki gibidir:
"İzmir'de ne arıyorum diye hayret etme. Sadece askerliğimi yapıyorum. Herhalde sen beni Ankara'da zannediyordun. On iki marttan beri hazırlık kıtasındayım. Haftaya Ankara'ya Yedek Subay Okuluna gidiyorum. Şimdilik askerî disiplinden şikâyetim yok. Burada kiminle beraber olduğumu tahmin et bakalım? Aklına gelmez diye derhâl söyleyeyim: Kenan Hulusi'yle beraber... Hulusi habire hikâye yazıyor. Hâlbuki ben, bir türlü kalemi elime alamıyorum. Ancak sana gönderdiğim şiiri tamamlayabildim. Bu şiiri Muhtar'a verirsin, mümkünse bir sahifede çıkmasını rica edersin. Yücel Mecmuası, İzmir'de iyi satış yapıyor. Bizim hazırlık kıtasındaki çocuklar da mecmuayı çok beğeniyorlar. Muhtar'a bu müjdeyi verebilirsin, selamlarımla beraber.
Kıtada temas ettiğim çocukların çoğu bizi tanıyor, hatta şiirlerimizden ezbere mısralar okuyacak kadar. Tabii bu durum, hepimizin hesabına çok hoşuma gitti. Şiir ve hikâye meraklıları da yok değil. Özetle, askerlikte sıkılmıyorum. Yedek Subay'da, daha birçok arkadaşımız da bize "Oktay, Orhan vs." katılacakları için oradaki hayatımızın daha enteresan olacağı muhakkak. Siyasi vaziyet de pek iç açıcı olmamakla beraber hadiselerin seyrini sükûnetle takip etmek lazım. Belki seni de tekrar göreceğimizi ve kucaklayacağımızı ümit ediyorum. Şarkılarımızın yarım kalmasına, Tanrı elbette ki müsaade etmez. Şevket'e selam söyle. Onun da senin vaziyetinde olduğunu sanırım. Güzel şiirler yazma işimize, her şeye rağmen devam etmek lazım."
Hasretle gözlerinden öper, seni Allah'a emanet ederim Ziyacığım.
Cahit Sıtkı Tarancı (Ziya'ya Mektuplar)
Niyet mektubu ise diğerlerinden farklı olarak, üniversitede belirli alanlardaki çalışmalarınızı ortaya koymak ve mesleki yeterliliğinizi, amaçlarınızı belirtmek için yazılır. Lisans, yüksek lisans ve doktora programlarında burs ve değişim için de niyet mektubu yazmanız istenecektir.
Niyet mektubunda kişi kendi hedef ve amaçlarını belirtirken ikna edici olmalıdır. Kendi yeterliliğinizi doğru ve emin bir şekilde bu mektup ile belli etmelisiniz. Niyet mektubu yazarken, hitap cümlesiyle başlamayı, giriş-gelişme ve sonuçla bitirip kapanış yazısını yazmalısınız. Niyet mektubu yazmadan önce örnek mektuplara bakmak size kolaylık sağlayacaktır.
Mektup yazarken dikkat edilmesi gereken bazı noktalar vardır. Öncelikle mektup yazılacak kâğıdın çizgisiz olmasına dikkat edilmelidir. Kâğıdın bir yüzü kullanılmalıdır. Mektup asla kurşun kalemle yazılmamalıdır, bunun için tükenmez kalem olması gerekecektir.
Mektubun sağ üst kısmına, yazan kişinin bulunduğu yer ve tarih olmalıdır. Mektubun sol üst köşesine ise adres yazılmalıdır. Mektubun bitiminden sonra imza unutulmamalıdır. Mektuba hitap ile başlamalı ve burada dilinize dikkat etmelisiniz.
Hitap biçimi de karşı taraf ile olan samimiyet düzeyine göre değişiklik gösterir. Hitaptan sonra virgül atılır ve paragraf atayarak giriş bölümüne başlanır. Giriş bölümünde ise neden mektup yazdığınızı açıklayan cümlelere yer verebilirsiniz.
Mektubunuzun ana konusu olan gelişme bölümünde ise konuyu açıklayıcı bir şekilde anlatmalısınız. Sonuç bölümünde ise bitirme, iyi dilekler ve selamlar gelir.
Bir diğer mektup türü olan referans mektubu, bireyin yeteneklerini, karakter özelliklerini ve çalışmalarının genel kalitesini onaylayan bir belgedir. Tavsiye mektubu olarak da geçen bu mektup çeşidi, iş veya akademisyen referans mektupları olarak ayrılmaktadır.
İş referansında, işe başvuran kişinin yeteneklerini, karakterini bilen bir kişinin yazdığı mektuptur. Akademik referans mektupları ise, burs veya staj başvurusunda, yüksek lisans başvurusunda yazılır. Yüksek lisans için bazı üniversiteler referansı profesörlerin yazmasını isteyecektir.
