Nem ölçümlerinde mutlak nem, nisbi nem ve spesifik nem oranları şeklinde, üç temel nem oranı ölçümü söz konusudur. Mutlak nem, su buharı yoğunluğu anlamına gelmekte olup, bir metreküp havanın içinde bulunan su buharı miktarı anlamına gelir. Nisbi nem, herhangi bir sıcaklıkta havanın taşıdığı su buharının, aynı sıcaklıkta taşıyabileceği en az miktardaki su buharına oranına verilen addır. Nisbi nem, aynı zamanda bağıl nem olarak da bilinir. Spesifik nem ise, herhangi bir gaz kütlesi içinde bulunan nem ağırlığının, gaz kütlesinin ağırlığına olan oranı anlamına gelir. Bu şekilde havadaki su buharı miktarının çeşitli ölçümlerini yapmaya yarayan aletlere, higrometre adı verilmektedir.
Nem ölçer aletlerin de çeşitleri vardır:
Basit psikrometreler: Bir adet kuru ve bir adet ıslak termometreden meydana gelir. Islak olan termometre buharlaşmadan kaynaklanan ısı kaybı sonucunda daha az sıcaklık değeri gösterir, diğer kaptaki termometrenin sıcaklık değerleri ile bu kabın sıcaklık değerleri karşılaştırılır. Bu yolla ortamın nemi hesaplanmaktadır.
Suni havalandırmalı psikrometreler: Bu tür psikrometreler, suni havalandırma kaynağına sahiptir. Sabit kasa tipindeki psikrometreye, aspiratör adı verilen hava akımı sağlayan bir cihazın eklenmesi yoluyla imal edilir.
Havanın nisbi nemini doğrudan doğruya gösteren aletlerdir. Bir saç demetine sahiptir ve bu saç demeti, havadaki nisbi nem oranına göre uzayıp kısalır. Bu esasa göre çalışan higrometrelere, saçlı higrometre adı verilir.
Bulunduğu ortamın bağıl nemini sürekli olarak ölçen aletlere higrograf adı verilir.
Hacmi yaklaşık olarak 0,25 metreküp olan işba dolabı, içi nem emecek türden çuha ile kaplı olan bir dolaptır. Nemi her tarafa eşit oranda dağıtabilmek için, bu dolabın köşesine küçük bir vantilatör yerleştirilmiş durumdadır. Bu şekilde nemi ölçmeye yarayan bu dolaba, işba dolabı adı verilir.
