Daha önce bir yazımda açıklamaya çalışmıştım. Ama hem sorular hem de maillerde yazılan yanlışlar nedeniyle yeniden yazma gereksinimi doğdu. Birbirinden farklı eğitimleri ve alanları olan meslekler konusunu birlikte gözden geçirelim.
Çocuk ve Ergen Psikiyatristi (Çocuk Ruh Sağlığı Uzmanı): Tıp Fakültesi (altı yıl) okuduktan sonra tıp doktoru unvanı alınır. İsteyenler yeniden bir sınava girerek, çocuk ve ergen ruh sağlığı bölümünde eğitime başlar. Bu eğitim süreci içinde tüm psikiyatristler hasta görme, tanıma ve tedavi yöntemlerini öğrenir. Bu yöntemlerin içinde psikoterapi (konuşarak tedavi) ve diğer tüm tedavi yöntemleri vardır. Psikiyatristler aynı zamanda ilaç yazabilme yetkisine ve bilgisine sahiptir. Bunun nedeni tıp doktoru olmaları ve tıp eğitimi almalarıdır. Yani söylendiği gibi sadece ilaç yazabilen bir dal değildir. Ben ve benim yaş grubumunda bazı arkadaşlarım dört yıllık erişkin psikiyatri eğitiminden sonra, iki yıl çocuk ve genç psikiyatrisi eğitimi daha alarak, aynı zamanda 'çocuk ve genç psikiyatristi' unvanı aldık. Bunun anlamı, aynı koşullarda erişkinler gibi çocuk ve ergenlere de bakabilmektir. Bunu yapmayanlar sadece erişkin psikiyatristidir. Bu eğitim sırasında dört ay çocuk ve genç bölümlerinde rotasyon yaptıklarından, acil durumlarda ya da çocuk ve genç psikiyatristi olmadığı durumlarda bu gruba da yardımcı olabilirler. 1990'lı yılların başından bu yana ihtisasa başlayanlar, değişen sistem nedeniyle erişkin psikiyatrisi ihtisası yapmadan, direkt dört yıllık eğitimle çocuk ve genç psikiyatristi olabilmektedir. Onlar da erişkin psikiyatristlerinin olduğu gibi, erişkin psikayatristi bulunamadığı ya da ulaşılamadığı zamanlarda erişkin hastalara yardımcı olabilirler, ama asıl alanları bu değildir.
Pedagog (Psikolojik Danışma ve Rehberlik): Pedagoji 'terbiye' ile uğraşan bilim dalıdır. Terbiye hatalarından kaynaklanan ruhsal, bilişsel sorunlarla uğraşılan bu alana 'pedagojik patoloji' denilmektedir. Sosyal pedagoji, iyileştiren pedagoji, mesleki pedagoji gibi çeşitli dalları da vardır. Üniversitelerde pedagoji bölümleri isim değiştirerek Psikolojik Danışmanlık Anabilim Dalları'na dönüştürüldükten sonra, 'pedagog' unvanları da 'Psikolojik danışman ve rehber' olmuştur. Hizmetleri verirken hem eğitim hem sağlık alanında ilgili meslek elemanlarıyla işbirliği yaparlar. Kendisini, niteliklerini geliştirmek isteyen pedagog-psikolojik danışmanlar yüksek lisans, sertifika programları, kurslarla eğitimlerini sürdürebilir.
Psikolog: Psikolog unvanını almak için, üniversitelerin fen edebiyat fakültelerinin psikoloji bölümlerinden mezun olmak gerekir. Bu süre içinde insanın duygusal, zihinsel, sosyal gelişimi, bunu etkileyen biyolojik, psikolojik, fizyolojik ve sosyal etmenler, davranışı anlama ve yönlendirme yöntemlerine ilişkin bilgiler alırlar. İlgi alanlarına göre endüstri, klinik, adalet, deneysel gibi ilgi alanlarında unvan kazanma, bilim uzmanlığı derecesi ile olmaktadır. Bu nedenle psikoloji bölümünü bitiren herkes hasta göremez, danışmanlık yapamaz, bunlar için aldığı bir eğitim yoktur. Sadece klinik psikolog unvanı alanların yetkisi vardır. Klinik psikoloji bilim uzmanlığı için gerekli kuramsal bilgiler, iki yılda tamamlanır. Alınan kuramsal bilgilerin yanında en az doktora derecesine sahip bir klinik psikolog danışmanlığı ile psikiyatri kliniklerinde staj yapılmaktadır. Klinik psikoloji, psikolojinin uyumu bozan ya da normal dışı davranışlarla uğraşan dalıdır. Zihinsel, davranışsal ve duygusal bozukluğu olan bireyleri değerlendirip, tedavi ederler. Araştırma yapmak klinik psikologların öncelikli ilgi alanlarındandır. Bireyi değerlendirmek amacıyla test ya da ölçek uygulama, yorumlama ile tedavi amaçlı bireysel ya da grup terapisi yapma da klinik psikoloğun önemli görevleri arasındadır. Lisans ya da yüksek lisans eğitimi olan psikologlar, kendi muayenehanelerini açamasalar bile doktora eğitimli bir başka klinik psikoloğun gözetiminde çalışabilir.
