Geri Kabul anlaşması gereği kaçak yollardan Avrupa'ya giden mülteciler, Türkiye'ye iade ediliyor. Türkiye ise gelen sayı kadar Avrupa'ya mülteci gönderiyor. Peki bu süreç ne anlama geliyor, Türkiye'nin bir kazanımı var mı yok mu? 1-GERİ KABUL ANLAŞMASI NEDİR? Yasa dışı yollardan Avrupa'ya giden ve yakalanan mültecilerin iadesini içeren bir anlaşma. Türkiye yıllardır bir çok ülkeyle bu anlaşmayı uyguluyordu, 2013'te AB ile vize muafiyeti konusunda da geri kabul anlaşması prensip olarak kabul edilmişti. 2-AB ANLAŞMASINDA GERİ KABULÜN YERİ NEDİR? AB'nin mülteci krizini çözmek için Türkiye ile yaptığı anlaşmada 3 madde vardı, biri mültecilere para yardımı, diğeri Türkiye'ye yönelik yeni fasılların açılması üçüncüsü ise Türk vatandaşlarının AB ülkelerinde vizeden muaf tutulması. Vize muafiyetinin karşılığı da geri kabul anlaşması oluyor. Aslında bu 2013'te prensipte kabul edilen anlaşmanın devamıydı. 3-GERİ KABULÜN İÇERİĞİ DEĞİŞTİRİLDİ Mİ? AB ile yapılan ilk zirvede geri kabul, Suriyelilerin iadesini içermiyordu. Tunus, Cezayir, Afganistan gibi ülkelerden Avrupa'ya gidenlerin iadesi söz konusuydu. Geçen Mart ayındaki zirvede buna Suriyeliler de eklendi. 4-PEKİ SURİYELİLERİN GERİ KABULE DAHİL EDİLMESİ TÜRKİYE İÇİN ZARAR MI? Türkiye, Suriyeli mültecileri iade alıyor. Ancak bunun şartları var, kaçak yollardan gidenler geri alınıyor. Bununla da kalmıyor, geri alınan bir mülteciye karşılık, yasal göç başvurusu olan bir mülteci Avrupa ülkelerine gönderiliyor. 5-O ZAMAN BURADAKİ AMAÇ NE? Avrupa'da biriken mülteci yığınını Türkiye'ye göndererek tamamen Türkiye'nin başına yıkmak gibi bir durum değil, bu geri kabul anlaşması. Yasa dışı göçün önüne geçmek ve Avrupa'ya mülteci akışını yasal yollarla sınırlandırmak. O yüzden kaçak olan gönderiliyor, onun yerine yasal olarak gidebilecek bir mülteci veriliyor. Bu sayede göç akınındaki düzensizliğin giderilmesi amaçlanıyor. 6-TÜRKİYE BURADAN NE GİBİ KAZANIM ELDE EDECEK? Geri kabulün karşılığında vize muafiyeti var. Tabi geçtiğimiz hafta başı başlayan bu süreç incelenecek, alınan önlemler vs, kayıt altında tutuluyor, ona göre de bir değerlendirme yapılacak. 7-AVRUPA'NIN BU ANLAŞMAYA UYMAMA HAKKI VAR MI? Avrupa'nın istediği bir anlaşmaydı bu ama karşılığında Türkiye'nin talepleri yerine getirilmezse o zaman Türkiye'nin bu anlaşmayı bitirme hakkı doğuyor. 8-TÜRKİYE MÜLTECİ YUVASI HALİNE Mİ GETİRİLECEK? AB ile yapılan anlaşma sürecinden itibaren ki özellikle de geri kabul maddesine çok takılanlar oldu, sürekli şekilde Türkiye'nin buradaki rolünü itibarsızlaştırmaya yönelik açıklamalar, yorumlar yapıldı. Oysa burada Türkiye'nin kaybettiği bir şey yok, kazandığı şeyler var. Avrupa'nın kapı dışı ettiği mültecileri Türkiye'nin alması diye bir durum söz konusu değil. 9-ULUSLARARASI AF ÖRGÜTÜNÜN ELEŞTİRİLERİ NE ANLAMA GELİYOR? Türkiye'nin Suriyelileri ülkelerine geri göndereceği iddia edildi ancak bu doğru değil, Suriye ve Irak dışındakiler yani bir önceki geri kabul anlaşmasında yeri olan ülkelerin vatandaşları Avrupa'dan Türkiye'ye gönderildikten sonra kendi ülkelerine yollanıyor ancak Suriyeliler için Türkiye içerisindeki kamplara yerleştirilmeleri söz konusu. 10-BU DURUM SURİYE'DEKİ ÇATIŞMA ORTAMINI NASIL ETKİLER? Mülteci krizinin bu boyuta ulaşmasıyla Avrupalılar, Türkiye'nin 5 yıldır söylediği tampon bölge planını seslendirmeye başladı. Bundan sonraki süreçte sınırda en azından bir uçuşa yasak bölge ilanıyla mültecilerin kendi topraklarında güvenli şekilde barınmaları daha doğru olacak.