BAŞKANLIK SİSTEMİNİN KAMPANYASINI MUHALEFET YAPMALI. AMA NEREDE O BASİRET!
Cumhurbaşkanı'nı halkın seçtiği bir model ile Erdoğan karizmasının birleşiminden oluşan fiili durum için anayasal dayanak temin etme arayışı, "Ben yaptım oldu"cu eğilimlerin de panzehiridir. Canikli'nin açıkladığı formülün açıklanması, hukuk devletinin sınırları ve imkânları içinden bir yol bulma temennisine işaret eder.
Ancak kötü haber şu ki, partili cumhurbaşkanlığı, başkanlık sistemini idealize ederken temel aldığımız pek çok şeyin zıttı.
Parlamenter sistemi yetersiz bırakan şey, Meclis çoğunluğunu elde eden siyasi partinin yürütmeyi de belirlemesi ve aynı Meclis çoğunluğunun kendi milletvekilleri arasından oluşturduğu yürütme organına çok geniş tasarruf alanları açmasıydı. Yani yasamayürütme kuvvetlerinin ayrılığından bahsedilemez oluşuydu. Temel taşı "yasama ve yürütmenin birbirinden bağımsızlığını garantilemek" olan başkanlık sistemine ihtiyacı doğuran, parlamenter sistemin söz konusu acziydi. Başkanlık sistemi bu acizliğe son vermek üzere idealize edilmiş bir sistemdir.
Partili cumhurbaşkanlığı ise Meclis'te çoğunluğu bulunan AK Parti'nin, hem hükümete hem Başbakan'a, hem de Cumhurbaşkanı'na sahip olduğu bir sistem olacak. Bu durum daha önce de yaşanmıştı. Son günlerde daha sık Atatürk-Celal Bayar denmeye başlandı nitekim. Ancak bu örnek, umarım bir ideali, makul bir durumu işaret etmek için verilmiyordur. Zira cumhuriyetin ilk yılları demek, tek parti dönemi demek ve aynı zamanda yeni Türkiye kavramsallaştırmasıyla malul edilmiş "eski Türkiye"nin işletim sistemi demek. Fransa ve İtalya örnekleri de çok gerçekçi değil. Fransa'da cumhurbaşkanı ile başbakan farklı partilerden olabiliyor, olduğunda büyük sorunlar çıkmıyor. İtalya gibi diğer bir örnekte ise sistem sürekli problem üretiyor.
Coğrafyamızın geçtiği evre güçlü bir lideri gerektiriyor, partili cumhurbaşkanlığı bu evre idrak edilene kadar fonksiyonel olabilir. Fakat tam ve demokratik başkanlığa geçiş için ne derece elverişlidir? Bunu öncelikle muhalefetin sorgulaması ve eğer akılları varsa başkanlık sistemi kampanyasını bizzat kendilerinin yapması lazım. Ama nerede o basiret?
Nihal Bengisu Karaca/Habertürk