Türkiye' nin demokratik açılım süreci, terörle mücadele etmiş ve çözüm bulmuş ülkeler tarafından da dikkatle izleniyor. Birleşik Krallık'ın yeni Ankara Büyükelçisi David Reddaway, İngiltere'nin IRA (İrlanda Cumhuriyet Ordusu) ile vardığı çözümün 30 yılı bulduğunu söyledi. Başkent'teki görevine başlaması vesilesi ile bir grup gazeteci ile bir araya gelen Reddaway, güncel gelişmelere ilişkin gözlemlerini ve İngiltere deneyimini şöyle paylaştı:
Demokratik açılım sürecini nasıl değerlendiriyorsunuz? PKK, Birleşik Krallık'ta terör örgütü kabul edilerek yasaklanmış bir organizasyon. Biz Türk hükümetinin çözüm bulma çabalarını destekliyoruz. İngiltere, IRA terör örgütü konusunda deneyimi olan bir ülke. Tabii ki süreç içerisinde iki gelişme oldu. 1- Teröristleri kamu desteğinden uzaklaştırmak. 2- Eline silah alan teröristleri siyasi mücadeleye yönlendirmek.
Dağdan dönüşlerin gösteriye dönüşmesi size ne düşündürdü? Türkiye'nin ulusal yaşamına katılmayı reddeden grupların, katılımlarını olumlu karşılıyoruz. Konu çok hassas. Sabır gerekiyor. Geçenlerde Trabzon'da idim. Tepkileri gördüm. Türkiye'ye giriş yapan kişilerin karşılanma şekillerinin, Türkiye'nin bazı kesimlerinde iyi karşılanmadığını biliyorum. Ama sabır ve hassasiyet gösterilmeli ki bu zor süreç daha da güçleşmesin.
Hassasiyeti açar mısınız? Bir anlamda kimse zafer kazanmayacak ama herkes kazanacak. Bir tarafın zaferi olarak yansıtırsanız, diğer taraftan tepki görürsünüz. Sabırla, uzun olacak bu süreçte küçük adımlarla mesafe alınacak. Onun için bu hassas süreci sabırla götürmek lazım.
IRA ile mücadelede İngiltere deneyimini anlatır mısınız? İngiltere'nin bulunduğu noktaya ulaşması 30 yılı aşkın süreci gerektirdi. Hala bazı aşırı uçlar terörü sürdürme eğiliminde. IRA bizi korkutamayacağını, yenemeyeceğini fark etti. Biz de onlara fikirlerini gerçekleştirebilecek siyasi ortam sunduk. Bu bizim için önemli bir deneyim oldu.
Hangi talepleri karşılandı? Bizim, Kuzey İrlanda'daki durumumuzla Türkiye'nin bulunduğu durum birbirinden farklı. Amacımız Kuzey İrlanda'yı İngiltere'nin bir parçası olarak tutmaktı. Çünkü Kuzey İrlanda halkı Birleşik Krallık'ta olmayı istiyordu. "Eğer ileride dengeler değişirse, Birleşik Krallıkla yaşamak istemezlerse bu da değerlendirilecek" dedik.
Çözüme referandumla mu ulaşıldı? Evet, referandumla alındı. İngiltere ve İrlanda'nın bir uzlaşmaya vardığı belirtilerek halkın oluru alındı. İrlanda Anayasası'nda bir hüküm vardı, topraklarda hak iddia ediliyordu. İrlanda da, Birleşik Krallık da 'Bu topraklar bizim' demekten vazgeçti.
IRA silahları nasıl bıraktı? IRA, silahlarını İngilizlere teslim etmeyi kabul etmedi. Uluslararası bir komisyon kuruldu. İrlanda ve Birleşik Krallık'tan kimse yoktu. Biz de IRA da bu komisyonun dürüstlüğüne inandı. Filmlere konu olabilecek şeyler yaşandı. Bir gece yarısı komisyon üyelerini alıp birkaç saatlik yola götürdüler. Orada silahların imha edildiğini gösterdiler. Biz silahları görmedik. Ancak imha edilen silahlarla ilgili bize verilen rakamlar kafamızdaki rakamlarla uyuşuyordu.
