TBMM Başkanı Cemil Çiçek, mevcut Anayasa Uzlaşma Komisyonu ile yeni bir anayasanın tümünde uzlaşmanın olmayacağını ve kısmi bir sonucun ortaya çıkacağını belirten mektubunu, AK Parti, CHP, MHP ve BDP TBMM gruplarına gönderdi.
Çiçek, mektubunda, yeni anayasa yapım sürecini ve yaşananları anlatarak, şunları kaydetti:
"Sürecin önemli kazanımlarına rağmen, yeni bir anayasanın tümünde uzlaşmanın olmayacağı, sadece kısmi bir sonucun ortaya çıkacağı açıktır. Bu sonuç, hem çalışma usullerinin 6. maddesinin hem partilerin siyasi varlık sebebi olarak gördükleri ve vazgeçemeyeceklerini ifade ettikleri kırmızı çizgilerin tabii bir sonucudur. Bu durum karşısında Komisyon Başkanlığı görevini yürütmemin sağlayacağı bir fayda da yoktur. Bu sebeblerle yeni anayasa çalışmalarının geldiği noktayı ekteki belgelerle birlikte değerlendirmelerinize sunuyorum. Arzu edildiği ve onay verildiği takdirde bu metinler TBMM internet sitesinde yayınlanacaktır."
Siyasi partilerin mutabakatıyla kendisinin başkanlığında, yeni bir anayasa yapmak üzere, Meclis'teki tüm siyasi partilerin eşit katılımıyla kurulan Anayasa Uzlaşma Komisyonu'nun ilk toplantısını 19 Ekim 2011'de gerçekleştirerek çalışmalarına başladığını anımsatan Çiçek, komisyonun, öncelikle çalışma usullerini belirlediğini kaydetti.
Çiçek, mutabakatla belirlenen ve 15 maddeden oluşan Çalışma Usulleri'nin 11. maddesinin çalışma süresi ve aşamalarını, çalışma takvimini düzenlediğini ifade etti. Çiçek, buna göre yeni anayasa çalışması için "Katılım, veri toplama ve değerlendirme", "İlkelerin belirlenmesi ve metin oluşturma", "Metnin kamuoyuna sunulması ve kamuoyunca tartışılması" ve "Kamuoyunda beliren görüşlere göre taslağın gözden geçirilerek teklif haline getirilmesi" olmak üzere, dört aşama öngörüldüğünü hatırlattı.
İlk aşama olan "Katılım, veri toplama ve değerlendirme" aşamasının 2012 yılı nisan sonunda tamamlanmış sayılacağının, diğer üç aşamanın sürelerinin ise komisyonca kararlaştırılacağının kayıt altına alındığını vurgulayan Çiçek, komisyonun, aynı maddede 2012 yılı sonuna kadar tüm aşamaların tamamlanmasını hedeflediğini hükme bağladığını kaydetti.
Çiçek, çalışmaların ilk aşamasının, son derece başarılı, verimli bir şekilde ve öngörüldüğü gibi 30 Nisan 2012'de tamamlandığına işaret ederek, 4 Mayıs 2012'de, daha sonra yazım aşaması olarak isimlendirilen ikinci aşamaya geçildiğini belirtti.
Bu aşamanın, siyasi partilerin ilk önerilerini sunmalarının ardından fiilen 17 Mayıs 2012'de başladığına ancak makul bir sürede sonuçlandırılamadığına işaret eden Çiçek, "Hatta komisyonun tüm aşamalar için hedeflediği süre olan 2012 yılı sonuna kadar bu ikinci aşama devam etmesine rağmen ciddi bir ilerleme kaydedilemediği gibi 2013 yılının sonuna geldiğimiz bu günlerde bile tam bir taslak metnin yazılabileceği konusunda ümit verici bir durum maalesef söz konusu değildir ve tutanaklar incelendiğinde komisyon üyelerinin de bu gerçeği kabul ettiği anlaşılmaktadır" dedi.
Çiçek, yazım aşamasında yaşanan sorunların ve karşılaşılan tıkanıklıkların giderilmesi için kendisinin başkanlığında 23 kez usul toplantısı gerçekleştirildiğini ifade ederek, bu toplantıların gerçekleştirilme ihtiyacının, komisyon çalışmalarının verimli geçmemesinden kaynaklandığını vurguladı. Çiçek, şunları kaydetti:
"TBMM Başkanı olarak bu durum defalarca ifade edilmiştir. Bu toplantılarda tüm partilerin katılımı ile komisyonun çalışma yöntemi yeniden ele alınmış, verimliliğin sağlanması için öneriler geliştirilmiş ve müteaddit kararlar alınmıştır. Ancak bu kararlara çoğu defa uyulmamış ve usul konusu tekrar açılarak önemli bir zaman kaybı yaşanmıştır. Sorunu gidermek amacıyla Yazım Komisyonu sayısını çoğaltma, çalışma gün ve saatlerini arttırma, danışman ve teknik heyetten yararlanma gibi bir çok yol ve yöntem denenmiştir. Aynı bağlamda komisyon çalışmalarına ivme kazandırmak ve güven tazelemek amacıyla ve komisyonda alınan karar üzerine siyasi partilerin genel başkanları iki defa ziyaret edilmiştir. Ancak bütün bu iyiniyetli çabalara rağmen komisyonun yoğun ve verimli çalışması sağlanamamış, alınan kararlardan sonuç elde edilememiştir. Komisyonun düşük çalışma temposu, verimsizliği ve arzu edilen ilerlemenin sağlanamamasında çalışma usullerinden kaynaklanan sorunlar ve bu usul sorunları çerçevesinde yapılan uzun tartışmalar, konjonktürel siyasi tartışmaların sık gündeme taşınması, partilerin birbirlerine yönelik suçlamaları, partilerin zamanla açıkça ifade edilen kırmızı çizgileri önemli rol oynamaktadır.
Sonuç olarak sürecin önemli kazanımlarına rağmen, yeni bir anayasanın tümünde uzlaşmanın olmayacağı, sadece kısmi bir sonucun ortaya çıkacağı açıktır. Bu sonuç hem Çalışma Usulleri'nin 6. maddesinin, hem partilerin siyasi varlık sebebi olarak gördükleri ve vazgeçemeyeceklerini ifade ettikleri kırmızı çizgilerin, hem de yukarıda açıkladığım sebeplerin tabii bir sonucudur. Bu durum karşısında Komisyon Başkanlığı görevini yürütmemin sağlayacağı bir fayda da yoktur. Bu sebeplerle yeni anayasa çalışmalarının geldiği noktayı, ekteki belgelerle birlikte değerlendirmelerinize sunuyorum. Arzu edildiği ve onay verildiği takdirde bu metinler TBMM internet sitesinde yayınlanacaktır."
Çiçek, mektubuyla beraber 6 ek de gönderdi. Eklerde, Anayasa Uzlaşma Komisyonu'nun müzakere ettiği 172 madde, komisyonun bugüne kadar üzerinde uzlaştığı 60 madde, müzakere edilen ancak çeşitli şerhleri içeren 112 madde, siyasi partilerin anayasa önerisi olarak sundukları maddeler (Bu öneriler nihai metin değildir. Partilerin talebi üzerine değiştirilebilmektedir), TBMM Başkanı'nın usul konusundaki uyarılarını içeren tutanak kısımları ve komisyonun çalışma usulleri yer alıyor.
