Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı'nın (SETA), Fetullahçı Terör Örgütü'nün (FETÖ) darbe girişiminin ardından yaptığı öncü niteliğindeki toplumsal algı araştırmasında, 15 Temmuz gecesi sokağa çıkan insanların bu kararlarında, TRT'de okunan darbe bildirisi, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın canlı yayında halkı sokağa çağırması ve camilerden sela okunmasının etkili olduğu ifade edildi.
Raporda, meydanlarda ağırlıklı olarak "AK Parti'li ve ülkücülerden oluşan sağ seçmen"lerin bulunduğu ifade edildi.
15 Temmuz'da insanların çoğunun aklına ilk etapta darbe fikrini getirmediğinin vurgulandığı raporda, demokrasi nöbetine katılanların yaklaşık 4'te 3'ünün, darbe girişimine tepki için ilk gece sokağa çıktığı belirtildi.
Gecenin ilerleyen saatlerinde darbe giris¸imi oldugˆunun anlas¸ılmasıyla insanların sokakta bulunma motivasyonlarının arttığına dikkatin çekildiği raporda, siyasi kimlik olarak kendisini "AK Parti'ye uzak" olarak tanımlayan bir katılımcının, "Erdogˆan'ın ac¸ıklamasından o¨nce c¸ıktım, eve geldim Erdogˆan'ın ac¸ıklamasını go¨rdu¨m sonra 'c¸ıkmak farz-ı ayn' dedim. I·lk c¸ıktıgˆımda hic¸bir s¸ey yoktu. Jetler ilk uc¸tugˆunda kocama, 'gerizekalı bir amiral darbe yapıyor' diye s¸aka yaptım hatta." ifadelerini kullandığı da kaydedildi.
İlk gece sokagˆa c¸ıkmayan katılımcılar, bunun en önemli nedenleri arasında "korku" ve "kafa karıs¸ıklıgˆı"nın olduğunu ifade etti.
Katılımcılara, darbe girişiminin failleri de soruldu.
Raporda, meydanlara çıkan hem Erdoğan taraftarı hem de muhalif olanların ifadelerinden, darbe girişiminin netlik kazanmasından itibaren Recep Tayyip Erdoğan'ın konuşmasının topluma bir öz güven verdiğinin anlaşıldığı kaydedildi.
İLK KEZ ERDOĞAN'A YAKIN HİSSETİM
CHP'li bir katılımcının "Erdoğan'ın liderliğinin ve toplumla kurduğu bağın darbenin önlenmesinde kritik olduğunu" söylediği vurgulanan raporda, CHP'li katılımcının "İlk kez Erdoğan'a bu kadar yakın hissettim kendimi. Sevmeye başladım bile diyebilirim. O gün canlı yayında 'Cumhurbaşkanımız' ifadesini sahiplenmek için adım bekliyordum. Şu an 'yalnız bir adam' olduğuna karar verdim, aynı Atatürk gibi. Şimdi yalnız bırakamam o nedenle" ifadelerini kullandığı aktarıldı.
HDP TEPKİ DE GEÇ KALDI
Araştırmada katılımcılara, darbe girişimi sonrası muhalefetin tutumu da soruldu. Darbe giris¸iminin bas¸lamasından hemen sonra muhalefetin, hu¨ku¨metin yanında tavır almasının katılımcıların o¨nemli bir kısmı tarafından "takdirle kars¸ılandıgˆı"nın belirtildiği raporda, katılımcıların bir kısmının, MHP haricinde digˆer siyasi partilerin "darbe giris¸iminin seyrine go¨re hareket ettigˆini ve kendilerine oy verenleri sokagˆa c¸ıkarma konusunda gec¸ kaldıklarını", dolayısıyla aldıkları pozisyonun c¸ok gerc¸ekc¸i olmadıgˆını dile getirdiği de kaydedildi.
SÜRECİN KAZANIMI OLARAK GÖRÜYORUM
Bu yo¨nde partisini ciddi s¸ekilde eles¸tiren katılımcıların da bulunduğunun ifade edildiği raporda, HDP destekçisi bir katılımcının, "HDP çok geç kaldı ve Selahattin Demirtaş çok eksik açıklamalar yaptı. İlk darbe günü çıkmalıydı meydana. 'Meydanlarda kadın yok' dedi Figen Yüksekdağ. Korkunç bir açıklamaydı. HDP'yi bu süreçte eleştiririm. Yine de sonradan telafi etmeye çalışmaları güzel. CHP'yi çok takdir ettim, Genel Kurul konuşması çok iyiydi Kılıçdaroğlu'nun. Darbeciler, CHP'li halkın sokağa çıkmasını bekledi. Ama CHP çok net karşı durdu. MHP de çok güçlü durdu. Uzun süredir 4 partinin uzlaştığı tek konu. Sürecin kazanımı olarak görüyorum." şeklindeki değerlendirmelerine de yer verildi.
PROF. DR. CELAL ŞENGÖR'DEN CUMHURBAŞKANI ERDOĞAN'A DESTEK
