2008 yılında eşi ve çocuklarıyla birlikte ABD'ye yerleşen Hümeyra Etike Mavruk, Türkiye'de hobi olarak uğraştığı ebru sanatının, geçtiğimiz yıl New York'taki Long Beach Ortaokulu'nun müfredatına girmesini sağladı. Bu okulda Turkish Ebru Art ismiyle dersler veren Mavruk, aynı zamanda ebru sanatının korunması için Türkiye'deki sanatçıların topladığı imzaları UNESCO'ya ulaştırdı ve Osmanlı'dan günümüze ulaşan bu sanatın dünya mirası sayılmasına da vesile oldu. New York'ta ebru eserlerinden oluşan dört sergi açan Mavruk, bu yılın sonunda yeni bir sergiye hazırlanıyor. Mavruk ile çalışmalarını konuştuk...
HEPSİ BÜYÜLENDİ
Çocuklarınızın eğitimi için fotoğraf sanatçısı eşiniz Burhan Mavruk ile Adana'dan New York'a taşınmışsınız. Peki bu süreçte ebru sanatıyla nasıl tanıştınız?
Çocukluğumdan beri tarihe ve geleneksel sanatlara büyük ilgim vardı. Tarihe olan merakım beni tarihi şahsiyetlerle, olaylarla ve eserlerle tanıştırdı. Okudukça ulusların kaynağı olan geleneksel sanatları, geleneksel yemekleri ve bize kalan zenginlikleri keşfetmeye çalıştım. İlk olarak iki yıl halı-kilim dokuma, sonrasında ise dört yıl ebru sanatı dersi aldım. Fakat bu sanatı öğrenmek dört yıla sığmaz; hâlâ bu anlamda öğrenecek çok şeyim olduğunu düşünüyorum.
Ebru sanatını Amerikalılara tanıtırken zorlandınız mı?
Elimden geldiğince sanatımızı tanıtmaya gayret ediyorum. Fakat sadece yabancılar değil, Türk vatandaşlarımız arasında da ebru sanatını tanımayan çok kişiyle karşılaştım. Ebruyu anlatmak hiç kolay olmuyor. İlk olarak, yıllar önce yabancı dil eğitimine başladığım kursta ebru sanatını tanıtmaya başladım. Sonrasında ise New Yorklu sanatçıların buluştuğu sanat gruplarına üye olarak bu sanatı onlara öğretme fırsatı buldum. Daha anlatırken bile büyülendiklerinin farkındaydım.
Bu sanatı ders müfredatına koydurma fikri sizde nasıl oluştu?
Dünyanın birçok ülkesinde ebru sanatını icra eden arkadaşlarımız var. Diğer ülkeleri bilmiyorum ama ben Amerika'da uzun araştırmalarım sonucu, bu sanatın sadece gösteriler ve sergilerle sınırlı olduğunu fark ettim. O andan itibaren, ebru sanatının Amerika'da resmi kayıtlara geçmesi en büyük amacım oldu. Bunun için altı yıl pes etmeden emek harcadım. Üniversitelerde yaptığım ebruli gösteriler ve açtığım sergilerle çabamı destekledim. Ebrunun New York'taki devlet okulunda sanat dersi olması olarak okutulması gerektiğini düşünüyordum. Ve nihayet, 2014-2015 eğitim yılında bunu başardım. Kendimden çok ülkem adına gururluyum. Bu gururu şahsımla sınırlamıyorum. Kayıtlarda benim imzam olabilir ama müfredattaki dersler arasında Turkish Ebru Art yani Türk Ebru Sanatı isimli bir ders daima duracak.
SIRADA ÜNİVERSİTELER VAR
Ebru sanatının UNESCO tarafından korunmasında büyük emeğiniz var. Bu süreci anlatır mısınız?
2014 yılının Kasım ayında UNESCO, Türk ebru sanatını koruma altına aldı ve ebru artık bir dünya mirası. Bu süreç, ebru sanatçısı Atilla Can'ın dünyadaki tüm ebru sanatçılarından destek istemesiyle başladı. Ben de sanatım adına üzerime düşeni yaptım. New York'ta ders verdiğim çeşitli uyruklardan öğrencilerin ebrularını ve insanlardan topladığım imza desteğini gönderdim. Benim için heyecanlı ve umutlu bir süreçti. Şükürler olsun amacımıza ulaştık. Sanatımız UNESCO tarafından koruma altına alındı.
Ebru sanatını öğrenmek isteyenler, nereden ve nasıl başlamalı?
Öncelikle kullanacağımız malzemelerin neler olduğunu iyice öğrenmek ve sonrasında en eski ebru örneklerini incelemeye başlamak gerekiyor. Ebru; battal ile başlar. Battal öğrenildikten sonra, diğer geleneksel ebru çeşitleri ve özgün figürlerle geliştirilir. Tercih edilen ilk figür, laledir. Lale, ebru ile bütünleşmiş bir figür. Lale, bir dalda tek olarak çiçek açtığından Allah'ın tekliğini sembolize eder.
Diğer geleneksel sanatlarla ilgili çalışma yapacak mısınız peki?
Öncelikli hedefim; ebru sanatımızı Amerika'da üniversite müfredatına aldırmak. Sonrasında Türk kilimlerinin dokuma tezgahlarını ABD'ye getirtip kilim atölyesi kurmak istiyorum. Böylece Türk motiflerini Amerikalılara tanıtma şansına sahip olabilirim. ABD'de ebru sanatını uygulamalı bir şekilde gösterip insanlara yaptırdığım için kolayca akıllarında kalıyor. Aynı şekilde kilim dokuma işlemini de, elimden geldiğince Amerikalılara öğretmek istiyorum.
