Malullük kriterleri değişti. Konu hakkında yeterince bilgisi olmayan okurlarımız,
"Bu haktan kimler yararlanacak. Rahatsızlığı olan kişiler emekli olabilecek mi?
Konu hakkında nasıl bir yol izleyeceğiz?" diye soruyor. Konuyu işlemiştim.
Yeni uygulama çoğu kişinin kafasını karıştırınca bugünkü yazımda okurlarımızı daha iyi aydınlatabilmek amacıyla değişen yasayı (ssk.biz.tr'deki ayrıntılarıyla) soru-cevap şeklinde ele alacağım.
Hastalığın ne zaman başladığı önemli mi?
Malulen emekliliğin birinci şartı, çalışma gücünüzü etkileyen durum (iş kazası, hastalık vs.) her neyse, çalışma hayatına başladıktan sonra ortaya çıkacak. Yani doğuştan ya da işe başlamadan önce bir sakatlığınız ya da kronik hastalığınız varsa bu durumda malulen değil, engelli emekliliğinden yararlanırsınız.
Bin 800 gün ve 10 yıl şart mı?
Evet. Malulen emekliliğe başvurabilmeniz için 10 yıl, bin 800 gün şart.
Değişen yönetmelikle bu şart esnetildi.
Bir başkasının bakımına muhtaç derecede sakatlığınız varsa 10 yıl şartı gerekmeden bin 800 günü olanlar malulen emekli olabilir.
Borçlanmayla gün tamamlanır mı?
Aranan şartları taşıyorsanız evet. Hastalığınız işe başladıktan sonra ortaya çıktı.
Fakat prim gününüz ya da sigortalılık süreniz yetersiz. Bu durumda eğer askerlik, yurtdışı veya doğum borçlanması gibi bir imkânınız varsa, eksik günlerinizi tamamlayabilir ve borçlanma sonrasında malulen emeklilik talebinde bulunabilirsiniz.
Çalışma gücü kayıp oranı nedir?
Sağlık sorununuz işe başladıktan sonra ortaya çıktı ve prim gününüz de tamam; bu durumda malullük oranınızın tespiti gerekiyor. SGK'nın geçerli saydığı hastanelerden alacağınız sağlık kurulu raporuyla en az % 60 oranında meslekte kazanma gücü veya çalışma gücü kaybına uğramış olduğunuzu belgeleyeceksiniz.
Sağlık raporunda oran belirtiliyor mu?
Çoğunlukla sağlık kurulu raporunda çalışma gücü kaybı oranı belirtilmez. Bu oran SGK sağlık kurulu tarafından hesaplanır ve buna göre karar verilir.
Yeni uygulama neyi değiştirdi?
1 Eylül'de yürürlüğe giren yeni yönetmelik, malulen emeklilikte temel şartları değiştirmedi. Bundan sonra da malullük durumunuzun işe başladıktan sonra ortaya çıkmış olması,
bin 800 gün/10 yıl şartını yerine getirmiş olmanız ve % 60 oranında rapor almanız gerekecek. Zaten bunlar yasayla düzenlendiği için yönetmelikle değiştirilmesi mümkün değil.
Değişiklik sadece % 60 oranının tespitinde dikkate alınan hastalık türleri, organ nakilleri ve kontrol muayenelerinde yapıldı.
Örneğin sadece böbrek ve karaciğer nakilleri değil, kalp, akciğer, bağırsak nakilleri de malulen emeklilik kapsamına alındı. Pek çok durumda bir veya iki yıllık kontrol muayeneleri kaldırıldı. Yine değişiklik kapsamında en az üç organı etkileyen şeker hastalığı, down sendromu, otizm gibi hastalıklar maluliyet kapsamına alındı.
Daha önce reddedilenler tekrar başvurabilir mi?
1 Eylül 2013 öncesinde malulen emeklilik talebinde bulunduğu halde talebi reddedilenler, bu tarihten sonra tekrar başvuruda bulunabilirler.
Başvurular nereye, nasıl yapılacak?
Malulen emeklilik için önce malullük durumunuzun tespiti gerekiyor. Bunun için bulunduğunuz yerdeki SGK müdürlüğüne dilekçe ile başvuracaksınız. SGK, en az bin 800 gün prim ödemeniz varsa sizi yetkili hastanelere sevk edecek. Buradan alacağınız rapor SGK sağlık kurulu tarafından değerlendirilecek ve malulen emekli edileceksiniz.
