BİR ARTİST GİBİ ÇALIŞIYORUM
- Hikayeniz nerede başlıyor? Mesela Hacettepe Tıp'ta okurken nasıl bir öğrenciydiniz?
- Hocalarıma, 'Başkalarının yaptıkları şeyleri okuyoruz, uyguluyoruz. Keşke kendi keşfettiğimiz teknikleri uygulayabilsek. Niçin hep başkalarını takip ediyoruz?' diye soruyordum. Takipçi değil de lider olma düşüncem vardı. Okulda projeler olduğu zaman orijinal fikirlerle çıktığımızda bazen iyi karşılanırdık bazen de 'Nereden çıktı bu?' denirdi. Bilgiyi çok sevdiğim için dahiliye ile mesleğe başladım. Hatta Amerika'da bile ihtisasıma bu alanda başlayıp sonra kadın doğuma geçtim. Bu bölümün hayatın kökenlerine çok yakın olması kararımı etkiledi. Şimdi bir de kanserle birleşti ki çok boyutlu bir alan haline geldi.
- Haftada iki gün hasta görüyorsunuz, iki gün ders verip araştırma labaratuvarında çalışıyorsunuz. Bir gün de ameliyathanedesiniz. Bütün bunlar arasında aile hayatınız nasıl?
- Benim için klasik bir çalışma kavramı yok. Fikirler sürekli gelip gidiyor. Çalışma sistemim artistlere benziyor. Sabah 05:00'te bir fikirle kalkıp, gece yarılarına kadar onun üstünde çalışabilirim. Ama aileme de vakit ayırmaya çalışıyorum. Altı, dokuz ve 12 yaşında iki kız bir erkek üç çocuğum var.
MENOPOZ, MODERN BİR KAVRAM
- Siz de 'Menopoza ne kadar geç girilirse o kadar iyi' diyenlerden misiniz, yoksa herkes için bu durum farklı mı?
- İşin antropolojik ve de sosyolojik yönüne de bakmak lazım. Menopoz modern bir kavram. Çünkü sadece yüz yıl öncesine dönersek, insanlar 50 yaşını geçemedikleri için kimse menopoza giremiyordu. Bu yeni bir fenomen olduğu için menopozun yararlarını ve zararlarını daha yeni yeni keşfedebiliyoruz. Buna göre menopozu 10 yıl geciktirmenin ne gibi bir fayda ya da zararları olacağını ileride göreceğiz.
- Bu durumda östrojen tedavisi yararlı da olabilir zararlı da, öyle mi?
- Kemik erimesi, sıcak basması gibi konularda kadınların yaşam kalitesini artırabilir; ama artmış bir östrojene maruz kalmak meme kanseri riskini artırır mı? Bunun için tamamen teorik bir hesaplama yapmanız lazım. Ama yapılan son değerlendirmeler menopoza yeni girmiş kadınlarda östrojenin faydalı olduğu yönünde. Dolayısıyla menopozu 10 yıl kadar geciktirmek bence daha faydalı olacak.
- Yumurta kalitesi düşük kadınların meme kanserine yakalanma riski daha mı yüksek?
- Kısır olan hastalarda kansere yakalanma riski daha yüksek. Bugüne kadar bunun neden olduğu bilinmiyordu ama biz yakın zamanda bir çalışma yayımladık. Meme kanserine yol açan bir gen var; daha doğrusu o genin mutasyonları yol açıyor. Bu hastalarda daha düşük kalitede yumurta olduğunu görüyorsunuz. Dolayısıyla belki de meme kanserine yol açan durum yumurta kalitesini de düşürüp kısırlığa yol açabiliyor. Yumurtalık kanseri de aynı şekilde... Bu gen yumurtalık kanseri riskini de artırıyor.
- Ortalama insan hayatı uzarken ortalama doğurganlık yaşı neden artmıyor?
- Bu şu anda mümkün değil. Çünkü yumurta kalitesi bu durumu sınırlıyor. Menopoza neden olan şey yumurtaların bitmesi, geri kalanların da hasarlı olup kendi kendilerini imha etmeleri. Şimdi biz yumurta kalitesini artıracak yaklaşımı bulup geliştirirsek o da çözümlenebilir. Buna göre de menopoz da otomatik olarak gecikecektir.
- Size başvuran hastalardaki problemler bir ortaklık gösteriyor mu?
- Herkesin sorunu farklı. En basit yumurta probleminden de gelen var, geçirdiği hastalıklardan dolayı yumurta kalite rezervi azalmış olan da. Kanser hastalığı tedavisi öncesinde yumurtalıklarını, yumurtasını, spermini, testis dokusunu dondurmak isteyen çocuklar ya da büyükler var. Biz burada yeni doğandan 60 yaşına kadar her türlü tıbbi sorunu gördüğümüz için kategori etmek zor.
- Kanser hastaları dışında yumurta dondurma şu anda çok yaygın bir yöntem mi?
- Türkiye'de tıbbi bir neden olmadıkça yumurtaların dondurulması yasal değil. Ama Türkiye'den buraya gelen hastalarımız var. Amerika'da gittikçe artıyor. Bu konudaki istatistiklere bakarsak kliniklerin yüzde 60'ı artık yumurta dondurmaya başladı. En önemli neden de sosyal nedenler. İleriki yaşta hamilelik için tercih ediliyor.
- Pahalı bir uygulama mı peki?
- Yumurta dondurma 6 ila10 bin dolar arasında. Bu yönden bakarsak bir yıllık kreş parasından ucuz.