- Katarakt nedir?
- Katarakt, göz merceginin saydamlıgını yitirmesidir. Göz bebeginin hemen arkasında bulunan dogal mercegin matlasması bulanık görmeye neden olur ve görme kalitesi düser. Tıp henüz bu mercegi tekrar saydam hale getiremediginden tedavisi sadece ameliyattır. Katarakt genelde yasa baglı olarak gelisen bir durum olsa da, dogumdan itibaren her yasta görülebilir. Bazen göze gelen darbeler sonrası da olusabilen katarakt, göz içi iltihapları ve uzun süreli kortizon kullanımıyla da erkenden ortaya çıkabilir. Katarakt tedavisi geciktirildiginde görme ileri derecede azalabilmektedir. Katarakt ameliyatı sırasında veya sonrasında olusabilecek komplikasyonlar görmenin ileri derecede kaybına kadar giden görme azalmasına sebep olabilmektedir.
- Belirtileri nelerdir?
- En önemli belirtisi hastanın görme kalitesinin bozulması ve görmenin azalmasıdır. Kataraktın mercekteki yerine göre sikâyetler degisebilir. Çekirdek kataraktı gözü hızlıca miyoplastırabilir, bu yüzden de genellikle hastalar problemin gözlüklerinden kaynaklandıgını zannederler. Diger katarakt tiplerinde mercegin degisikligine baglı astigmat gelisebilir. Kataraktı olan bir hasta baktıgı yerde gölgeler görür, renkler zor veya soluk olarak algılanır. Gece görme bozuklugu daha belirgindir. Özellikle gece ısıklarda hare görülmesi sikâyeti artar. Ayrıca çift görme, sekilsiz ve bulanık görme, derinlik hissinin kaybı, göz yorgunlugu ve gelisen astigmata baglı bas agrısı gibi belirtileri vardır. Mercegin arka kabugunun altındaki merkezi kataraktlarda ise aydınlık ortamda görme azalması belirgindir. Çok ilerlemis vakalarda göz bebegi içindeki sahanın beyaz bir kartopuyla dolu oldugu gözlenir. Katarakt ameliyatı sırasında veya sonrasında olusabilecek komplikasyonlar görmenin ileri derecede kaybına kadar giden görme azalmasına sebep olabilmektedir.
- Hangi yaslarda görülür?
- Katarakt daha sık 60 yas ve üzerinde olmak üzere her yasta görülebilir. Bazı ailelerde genetik olarak katarakt erken yaslarda ortaya çıkabilir. Katarakt yeni dogan bebeklerde de görülebilmektedir. Hamilelikte geçirilen suçiçegi gibi bazı hastalıklar da bebeklerin kataraktlı dogmasına sebep olabilirler. Ancak bebek kendini ifade edemedigi için genellikle katarakt fark edilmez. Bu nedenle ailenin farkındalıgı ve ilgisi çok önemlidir. Bebeklerde görülen kataraktın en önemli belirtisinden biri de sasılıktır. Bebeklerde katarakt sebebiyle az gören göz içe ya da dısa dogru kaymaya baslar. Cerrahisi zamanında yapılmadıgında ve sonrasında düzenli takip ve tedavilere uyulmadıgında geri dönüsü mümkün olmayan göz tembelligi olusabilir. Göze gelen darbeler, yogun kortizon kullanımı birden bire katarakt olusturabilir. Seker hastalarında, tavukkarası olanlarda da erken yaslarda katarakt görülebilir.
- Katarakt nasıl tedavi edilir?
- Yıllar önce kataraktın ilerlemesini durdurdugunu iddia eden damlalar kullanılırdı ama zaman içinde hiçbir olumlu etkisinin olmadıgı anlasıldı. Günümüzde kataraktın tek tedavisi ameliyattır, ilaçla tedavi edilemez ve ilerlemesi durdurulamaz.
- Katarakt ameliyatı ne zaman ve nerede yapılmalı?
- Görme seviyesi %50'lere düstügünde katarakt ameliyatı doktor tarafından hastaya teklif edilir. Kataraktın yol açtıgı görme bozuklugunun hastanın yasam kalitesini bozmussa, görme bu seviyelere düsmeden de ameliyat kararı alınabilir. Bir ameliyattan söz ediyorsak, komplikasyonları da kaçınılmaz olur. Katarakt ameliyatının en önemli komplikasyonu göz içinde ameliyat sonrası enfeksiyon gelisimidir. Bu tip enfeksiyonlar erken ve ciddi tedavi edilmediklerinde gözün kaybına bile neden olabilirler. Enfeksiyon riskini en aza indirmek için iyi bir cerrahi donanım ve ameliyathane sterilizasyon sistemi önemlidir. Ayrıca cerrahın tecrübesi, kullanılan cihaz, gereç ve göze yeni konulacak lensin kalitesi ameliyatın basarısı için çok önemlidir.
- Katarakt ameliyatı olacaklar nelere dikkat etmeli?
- Katarakt ameliyatı olacaklar 3 seye dikkat ederlerse sorun yasama ihtimalini azaltırlar.
1. Hastalarımız öncelikle katarakt konusunda deneyimli hekimini seçmelidir.
2. Katarakt konusunda deneyimli hekimini seçtikten sonra, ameliyat sırasında kullanılacak malzemenin kalitesini ve özelliklerini doktoruyla konusmalıdır. Ameliyat sırasında kullanılacak malzemelerin en önemlisi, ameliyat sonrası iyi görmemizi saglayacak olan göz içi merceginin kalitesidir. Ameliyat sırasında göze takılacak mercegin FDA (Amerikan Gıda ve Ilaç Dairesi) onaylı olması kalitesinin belirtisidir.
3. Ameliyatın yapılacagı hastanenin bu konudaki deneyimi, teknik donanımı (cihazlarının kalitesi) ve ameliyathanesinin sterilizasyon sartları çok önemlidir.
Hastalarımız yukarıdaki 3 özellige dikkat ederlerse sorunsuz bir sekilde ameliyatlarını olurlar ve katarakt olusmadan önceki görmelerine tekrar kavusurlar.
- Katarakt ameliyatında hangi yöntemler kullanılıyor?
- Modern katarakt ameliyatı fako yöntemiyle yapılmaktadır. Genellikle damla anestezisi altında ve dikis konmadan yapılan bu ameliyatlar ile kataraktlı hastalarda basarılı sonuçlar alınmaktadır. Son yıllardaki bu konudaki en yeni ve önemli ilerleme Femtosaniye lazerin fako cerrahisine eslik etmeye baslamasıdır. Fako sırasında yapılması gerekli kritik bazı basamaklar daha ameliyat baslamadan lazer ile yapılır ve doktor ameliyata çok kritik asamalar hazır olarak girer. Femtosaniye lazerin yardımıyla katarakt cerrahisi daha güvenilir ve basarılı hale gelmis olur.
Multifokal göz içi mercekleri hakkında bilgi verir misiniz?
- Katarakt ameliyatında göz içine takılan yeni lens normal şartlarda tek odaklıdır. Uzakta net görüş sağlanabilirse, yakın için +2,50 numara yakın gözlüğü kullanılır ve astigmatı düzeltmez. Multifokal göz içi lensleri hastaları bu yakın gözlüğünden kurtarmayı hedefleyen çok odaklı merceklerdir. Astigmatı olanlarda astigmatı da düzelten torik multifokal lensler mevcuttur. Bu mercekler sayesinde hastalarımız miyop, hipermetrop ve astigmat gibi tüm kırma kusurlarından ve yakın gözlüklerinden tek bir ameliyatla kurtulabiliyorlar. Katarakt ameliyatı sırasında göz içine takılan bu mercekler ameliyattan kısa bir süre sonra, kişinin sosyal yaşantısında gözle görülür bir konfor sağlıyor. Televizyonlardaki altyazıları okumak, kitap okumak, cep telefonuna gelen mesajları görmek, bulmaca çözmek, ipliği iğneye geçirmek gibi günlük pek çok aktivite gözlüğe gerek kalmadan çok daha kolay yapılabiliyor.
- Tamamen görme kaybı olabiliyor mu?
- Dünyaya şeffaf bir camdan bakarken katarakt geliştiğinde önce isli, sonra buzlu bir camdan bakıyoruz. Artık en ileri safhasında dünyaya bir kartopunun içinden bakıyoruz. Dünyada önlenebilir körlüklerin ilk sıralarında katarakt geliyor. Özellikle gelişmekte olan ülkelerde katarakt halen sorun olmaya devam ediyor. Katarakt ameliyat edilmeyip bekletilirse hastanın görmesi tamamen kaybolabiliyor. Katarakt nedeniyle kaybolan görme yapılacak olan iyi bir ameliyatla tekrar geri geliyor. Görme azalması kataraktın yoğunluğuna göre değişiyor. Yaşlılık kataraktında görme azalması yavaştır. Bazen çok hızlı ilerleyen kataraktlar da görüyoruz.
-Teşhis ne kadar sürüyor?
- Doktorun basit bir muayene ile kataraktı tespit etmesi mümkündür. Ancak eşlik eden başka göz hastalıkları var mı, yok mu diye detaylı göz muayenesi yapılması gereklidir. Gözde korneanın saydamlığı, kataraktın yapısı, merceğin pozisyonu, göz bebeğinin genişliği, retinanın durumu ameliyat planından önce detaylıca incelenir. Ameliyat kararı alınınca, yapılacak yöntem ve konacak mercek hakkında alternatifler hastaya anlatılır.
- Kimler katarakt ameliyatı olmaz?
- Prensip olarak ameliyattan fayda göreceğine inanılıyorsa herkes katarakt ameliyatı olabilir. Bazı hastalarda kataraktın yanı sıra göz sinirlerinde zayıflık ve sarı noktada önemli problemler, diyabete bağlı retina sorunları olabiliyor. Eğer bu hastalıklar kataraktın önüne geçmişse, yani yapacağımız katarakt ameliyatı hastamızın görmesini artırmayacaksa ameliyatı yapmıyoruz. Bazen de katarakta eşlik eden diğer göz sorunlarını çözdükten sonra katarakt ameliyatı yapmayı planlıyoruz. Bu durumdaki hastayı önce retinayla ilgilenen göz doktoruna gönderiyoruz. Katarakt ameliyatından önce önemli olan bu sorunları tedavi ediyoruz. Her şey düzeldikten sonra hastanın katarakt ameliyatından fayda göreceğine inanıyorsak ameliyat kararı veriyoruz. Çok az bir hasta grubunda da hastanın katarakt ameliyatından fayda görmeyeceğine inanıyorsak ameliyat yapmıyoruz.
Kataraktta son teknoloji Femtosaniye Lazer yardımlı katarakt cerrahisi
Femtosaniye lazer yardımlı katarakt cerrahisinde göz içine girilecek tüneller, göz merceğinin ön zarının soyulması ve merceğin içinin küçük dilimlere bölünmesi işlemleri lazer yardımıyla yapılıyor. Bu sayede ameliyat daha hassas ve düzgün şekilde yapılabiliyor. Hem hasta, hem de hekim açısından konforlu ve güvenli olan bu yöntem ile diğer yöntemlere nazaran olası riskler daha az olabiliyor.
Tek ameliyatla katarakttan ve gözlüklerden kurtulmak mümkün mü?
Katarakt ameliyatıyla boşaltılan merceğin yerine yenisi yerleştirilir. Ameliyat sırasında hastanın ihtiyacı göz önünde bulundurularak çok odaklı ve gerekirse astigmatizmayı da ortadan kaldıran özel göz içi mercekleri sayesinde tek bir ameliyatla kataraktın yanı sıra miyop, hipermetrop, astigmat ve presbiyopi gibi sorunlar da düzeltilebiliyor. Bu sayede hastalar kataraktların yanı sıra gözlüklerinden de kurtulabiliyorlar. Femtosaniye lazer yardımıyla yapılan katarakt cerrahisinin en önemli avantajlarından biri de göz içine konulacak yeni merceğin yuvasının kusursuz oluşturulmasıdır. Bu, ameliyat sırasında takılan göz içi merceğin en ideal pozisyonda durarak en iyi kırıcılık performansını göstermesi anlamına gelmektedir.