New York merkezli Dünya Anıtlar Fonu, 36 ülkedeki tehlike altındaki 50 kültürel miras alanını açıkladı. Tehdidi oluşturan nedenler arasında doğal afetler, siyasi istikrarsızlık, çürüme, savaş, yağma, yatırım eksikliği ve kentsel değişimler yer alıyor. Yunanistan'daki antik su altı şehri Pavlopetri kirlilik ve büyük gemilerin verdiği zarar yüzünden listede. Tanzanya'daki Ortaçağ Swahili Kasabası'ndan geriye kalan Kua Kalıntıları'nı ise sert iklim koşulları ve yağmacılar tehdit ediyor. Irak'taki tarihi Amedy Kasabası'nın acilen kentsel planlamaya ihtiyacı var. Rusya'daki modern mühendislik başyapıtı olarak kabul edilen Shukhov Kulesi ise bakımsızlıktan kullanılamaz hale gelmek üzere. İngiltere'deki halka açık tarihi yüzme havuzları Moseley Road Baths ise bütçede kesintiye gidilince kapanma tehlikesiyle karşı karşıya kaldı.
SAVAŞ VE DOĞAL AFETLER
Savaş ve çatışma, en yaygın olmasa da kültürel miras alanlarında en şiddetli yıkıma neden olan güç. 2011 Arap Baharı'nın ardından arkeolojik alanlarda güvenliğin yeterince sağlanamaması yüzünden antik yerleşim bölgesi Abusir el-Malek yağmacılar tarafından adeta talan edildi. Zarar telafi edilemeyecek boyutta. Ama bu örnek en azından yağmacılığa dikkat çekilip arkeolojik eserlerin uluslararası alışveriş trafiğinin önüne geçmek için kullanılabilir. Geçen nisan ayında 9 bin kişinin yaşamını yitirdiği depremde tarihi eserlerin büyük zarar gördüğü Nepal tüm ülke olarak listede yer alıyor. Deprem, Katmandu Vadisi'ndeki yüzlerce kutsal Hindu ve Budist eserin bulunduğu kültürel miras alanlarında büyük hasara yol açtı. Yerel halkın çabalarıyla hasar giderilmeye çalışılıyor. Rapora göre kaderine terk etme, tahrip etme, yatırım eksikliği ve iyi planlamaya olan ihtiyaç, Rusya, Küba, Romanya ve Güney Afrika'daki şehirlerin ortak sorunu. Rusya'daki Vyborg Tarihi Merkezi'nin daha planlı bir korumaya ihtiyacı var. Güney Afrika'daki tarihi yerlerden Bo-Kaap da sosyal değişimler ve ekonomik güçler yüzünden tehdit altında. Bo-Kaap, 17. yüzyılın başında köleler için inşa edilen, bugün Müslümanların yaşadığı rengarenk boyalı evleriyle ünlü bir bölge.
Derleyen: Meltem Fıratlı