Günümüzde dünya genelinde 45.8 milyon civarında köle olduğu düşünülüyor. Bazı raporlara göre ise bu sayı 60 milyon civarında. 167 ülkeyi kapsayan araştırmalar sonucunda en fazla kölenin 30 milyon 435 bin 300 kişi ile Asya-Pasifik bölgesinde yaşadığı belirlendi. Avrupa kıtasına bakıldığında 1 milyon 243 bin 400 köleden söz ediliyor.
Uluslararası bağımsız kurumlar tarafından servis edilen bu rakamlar, modern dünya standartları göz önünde bulundurularak hazırlanıyor. Bir kişinin köle olarak kabul edilmesi için günde 21 saati bulan mesaiye zorlanması, ortalama geçim standartlarının altında çalıştırılması, sosyal haklarının verilmemesi ya da çocuk işçi olması gibi kriterler dikkate alınıyor. Seks işçisi olarak zorla çalıştırılanlar veya zorla evlendirilenler de köle sayılıyor.
Son zamanlarda özellikle teknoloji ve tekstil alanlarında çalışan küresel şirketler, köle işçiler konusunda önlem almaya başladı. Örneğin aldığınız bir kıyafetin size ulaşması südecinde herhangi bir anda zorla işçi çalıştırılma aşamasından geçip geçmediğini o markanın internet sitelerinden rahatlıkla takip edebiliyorsunuz. Veya gönüllü kurumlar bu süreçleri yakından izliyor.
Yeni Zelanda merkezli Child Labor Free/Çocuksuz İş Gücü isimli proje bunlardan biri. Hangi markaların çocuk işçi çalıştırdığını adım adım gözlemliyorlar. Bir markanın pamuk toplarken bile işçi standartlarına uymayan bir yola başvurup başvurmadığını bile ortaya çıkarıyorlar. Siz de bir teknolojik aleti rahatlıkla kullanmak ya da bir kıyafeti gönül rahatlığıyla giymek istiyorsanız bu tarz yöntemlere başvurabilirsiniz.
11 SORUDA ÖĞRENİN
Ancak alınan tüm önlemlere rağmen, maalesef köleliğin önüne geçilemiyor. ABD merkezli www. slaveryfootprint.com isimli internet sitesi ise sizin için dünya genelinde kaç kölenin çalıştığını hesaplıyor. Benim için herhangi bir kişinin köle olarak çalışıp çalışmadığını hesaplamak için siteye girdim. Aslında kendimden çok emindim. Ama çıkan sonuç beni çok endişelendirdi.
Siteye girdiğinizde hiçbir kimlik bilginizi vermiyorsunuz. Size 11 basit soru soruluyor. İlk soru hangi şehirde yaşadığınız. Ardından yaş ve cinsiyetinizi belirtiyorsunuz. Bir sonraki aşamada evli ve çocuk sahibi olup olmadığınız soruluyor. Medeni durumunuz ve çocuk sayınız tüketim oranınıza doğrudan etki yaptığı için soruluyor.
Bu üç basit sorudan sonra sıra sahip olduğunuz eşyalara, eve, arabaya ve teknolojik aletlere geliyor.
Tüketim oranınızı belirlemek için ev sahibi olup olmadığınızı cevaplıyorsunuz. Eviniz hakkında sizden ayrıca kaç odanız olduğunu veya banyo sayınız gibi bilgileri istiyor. Bu aşamada "Arabanız veya motosikletiniz var mı?" diye de soruluyor.
ALGORİTMA İLE ÇALIŞIYOR
Yemek alışkanlıklarınızı belirlemek için de evinizdeki günlük tüketim ihtiyaçlarını sıralıyorsunuz. Sonrasında banyoda tükettikleriniz devreye giriyor. Bu soruda makyaj malzemeleri ve parfümleriniz hakkında da bilgi veriyorsunuz. Sahip olduğunuz takı ve mücevherleri de belirttikten sonra sıra teknoloji aletlerine geliyor. Akıllı telefonunuz, tabletiniz, bilgisayarınız, televizyonunuz ve diğerleri... Hepsini yazıyorsunuz.
Son iki soru ise spor alışkanlıklarınız ve gardırobunuzla alakalı. Kaç adet pantolonunuz, montunuz, ayakkabınız, iç çamaşırınız, gömleğiniz, tişörtünüz olduğunu belirtiyorsunuz.
11 aşamayı tamamladıktan sonra bilgisayar ekranında kocaman bir sayı çıkıyor. Gözlerinizin önünden uzun süre gitmeyecek acı gerçekle karşılaşıyorsunuz. Benim için kaç köle çalıştığını gördüğümde aynen böyle oldu. Dünyanın herhangi bir yerinde 30 kişinin benim sahip olduklarım için köle gibi çalıştırıldığını öğrendim.
Bu site bir algoritma üzerinden hareket ediyor. Aslında yapılan bir olasılık hesabı. Örneğin sizin sahip olduğunuz beş pantolonun üretimi aşamasında genel istatistikler göz önünde bulundurularak bir sayı çıkarılıyor. Yani belki benim için hiç köle çalışmıyor. En azından öyle olmasını umuyorum. Sonuçta sayı önemli değil. Bir köle bile yeterince utanç verici bir durum. Ama iyi ki bu testi yaptım diyorum. Bundan sonra alacağım her şeye daha dikkat etmek için kendime söz verdim.
