SABAH Yazarı Hasan Bülent Kahraman geçen pazar günü kaleme aldığı yazısında "Türkiye'nin görsel ikonu nedir, hatta var mıdır? Bir fotoğraf, bir görsel yapıt veya uslüp..." diye sorarak bir polemiğin de fitilini ateşlemiş oldu.
ABD'den örnek vererek başladı Kahraman yazısına.
Marilyn Manroe'dan, bebeklerin banyolarında yüzdürdüğü sarı plastik ördeklere, Jakson Pollock'tan Lincoln'e ABD'nin 'ikon'larını sayarak devam etti. Kahraman'a göre tüm bu semboller Amerikan efsanesine hizmet etmek için üretilmişti.
Ardından da sordu: "Peki büyük Türk romanı hangisidir? Ya da hepimizin zihnine kazınmış, mesela Picasso dediğimizde aklımıza gelen türden bir görsel yapıt var mıdır?" Biz de bu soruyu kültür-sanat, mimari ve gastronomi alanında işinin ehli kişilere sorduk. Türkiye denilince dünyada ilk olarak akla gelen yapılar, yapıtlar, eserler ya da kişiler kimlerdir ve kimler/neler olmalıdır diye...
Ortak fikirler genellikle Süleymaniye Camii, Sultan Ahmet Camii gibi tarihi yapılarda birleşti. Türkan Şoray'ın gözleri, Yılmaz Güney, Nuri Bilge Ceylan ve Zeki Müren de 'ikonlar' listesindeki yerini aldı.
ÖZALP BİROL-Suna ve İnan Kıraç Vakfı Pera Müzesi Direktörü
İkonlaşmış tarihi yapılarımız
İkon sözcüğünü bir kişi, düşünce, akım ya da herhangi bir şeyi tek başına simgeleyen ve anlatan bir şekil, resim, imge gibi bir tanım ekseninde dikkate alırsam, bana göre, bu bağlamda dünyada tanınan, bilinen ve Türkiye'nin belli bölgelerini iyi ifade eden ikonlaşmış tarihi yapılarımız ve ören yerlerimiz var... İstanbul, Ayasofya, Sultanahmet Camii, Süleymaniye Camii, Topkapı Sarayı, Kız Kulesi, Galata Kulesi, Edirne Selimiye Camii, Kapadokya ya da Adıyaman Kommagene Krallığı heykelleri ve kalıntıları, İzmir Efes, Antalya Aspendos, Şanlıurfa Göbeklitepe gibi...
Resim, fotoğraf gibi alanlardaki görsel ikonlara gelince, bu alanlarda belli ölçek ve kalitede sanatçılarımız yetişmiş olmasına rağmen bu isimler, çeşitli nedenlerden ötürü, dünya piyasasında arzu edilen yerlere gelemediler... Bu bağlamda dünyada ikonlaşarak herkesin, hepimizin zihnine kazınmış, dünyada Türkiye'yi akla getirecek bir görüntü gelmiyor aklıma... Hasan Bülent Kahraman haklı...
Biraz zorlarsam, Atatürk'ün iki kez Time'ın kapağında yer alan resimleri, Ara Güler'in 1950'lerin İstanbul'undan bazı kareleri, yine Ara Güler'in 1956 yılında Edirne Eski Camii'de çektiği 'Allah' yazılı fotoğraf, Osman Hamdi Bey'in Kaplumbağa Terbiyecisi...
Mimarlıkta Sinan... Tarihte Fatih Sultan Mehmed, Mustafa Kemal Atatürk... Edebiyatta Yaşar Kemal, Orhan Pamuk... Klâsik Müzikte İdil Biret, Fazıl Say... Sinemada, oyuncu ve yönetmenlerden, Yılmaz Güney, Nuri Bilge Ceylân, Ferzan Özpetek, Türkân Şoray... Türk Müziğinde Zeki Müren, Türk Pop Müziğinde Ajda Pekkan... İş dünyasından, Vehbi Koç, Sakıp Sabancı... Futbolda, Metin Oktay, Lefter Küçükandonyadis... Dünya tarihinde özel bir yere sahip olan ve adı doğrudan Türkiye'yi akla getiren kişinin Atatürk olduğunu düşünüyorum.
AGAH ÖZGÜÇ-Sinema yazarı-eleştirmen
Türkan Şoray'ın gözleri
Yaşamıyla ve yapıtlarıyla en ikonik sinemacılarımızdan biri Yılmaz Güney'dir. Sürü ve Yol gibi uluslararası alanda çok ses getiren filmlerde oynayan Tarık Akan da ikonik bir oyuncudur. Nuri Bilge Ceylan'ın son dönemde sinemasıyla ve aldığı ödüllerle ikonik bir yönetmen haline geldiğini düşünüyorum.
Ama bizim için ikonik oyuncu Türkan Şoray'dır. En çok da gözleriyle ikonlaşmıştır. Hatta onun gözleri üzerine bir İtalyan belgesel bile çekti.
Hani figür olarak bakarsak Dünyayı Kurtaran Adam filmi de ikoniktir. Belki de dünyanın en kötü filmlerinden biridir ama tüm dünyada kültleşip ikonlaşmıştır...
YAHŞİ BARAZ-Galerici
Ayasofya dünya literatürüne girmiş bir yer
Ayasofya dünya literatürüne giren bir müze. 532-537 yılları arasında inşa edilen Ayasofya ABD'de ve Avrupa'da da birçok yayında öne çıktı. Türkiye'ye gelen turistlerin ilk gittikleri yer olma özelliğini de taşıyor.
Dünyanın en eski kapalı alışveriş merkezi olan Kapalıçarşı da turistlerin en çok merak ettikleri yerlerin başında geliyor.
Mavi, yeşil, beyaz renkli İznik çinileriyle bezendiği ve yarım kubbeleri ve büyük kubbesinin içi de yine mavi ağırlıklı kalem işleri ile süslendiği için Mavi Camii olarak da bilinen Sultan Ahmet Camii de yabancıların mutlaka ziyaret ettikleri yerlerden.
Anadolu uygarlıkları dünyanın yakından ilgilendiği bir konu. Ülkemiz arkeolojik zenginlik içinde. Arkeoloji müzelerinin ve arkeoloji çalışmalarının da dünyada daha fazla önplana çıkması gerektiğini düşünüyorum.
Atatürk, dünyaya gelmiş en büyük liderlerden biri. Hem askeri hem siyasi bir lider olarak herkes tanıyor.
LEVENT ÇALIKOĞLU- İstanbul Modern Şef Küratörü
Zeki Müren'in resim ve fotoğrafları
Tarihi Yarımada'nın Salacak veya Karaköy'den herhangi biri tarafından fotoğraflanan Ayasofya ve Süleymaniye Camisi'ni kapsayan silüeti.
Her türlü resmi ve fotoğrafı ile Zeki Müren.
Sarkis'in İstanbul Modern'in cephesinde yer alan Gökkuşak'ı.
Ahmet Hamdi Tanpınar'ın Huzur'u.
RAMAZAN BİNGÖL -TÜRES Başkanı
Ayran ve kahvemizin benzeri yok
Gastronomik olarak ülkemizde çok önemli lezzetler var. Bunların başında ayranı sayabiliriz. Zaten yoğurdu bulan bir milletiz, ayranın da muadili yok.
Bir başka bize özel şey ise Türk kahvesi.
500 yıllık bir şerbet olan demirhindi şerbeti de bize özel bir içecek.
Sokak simidini de önemli lezzetlerimiz arasına koymak lazım.
Kebaplarımız da başka hiçbir yerde yok.
KAYA DEMİRER -TURYİD BAŞKANI
Türk kahvesi hak ettiği saygıyı görecektir
En büyük ikon, en büyük Türk Atatürk'tür.
Türk kahvesi, tarihi, bugünü ve geleneksel sunum şekli ile tarih boyunca medarı iftiharımız.
İstanbul; Türkiye'nin en büyük markası, yeri geldiğinde Türkiye'den ayrı pazarlama potansiyeline sahip 2000'li yıllardan itibaren Avrupa'nın en havalı metropolü...
Sezen Aksu, yaklaşık 40 yıldır sözleri ve sesiyle hepimizin ruhuna hitap eden pop müziğin idolü, Minik Serçe'si..
DR. SİNAN GENİM-Mimar
Süleymaniye ve Sultan Ahmet Camii
New York'ta Özgürlük Anıtı, Sydney'deki Opera Binası gibi ikonik yapılar çağlar boyu değişmiyor. Bizde Süleymaniye Camisi'ni bu görkemli yapılar arasında gösterebiliriz.
Göbeklitepe dünyanın bilinen en eski kült yapılar topluluğu. Herkesin dikkatini çeken bu yapıları dünyaya daha fazla sunabiliriz.
Mavi Cami olarak da bilinen Sultan Ahmet Camii de ilk olarak akla gelen yapılardan biri.
Topkapı Sarayı, Anadoluhisarı, Rumelihisarı da tüm heybetleriyle göz alan mimariler.
