Siyah Kuğu' (Black Swan) filmi, çoklu kişilik bölünmesini gündeme getirdi. Hollywood, bu hastalığı, henüz tıp dünyası tam olarak kabul etmeden önce bile pek çok filme konu etti... Peki, gerçekten 'kişilik bölünmesi' diye bir hastalık var mı? Kendi içinde bölünenler oluyor mu? Bu soruları, İstanbul Tıp Fakültesi Liyezon Psikiyatrisi Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Sedat Özkan yanıtladı.
Çift kişilik diye bir şey var mı? Tıp dünyası bunu kabul ediyor mu, yoksa bu uydurulmuş bir hastalık mı?
Psikiyatri biliminde, 'çift kişilik bozukluğu', 'çoğul kişilik bozukluğu' ve 'kişilik bölünmesi' gibi durumlar vardır. Kişilik değişiklikleri, kişinin farklı kimlikleri taşıması ve daha sonra hatırlamadığı davranışlar sergilediği görülür. Burada esas olan ruhsal bütünlüğün bozulması ve bölünmesidir.
KENDİNE ZARAR VERİYOR
İnsanın kişiliği neden bölünür?
Epilepsi gibi fiziksel hastalıklar veya akıl hastalığına bağlı olmayan çoğul kişilik ve benzer durumlarda; çoğunlukla çocukluk çağına dönük fiziksel, duygusal ve cinsel travmalar, tacizler ve ihmaller söz konusudur. Sıklıkla bu travmalar, aile içi veya bakım verenin istismarını içerir. Burada kişiyi hasta eden, travmayı içine atmasıdır. .
Bir insanın birbirinden habersiz birkaç kişiliği olabiliyor mu?
Ev sahibi kişilik ve yan kişilikler vardır. Yan kişiliklerin farklı özellikleri olur. Farklı aksana, farklı yüz ifadelerine, farklı hareketlere, alerjik reaksiyonlara sahip olabilirler. Hasta kendisinin içinde birden çok kişinin bulunduğunu hissedebilir. Ev sahibi kişilik, kendi duygularının başkaları tarafından yönetildiğini hissedip bundan rahatsız olur.
En fazla kaç kişilik olabilir?
Yaşadığı travmaya göre değişebilir. En fazla 4-5 kişilik bölünmesine rastlanır ama 7-8'e bölündüğü bile olabilir.
ÖFKE PATLAMALARI YAŞIYOR
Eğer bu kişilikleri kendi içinde taşıyabilirse bu onun sanatçı olmasını mı sağlar, yoksa kendisine zarar verir mi?
Yan kişiliklerin çatışması halinde kişinin kendine zarar verdiği, öfke patlamaları yaşadığı tespit edilmiştir. Herhangi bir bozukluğun herhangi bir sanatçı ya da sportmen kişilik oluşturacağı düşünülemez.
Tedavisi zor bir hastalık mı?
Günümüzde 'Dissosiyatif Kişilik Bozukluğu'nun (DKB), çocukluk çağında yaşanmış kötü, travmatik anılara bağlı olarak geliştiği kabul edilir. Tedavi sürecinde, vakaya göre değişen zorluk derecesinden, tedavinin uzunluğundan bahsedebiliriz. DKB'nin etkili tek tedavisi, kişilik durumlarını tanıyıp tersine çevirmeyi hedefleyen bir psikoterapidir. Birçok yöntem birlikte kullanılır.
Hangi yaşlarda ortaya çıkıyor?
Hastalığın alt yapısı 10 yaşından önce başlayabilir, sonra bozukluğa dönüşebilir.
