Türk Uyku Tıbbı Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Murat Aksu, çocuklardaki uyku sorunlarıyla ilgili sorularımızı yanıtladı.
Çocuklarda uyku bozukluğu olur mu, yoksa bu yetişkinlere özel bir hastalık mı?
Çocukluk çağındaki uyku bozuklukları, erişkinlerden daha farklıdır. Çocuklarda kabus bozukluğu, uyku terörü, uykuda diş gıcırdatma gibi 'parasomni' dediğimiz tablolar daha sık görülür. Öte yandan çocuklarda, tıpkı erişkinlerde olduğu gibi uyku apne sendromunun yani uykuda nefes durmasının görülebileceği de unutulmamalıdır. Üstelik çocuklarda uyku apne sendromu, çok önemli bir gelişme geriliği nedenidir.
AZ UYUMAK BAŞARI GETİRMEZ
Çocuklar ve özellikle gençler genelde uykusuz kalıp geceleri sınavlara hazırlanıyor. Sınavlara geceleri hazırlanmak sizce doğru bir yöntem mi?
Her zaman vurguladığım gibi aslında öğrenme uykuda gerçekleşir. Yani uyanıkken aldığımız bilgilerin bizim kalıcı hafızamıza yerleşmesi olayı, sadece uykuda gerçekleşir. Dolayısıyla çok çalışıp az uyuma; okulda başarıyı değil, başarısızlığı getirir. Her zaman için sağlıklı bir uyku; öğrenmenin temelini oluşturur. Bu yüzden çocuklarımıza, çalışmak için dahi olsa, uykusuz kalmamalarını söyleyelim.
Uyku sorunları olan gençler sınava girmeden önce neler yapmalı, uyku hapı alabilirler mi?
Aslında uyku sorunu olanlar; sınava girmeden hemen önce değil, aylar öncesinden 'uyku hijyeni' adını verdiğimiz, uyku düzeniyle ilgili temel kurallara uymaya başlamalıdır.
YATAKTA YATIN
Uyku hijyeniyle ilgili kurallar nelerdir peki?
Öncelikle yatağa gitme ve yataktan kalkma saatlerinin mümkün olduğu kadar düzenli olması gerekir. Ayrıca uykunun yatakta olması yani kanepede, koltukta veya başka bir yerde uyunmaması gerekir. Yatakta kitap okunmaması, televizyon seyredilmemesi yani bir tek uykuya konsantre olunması istenmektedir. Yatağa yorgun halde gitmenin, öğleden sonra içilen çay-kahve gibi kafein içeren içeceklerin uyku düzenini bozacağı da unutulmamalıdır.
YATMA SATLERİNE DİKKAT EDİLMELİ
Çocukluk çağında en sık görülen uyku bozukluklarının başında; uyku hijyen bozuklukları gelir. Çocuğun yatağa gitme ve yataktan kalkma saatlerinin düzensiz olması, uyuması gereken saatlerde televizyon seyretmesi, geç saatlere kadar internette vakit geçirmesi; uyku hijyen bozukluğuna neden olabilir. Aileler bu konuda çok dikkatli olmalıdır.
UYKU BOZUKLUĞU SİZDE DE OLABİLİR
"Bu belirtiler bende var" diyorsanız, uyku bozukluğu yaşıyor olabilirsiniz:
1. Yeterli süre uyumama rağmen gün içinde yorgun ve uykulu oluyorum.
2. Haftada iki-üç gece uykuya dalmakta güçlük çekiyorum.
3. Gece nefes alamama hissiyle uyanıyorum ve şiddetli şekilde horluyorum.
4. Uykuda nefesimin durduğu söyleniyor. Başım, boynum ve göğsüm terliyor.
5. Gece boyunca en az bir kez tuvalete gitmek zorunda kalıyorum.
6. Çok sık rüya görüyorum.
UYKU TERÖRÜ 7 YAŞINDA TAVAN YAPIYOR
Türk
Uyku Tıbbı Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Hikmet Yılmaz; 'uyku terörü' denilen, uykuda ani korku ataklarıyla ilgili bilgi verdi...
Bazı kişiler uykularında saldırganlaşabiliyor. Bu, hastalık mı?
Ani terör atakları; uykunun ilk saatlerinde ortaya çıkar ve genellikle ağlama ya da yüksek sesli bir çığlıkla başlar. Aşırı korku, terleme ve çarpıntı görülür. Ayrıca; kişi uykudan uyanmakta zorlanır ve uyandığında atakları hatırlayamaz. Çocukluk çağında, ileri yaşlara göre daha sık görülür ve 5-7 yaşlarında zirve yapar. Tipik olarak ergenlik döneminden önce düzelir.
Bu ataklar neden olur?
Alkol, sedatif etkili ilaç kullanımı, uyku yoksunluğu, yorgunluk ve stres gibi faktörler atakları tetikler.
Uykusuzluk, alışkanlığa dönüşebilir mi?
Öğrenilmiş uykusuzluk; artmış uyarılmışlık durumu ve uykuyu engelleyen öğrenilmiş düşüncelerle gelişen bir uyku bozukluğudur. 20-40 yaş arasında sık görülür ve geçicidir. Fakat bir aydan daha uzun sürdüğü durumlarda, 'öğrenilmiş uykusuzluk' ortaya çıkar. Yatağa gitmeden önce yaptığınız bazı şeyler size uyku sorunlarınızı hatırlatır. Örneğin pijamalarınızı giymek; daha uyanık hale geçmenize neden olur.
BİTTİ
