Türkiye'de organ naklinde ve bağışında 10 sene öncesine göre inanılmaz bir noktadayız. Çünkü 10 yıl içinde organ nakli sayısı tam 10 kat arttı. 2000 yılında 300 olan böbrek nakli sayısı, 2013 yılında 3 bine çıktı. Türkiye'de diyaliz hastası sayısındaki artış, önemli oranda yavaşladı. Karaciğer nakli sayısı ise yılda bini aştı. Ayrıca kadavradan organ nakli konusunda da umut verici gelişmeler var. Beyin ölümü bildirimi sayısı da giderek artıyor. Türkiye, diğer ülkelerden gelen hastaların da böbrek nakli ihtiyaçlarını karşılayacak durumda. Yani organ naklinde lider ülke durumuna geldik. Daha önce ABD ve Avrupa'ya giden yabancı hastalar, organ nakli başarı oranları nedeniyle artık Türkiye'yi tercih etmeye başladı. Kuzey Afrika, Balkanlar, Ortadoğu ve Avrupa'da yaşayan Türkler de artık bize geliyor. Yani bir anlamda; organ nakli göçü tersine dönmüş durumda! Bu iyimser tabloya rağmen ulaşılması gereken noktaya henüz ulaşamadık. Türkiye'nin en önemli sorunu; kadavradan, yani beyin ölümü gerçekleşmiş insanlardan bağışların azlığı. Beyin ölümü gerçekleşen hastaların ailelerinden sadece yüzde 20'si organ bağışında bulunuyor. Türkiye'de organ naklindeki bu gelişmenin asıl lokomotifi; canlı vericili böbrek nakilleridir. Ülkemizde böbrek nakillerinin yüzde 75-80'i, yaşayan bağışçılardan yapılıyor. Bazı çevreler tarafından bu geri kalınmışlık olarak yorumlanıyor. Ancak şu örnek, bu yorumun çok da doğru olmadığını gösteriyor: Nüfusu 82 milyon olan Almanya'da yapılan organ nakli sayısı kadar, Türkiye'de şu anda organ nakli yapılıyor. Canlı vericili böbrek nakli ameliyatları, 1955 yılından bu yana yapılıyor. Bu ameliyatlarda, böbrek bağışlayan insanların sağlıkları kırk yıl boyunca takip edilmiş ve böbrek bağışlayan kişi için hiçbir risk bulunmadığı tespit edilmiş. Biz ekip olarak son beş yılda 2 bin 700 böbrek nakli gerçekleştirdik. Canlı vericili böbrek nakillerinde, böbreğini bağışlayan kişilerin herhangi bir sorun yaşadığını görmedik. Her gün organ naklinin mucizesine tanık olan bir cerrah olarak şunu söylüyorum: Öldükten sonra organlarınızı bağışlayın. Çünkü bu hastalar gerçekten ölüm riski taşıyor ve kalitesiz bir yaşama mahkum oluyor. Organ nakli olmazsa insanlar ölür, ancak nakil olduğu zaman şansları yüzde 95'e çıkar. Unutmayın; bir kişi organlarını bağışlayınca en az altı kişiye hayat verebilir. Ailenizden ya da sevdiklerinizden birinde eğer kronik karaciğer ya da böbrek hastalığı varsa, böbreğinizi ya da karaciğerinizin bir kısmını bağışlamaktan korkmayın. Böbrek naklindeki diğer önemli bir nokta ise; naklin diyalize göre yaşam süresini dört kat uzatması.
BEYİN ÖLÜMÜ TESPİTİNDE DE BİR HAYLİ YOL ALDIK
Türkiye'nin kadavradan nakilde birçok ülkeye göre geri kalması, pek çok faktöre bağlı. Kadavradan organ bağışı, kültürel birçok etkenin söz konusu olduğu bir durum. Türkiye'de hemen yarın, insanlar öldükten sonra yakınlarının organlarını bağışlamasını beklemek biraz hayalcilik. Fakat devletin ciddi desteği var bu konuda. Her yıl beyin ölümlerindeki tespit sayısı giderek artıyor. Oranlar şimdilik düşük fakat bu konudaki çalışmalarımıza devam ediyor. İnsanlara beyin ölümünün ne olduğunu iyice anlatabildikten sonra bu oran da artacaktır. İnanıyorum ki Türkiye, önümüzdeki 10 yıl içinde organ naklinde dünyanın en iyi, en ileri ülkesi haline gelecektir.
ORGAN BAĞIŞI VÜCUT BÜTÜNLÜĞÜNÜ BOZMAZ
Organ nakliyle ilgili yanlış bilgiler ve şehir efsaneleri de organ bağışının önündeki önemli engellerden biri. Örneğin; 'organları bağışlanan birisinin ameliyatta vücut bütünlüğü korunmaz, tanınmaz hale gelir' diye bir önyargı var. Bu tamamen yanlıştır. Organ bağışlama ameliyatı, tecrübeli cerrahlar tarafından ameliyathane koşullarında gerçekleştirilir. Normalbir ameliyattan hiçbir farkı yoktur. Ameliyat sonrasında organ bağışlayan kişi, ameliyat yerleri kapatılarak ameliyathaneden çıkar.
ARTIK DÜNYANIN SAYILI ÜLKELERİ ARASINDAYIZ
Dünyada en fazla organ nakli yapılan iki merkezden biri Türkiye'de bulunuyor. Malatya İnönü Üniversitesi; dünyanın en çok karaciğer nakli yapılan merkezi. Bizim nakil merkezimiz de son beş yıldır dünyada en çok böbrek nakli yapılan merkez. Sayı önemli değil ama başarı oranları da Amerika ve Avrupa Birliği başarı oranlarının oldukça üstünde. Dünya genelinde bu operasyonlarda başarı oranı yüzde 95.Bizim başarı oranımız ise yüzde 98...
YARIN: Organ nakli ve hamilelik
