Likopen; sebze ve meyvelerde doğal olarak bulunan karoten familyasına ait bir pigmenttir. Vücudumuz tarafından üretilmeyen likopen, çeşitli besinlerle alınır. Başlıca likopen kaynağı domatestir. Ayrıca karpuz ve kırmızı greyfurt gibi meyve ve sebzeler de likopen kaynaklarıdır. Güçlü bir antioksidan olan likopen; serbest radikallerin vücuttan temizlenmesine yardımcı olup biyolojik aktiviteleri sağlar. Ayrıca provitamin A aktivitesi bulunmaz. Besinlerin ısıtılması bir çok besleyici unsurların azalmasına neden olsa da; besinin işlenmesi ya da ısıtılması likopeni, biyolojik olarak daha yararlı hale getirir. Likopenle ilgili bilgiler şöyle:
Araştırmalar; ketçap ve salça dahil olmak üzere günde bir ya da daha fazla sayıda domates ürünü yiyen insanlarda likopenin koruyucu etkilerini ortaya koymuştur.
KORUYUCU ETKİSİ VAR
Likopen dejeneratif (hücre zedelenmesine bağlı) hastalıklara karşı koruma sağlayan güçlü bir antioksidandır.
Araştırmalar; domates bakımından zengin besinler tüketen erkeklerin prostat kanserine yakalanma olasılıklarının daha düşük olduğunu göstermiştir.
Domates tüketmek; akciğer ve mide kanseri riskini de azaltır. Ayrıca pankreas, kolorektum, özafagus, ağız, meme ve serviks kanserlerine yakalanma riskini düşürür. Tümör hücreleri çoğalması üzerine yapılan çalışmalar; likopenin, prostat kanseri dahil bazı kanserler üzerindeki koruyucu etkisini ortaya çıkarmıştır.
TÜMÖRÜ ENGELLİYOR
Hücre kültürü çalışmaları; likopenin, meme kanseri tümörünü engellemekte alfa ve beta karotene göre daha etkili olduğunu göstermiştir. Farklı bir araştırma; vitamin E ile kombine edilmiş likopenin, prostat kanseri hücresinin çoğalmasını engellediğini ortaya çıkarmıştır.
Hayvanlar üzerinde yapılan bir çalışmada; meme kanseri tümörü geliştirmeye genetik olarak eğilimli farelerin, likopen verildiğinde tümörlerinin baskılandığı ve geciktiği saptanmıştır.
Likopen ve serviks kanseri arasındaki ilişkiyi araştıran bir çalışmada; serviks kanserli 32 kadının ve 113 kansersiz kadının kanında mikro besin düzeyleri ölçülmüştür. Kan likopen düzeyleri yüksek kadınların, daha yüksek düzeyde likopen ve vitamin A tükettikleri saptanmış. Ayrıca üçte birinin serviks kanseri geliştirme riskinin daha düşük olduğu gözlenmiştir.
TÜMÖRLERİ YÜZDE 20 ORANINDA KÜÇÜLTÜYOR
Likopenin prostat tümörlerini küçültebileceğini işaret eden bir araştırma yapılmıştır. Bu araştırmaya katılan 33 erkek prostatektomiye girmeden 30 gün önce likopen dışında hiçbir şey almamıştır. Operasyon sonrasında araştırmacılar; likopen takviyeli grupta prostat spesifik antijenlerin (PSA'lar) yüzde 20 azaldığı ve kanserin, deneklerin yalnızca yüzde 33'ünde yayılmış olduğu sonucuna varmışlardır. Bu sırada kontrol grubunda kanserin yayılma oranında yüzde 75 azalma olmuş ve PSA değerleri değişmeden kalmıştır. Bu sonuçlar; yüksek miktarda likopen içerikli besin tüketiminin prostat kanseri gelişimi olasılığını azaltabileceği yönünde ek kanıtlar sunmaktadır.
