Kardeşinin ameliyatı nasıl da fırtınalar koparıveriyor çocuğun ruhunda! İster yapışık ikiz gibi her şeyi beraber yapan, çok iyi anlaşan, birbirlerinin gözlerinin içine bakan kardeşler olsunlar, ister birinin ak dediğine inadına kara diyen, çekişmesiz günleri geçmeyen... Aralarındaki görünen ilişki nasıl olursa olsun, iş kardeş ameliyatına geldiğinde çocuklar derinden etkilenebiliyorlar. Acıbadem Kozyatağı Hastanesi'nden Psikolog Dr. Senem Zeytinoğlu, kardeşi ameliyat olacak çocukların ne hissettiğini anlamaya çalışmanın son derece önemli olduğunu belirtiyor. Dr. Zeytinoğlu, suçluluktan kıskançlığa, terk edilmişlikten ilgi arayışına dek birçok hisse kapılabilen çocukların neler hissedebileceklerini ve onlara yaklaşımda dikkat edilmesi gereken püf noktalarını anlattı.
1. Açık davranmanız onu çok rahatlatır
Sizin açık olmanız çocuğunuzu rahatlatacak en önemli faktör. Duygularını anlamak için çocuğunuzla konuşun. Kardeşinin geçireceği süreci, ameliyatı ve tedavisini anlayabileceği bir dille anlatın. Hastanede ne kadar kalacağınızı söyleyin. Kardeşi için kaygılanmasının ve korkmasının normal olduğunu söyleyin. Sizinle konuşmasını, aklındaki soruları sormasını sağlayın.
2. Suçluluk duygusunu bertaraf edin
Kardeşler, kendileri ameliyat olmayacakları veya hasta olmadıkları için suçluluk duyabiliyor hatta kardeşlerinin hastalığına kendilerinin sebep olduğunu düşünebiliyor. 'Neden ben hastalanmadım?', 'Kardeşim neden hastalandı?', 'İyileşecek mi?', 'Ameliyattan sonra beni tanıyacak mı?' diye sorabiliyorlar. Sorularını özenli bir şekilde cevaplayın ve onlara bu ameliyatın kendileriyle hiçbir ilgisi olmadığını anlatın.
3. Kıskançlık ve terk edilmişlik hissine dikkat
Anne ve babasının ameliyat olacak kardeşi ile çok fazla ilgilendiğini gören çocuk kıskanabiliyor ve kendini yalnız hissedebiliyor. Eğer aile fertleri veya dostlarının yanına bırakıldıysa terk edilmişlik hissine kapılabiliyor. Bu nedenle ilgiyi dengede tutmaya, ameliyat olacak çocuğunuzla ilgilenirken kardeşini de ihmal etmemeye özen gösterin.
4. İlgi çekmeye çalışması normal
İlgi ve alakanın, ameliyat olacak kardeşi üzerinde olduğunu gören çocuk ilgi çekmek amacı ile baş ağrısı ve kusma gibi kardeşinin yaşadığı yakınmaları yaşadığını söyleyebiliyor. Bu belirtiler yaşadıkları stresten, ilgi çekme ihtiyacından veya kardeşleri ile aynı durumu paylaşmak istemelerinden doğabiliyor. Anlayışla karşılayın.
5. Sorunları görmezden gelmeyin
Kardeşi ameliyat olacak çocuklar; kötü rüyalar görmekten iştahsızlığa, uykusuzluktan okulda sorunlar yaşamaya, sessiz ağlamalardan arkadaşlarıyla kavga etmeye dek birçok reaksiyon gösterebilir. Onların sorunlarını görmezden gelmeyin.
6. Konuşabilecekleri bir kişi bulun
Sizden başka konuşabilecekleri başka bir kişiyi belirleyip teşvik etmek de önemli. Bu kişi sınıf öğretmeni, rehber öğretmen olabileceği gibi, ailenin başka bir üyesi de olabilir. Ayrıca duygu ve düşüncelerini paylaşmak için günlük tutabileceğini belirtin.
7. Önceden fotoğraf yollayın
Hastaneye kardeşini ziyarete gelebileceğini söyleyin ama hastaneye gelmeden önce kardeşinin nasıl görüneceğini ona anlatın. Hatta gelmeden kardeşinin bir fotoğrafını çekip yollayarak, göreceklerine kendisini hazırlamasını sağlayın.
8. Faydalı hissetmesini sağlayın
Kendisini faydalı hissetmesi için nasıl yardım edebileceğini anlatın. Kardeşine 'geçmiş olsun' kartı hazırlamak, onun için bir resim yapmak veya hastaneye gelirken kardeşinin seveceği bir oyuncağı getirmesini sağlamak, kendisini faydalı hissettirecektir.
EVDEKİ TEMEL KURALLARI ASLA DEĞİŞTİRMEYİN
Kardeşinin
ameliyat ve tedavi süresince, mümkün olduğu kadar rutin hayatlarını ve aktivitelerini devam ettirmelerini sağlayın. Evdeki temel kuralları değiştirmeyin. Daha önceden koyduğunuz sınırları bütün çocuklarınız için koymaya devam edin.
TEŞEKKÜR EDİN
Siz hastanede iken sizden ayrı kalabilme fedakarlığını gösterecekleri için teşekkür etmeniz etkili olur. Ameliyat süreci bitip eve döndüğünüzde ise, sadece ameliyat olmayan çocuğunuzla birlikte yapacağınız aktiviteler planlayın. Ona yaptığı fedakarlıktan dolayı tekrar teşekkür edin. Bu süreç içinde hissettikleri duyguları sorun, onu anladığınızı hissettirin. Onunla paylaşacağınız birebir zaman da kendisini çok iyi hissettirecektir. Kardeşi iyileştikten sonra ise, birlikte aktiviteler düzenleyin.
BİRKAÇ AMELİYAT GEREKİRSE...
Çocuklar
birkaç ameliyat geçirmek zorunda olsalar bile genelde bu ameliyatların arasında belli bir süre oluyor. Belli bir tedavi planını takiben ameliyat oluyorlar. Ergenlik dönemine kadar çocuklarla olacakları bütün ameliyatların bilgilerinin bir anda paylaşılması, kaygılarını yükseltebilir. Bu nedenle, 'Bu son' demeden yakın zamanda olacakları ameliyatın bilgisini vermek önemli. Peki kardeşlere nasıl anlatılmalı? Kardeşleri için de aynı şey geçerli. Bunun yanında, ergenlik döneminden başlayarak çocuklar ile uzun zamanlı tedavi planı paylaşılmalı ve geçirecekleri ameliyatlar hakkında görüşleri ve fikirleri alınmalıdır.
EBEVEYNİN KAYGILARI OLUMSUZ ETKİLİYOR
Anne
ve babalara destek olmak için gelen akrabalara büyük iş düşüyor. Onlar, ailelerin yapmaya fırsat bulamadıkları işleri yaparak ailelere destek olabilirler. (Örneğin, ameliyat olacak çocuğun kardeşine bakmak) Bazen akrabaların da anne ve babalara ve ameliyat olan çocuğa yardımcı olmayacak davranışlarda bulunduklarını görüyoruz. Örneğin, anne ve babaların gösterdiğinden fazla duygusal tepkiler göstermek, hastalıkla ilgili anne ve babaların da cevaplarını bilemeyecekleri soruları onlara sormak ya da ameliyat olan çocuğun durumuyla bağlantılı ya da bağlantısız olumsuz hastalık hikayelerini aile ile paylaşmak... Çok sık yapılan yanlışlardan biri de, ameliyat olan çocuğun odasında beklemek. Bu durum da anne ve babanın stresini artırıyor. Bu tarz tutumlar, maalesef, aileyi kaygılandırmaktan başka bir işe yaramıyor.
